Cumhurbaşkanlığı’nca “2812 sayılı Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dairi Karar’ın yürürlüğe konulmasına 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28. Maddesi gereğince karar verilmiştir” denilerek 30 Temmuz itibariyle 25 sektörle genelleyebileceğimiz hizmet alanlarına KDV indirimi getirilmiştir.
Karar ile kira stopajında ve çok geniş bir yelpazedeki hizmet sektörlerini kapsayan KDV indirimleri yürürlüğe girmiştir. Bazı hizmetlerde KDV oranının yüzde 18’den 8’e, bazılarında ise yüzde 8’den yüzde 1’e düşürülmesi şeklinde uygulanacaktır.
KDV indirimi kararıyla bir anlamda hem ilgili sektörlere (daha çok küçük esnafa yönelik) canlılık (satışların artması) hem de tüketicilere bir katkı -bayram hediyesi düşünülmüştür.
**
Alınan bu kararlar Covid-19 kapsamında ortaya çıkan ekonomik hasarı azaltıcı ve sürekli güncellenen tedbirlere yeni bir ilave olarak düşünülebilir (karar isabetli ama bütüncül bir politikanın parçası olmadığından etkisi sınırlı olabilir).
Alınan indirim kararı ile büyük oranda daralma yaşayan turizm ve eğlence hizmetleri başta olmak üzere, bakım ve onarım hizmetleri ile diğer hizmetler olarak belirtilen yolcu taşıma, berber-kuaför, terzi hizmetleri gibi krizden ciddi düzeyde etkilenen sektörlerin kayıplarının azaltılması amaçlanmıştır.
Yapılan düzenlemeye sektör, sektör bakıldığında; diğer hizmetler ve bakım onarım kapsamında verilen KDV indirimi işletme büyüklükleri esnaf muaflığı sınırını aşan, ancak küçük ölçekte yer alan mükellef gruplarına yönelik olduğu görülmektedir.
Belirtilen bu hizmet sınıfında işletme büyüklükleri esnaf muaflığı sınırını aşan, ancak küçük ölçekli mükellef gruplarıdır. Bu gruplarının vermiş olduğu hizmetler vergisel anlamda kayıp ve kaçağın en yoğun olduğu alandır.
Yapılan bu düzenleme sektöre olan talebi artırmaya yönelik olsa da sektör içerisinde kayıp ve kaçağın yoğun olması, KDV indiriminin fiyatlarda bir indirime, dolayısıyla yeni ve yoğun bir talep artışına neden olmayacaktır.
**
Yapılan KDV indirimi ile ilgili bir diğer alan ise salgından olumsuz anlamda en çok etkilenen turizm ve bu alanla bağlantılı yolcu taşıma (birçok otobüs firmasının zor durumda olduğu gerçeği var) ve eğlence sektörlerine yöneliktir.
2020 yılının ilk 6 ayında turizm sektöründe önceki yıla göre ciddi bir daralma olduğu dile getiriliyor. Bu daralmanın nedeni Covid-19 salgını nedeniyle ülkelerce alınan uluslararası seyahatlerin engellenmesi kararlarıdır. Turizmde yaşanan bu daralmayı minimize etmek için azalan yabancı turistler yerine yerli turistler teşvik edilmeye çalışılmaktadır.
Turizm hizmetlerinin birçoğu kurumsal işletmeler tarafından yürütülmektedir. Bu nedenle vergi kayıp ve kaçak oranı diğer sektörlere nazaran daha düşüktür. Sektörle ilgili indirim vergi gelirleri açısından bütçeye bir yük oluşturacak gibi görünse de, orta ve uzun vadede şirketlerin ayakta kalması sağlanarak KDV indiriminden kaynaklanacak gelir kaybı genel ekonomik katkı ile rahatlıkla telafi edilebilecektir.
**
Yapılan düzenlemelerden bir diğeri ise iş yerlerine uygulanan kira stopaj oranının yüzde 20’den yüzde 10, KDV oranın ise %18 den %8 indirilmesidir. İndirimle sadece belirli sektörleri değil, tüm ekonomiyi harekete geçirme düşünülmüştür.
Burada, talep artışından ziyade zor günler geçiren işletmeler üzerindeki vergisel yükün azaltılması hedeflenmiştir. Verilen indirim desteğiyle işletme ömürlerinin uzaması ve istihdam edilen personelin işe devam ettirilmesi gibi katkılar; kısa vadeli vergi kaybını uzun vadede fazlasıyla telafisi edecektir.
**
Sonuç olarak, bayram arifesinde çok sayıda sektörü yakinen ilgilendiren ve adeta bayram müjdesi olarak getirilen KDV indirimlerinin ekonomi üzerinde ne derece etkin ve etkili olacağı, uygulanacak politikaya piyasaların vereceği destekle ilgilidir.
Hükümetin, ekonomiyi canlandırmak (talep artırmaya yönelik) amacıyla yaptığı yeni düzenlemede kar marjını yüksek tutmak isteyen işletmelerin verilen indirimleri fiyatlara yansıtmamaları, ek bir talep oluşumunu engelleyecektir. Bu noktada sektör örgütlerinin duyarlı davranmaları yanında devletin ilgili kurumlarının da indirimin fiyatlara yansıtılmasını (talebi artırılması hedeflenen sektör gruplarına yönelik) denetlemesi gerekmektedir.
Fiyatların içine gizli KDV artırımının anında fiyatlara yansıtıldığı gibi, indiriminin de yansıtılması özellikle küçük esnafın beklediği talep artışı (ekonomik canlılık) amacına hizmet edecektir.
