Enflasyon hedefi yine şaştı

Bugün, yeni açıklanan kasım ayı enflasyon (TÜFE) verilerini değerlendireceğiz.

Baştan söyleyelim, ekonomik büyüme gibi,

enflasyon rakamları da beklentileri aştı.

Aslında teoride

ekonomik büyümenin

yüksek olması ile piyasaların canlandığı, talebin arttığı, dolayısıyla da

enflasyonun artışının kaçınılmaz

olduğu bir genel kabulü var (Philips eğrisi). Türkiye’deki enflasyonu belirleyen değişkenler arasındaki etkileşim bu teoriye uymuyor.

AA Finans

’ın kasım ayı enflasyon beklentisi en düşük 0,75 en yüksek ve 1,80 aralığında idi. Kasım ayı ortalaması ise 1.10 ve

yıllık yüzde 12,69 tahmin

edilmişti.

Bloomberg HT

anketine göre ise kasım sonu itibariyle yıllık tüketici fiyatlarının

yüzde 12,7

artması beklenmekte idi.

Ekim sonu itibariyle

Merkez Bankası’nın

güncellediği kasım ayı enflasyonu (59 katılımcı) anketi 0,99, yıllık

yüzde 12,47 olmasına

rağmen gerçekleşen tahminin üzerinde olmuştur.

Her ay açıklanan enflasyon sonrası olduğu gibi, bu ay açıklanan verilerin de tartışılması kaçınılmaz. Tartışmaları; konunun daha iyi anlaşılması, yol gösterici fikirlerin ve tablonun ortaya çıkması adına

zenginlik

olarak değerlendirmek gerekir. Buna karşılık,

ideolojik saplantı içinde,

her şeye karşı çıkma güdüsüyle

patolojik muhalefet

yapanlarla, iyi niyetle

katkı verme amaçlı

eleştirileri ayırmak lazım.

Ana harcama grupları itibariyle TÜFE’ye etki noktasında TÜFE içerisinde yüzde 22,77 ağırlıkta olan

gıda fiyatlarındaki yıllık artış

yüzde 21,08 ile

enflasyonun temel belirleyicisi

olduğunu görmekteyiz. 14,03’lük

enflasyonun 4,79’u sadece gıda fiyatları artışından

kaynaklanmıştır.

Tek başına bu gösterge bile, gelirinin büyük bir kısmını temel gıda ürünleri için harcayan

sabit ve düşük gelirlilerin enflasyondan ciddi şekilde etkilendiğini

net olarak ortaya koymaktadır.

Yine bir başka önemli faktör ise ana harcama grupları içerisinde yüzde 15,62 ağırlığı olan

ulaştırma

(petrol fiyatları artışı yansımış) grubunda görmekteyiz. Ulaştırma grubundaki yıllık artış oranı 18,67.

Ulaştırma ve gıda fiyatlarındaki artışın

toplam 14,03’lük

enflasyonun 7,7’sini belirlediğini,

söz konusu ürünlerde artış olmasaydı enflasyonun sadece yüzde 6,32 olacağını da not edelim.

Bir diğeri yüksek artış da yüzde 16,25 ile

sağlık harcamalarında

görmekteyiz.

Alkollü içecekler, giyim ve ayakkabı, haberleşme, eğitim ana harcama gruplarındaki yıllık artışların da nispeten düşük olduğunu belirtelim.

Aylık

artışlara bakıldığında;

ulaştırma yüzde 4,51, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 4,16,

ev eşyası yüzde 1,69 ile en yüksek artış gösteren ana harcama grupları olmuştur.

Aylık artışların

negatif

olduğu tek harcama grubu ise

eğitim harcamaları

olarak açıklanmıştır.

Fiyat hareketlerinin şoklardan ya da geçici etkilerden arındırılmış,

para politikasının bu hareketler üzerindeki etkisini ölçmeye çalışan seriler (özel kapsamlı TÜFE) çekirdek enflasyon

olarak hesaplanmaktadır.

Çekirdek enflasyonun yıllık olarak

yüzde 13,26

düzeyinde hesaplanması,

para politikasının enflasyon

üzerindeki etkisinin yetersizliğini, bir anlamda başarısızlığını açık bir şekilde göstermektedir.

Enflasyonun Türkiye’deki nedenlerini iyi tahlil etmek gerekir.

Her ekonominin kendine göre farklı dinamikleri olduğunu,

sonuçlar benzer olsa da sorun kaynaklarının farklı olabileceğini, üretilen politikaların

ezberlenen ekonomik inançlara

göre değil, ülke realitesine göre belirlenmesi gerektiğini bir kez daha belirtelim.

Türkiye’de ağırlıklı olarak

maliyet enflasyonu

yaşandığını, bunun için

faktör maliyetlerini kontrol altında tutacak politikalar geliştirilmesi gerektiğini

görmemiz gerekir.

Faiz

üretimin her aşamasında

bir maliyettir.

Faizlerdeki artış üretimde kredi kullanan bütün üreticilerin maliyetlerinin artışı anlamına gelmektedir.

Aynı şekilde

döviz kurlarındaki artış

bir başka maliyet etkenidir (üretim için döviz cinsinden ara ve yatırım mali ithalatı yapılıyor).

Yani faizlerin ve kurların kontrol altına alınması enflasyona istikrar kazandırma noktasında hayati önem taşımaktadır.

Diğer yandan

talebi artmadığı halde birçok ürün fiyatlarının artışının

arka planında o ürünün üretim maliyetlerinin yüksek oluşu yatmaktadır.

Kısaca,

enflasyon Türkiye’nin halen en önemli ekonomik sorunu olmaya devam etmektedir.

Enflasyon mikro anlamda bireylerin yaşam koşullarını zorlaştırdığı ve onları fakirleştirdiği gibi, makro anlamda ülkenin kredibilitesini, yatırım iklimini olumsuz etkilemektedir.

Enflasyonla mücadele adına

uygulanan klasik iktisat politikalarının başarısızlığı

tescillenmiştir. Bu nedenle

Türkiye gerçeklerini dikkate alan,

bize özgü, doğrudan enflasyon belirleyicilerine yönelik

yeni bir anlayışın

(ekonomik politikaların)

devreye girmesi gerekir.

#Enflasyon

#Hedef