Yakın geçmişe baktığımızda en çok dile getirilen enerji krizleri, 1970’li yıllarda yaşanan krizlerdir. ABD ve Avrupa’da üretimin azalması,
Petrol İhraç Eden Ülkeler
Örgütü’nün ambargosu ve İran Devrimi
gibi yaşanan siyasi ve ekonomik faktörler
1970’li yıllarda yaşanan enerji krizini tetiklemiştir.
Bu krizler, etkisi itibari ile bir çok ülkede
1973 ve 1979 enerji krizleri o
larak bilinmektedir.
Bu yıllarda artan enerji fiyatları, özellikle enerjide bağımlı olan bir çok ekonomiyi derinden etkilemiş ve bir çok ülke yüksek borç ve yüksek fiyat artışları ile karşı karşıya kalmışlardı.
Yine enerji üretimindeki dalgalanmalar,
2008 yılında hem ekonomik hem enerji açısından küresel krizlerin yaşandığı bir yıl olmuştur.
Ayrıca, Kovid-19 döneminde ekonomilerin kısmi olarak toparlan
dığı 2021 yılında bir çok ülkede başta da Çin'de artmaya d
evam eden enerji talebi doğalgaz fiyatlarında ciddi artışa neden olmuş ve enerji krizini tetikleyen önemli bir etken oldu.
2022 yılında da, Kovid-19 bitmeden Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile birlikte başlayan süreçte Rusya’nın enerjide başta doğalgazda öneli bir aktör olması nedeniyle enerji fiyatlarının küresel anlamda artışına neden oldu.
Enerjide yaşanan bu fiyat artışları enerjide Rusya’ya bağımlı olan başta da bir çok AB ülkesini zor durumda bırakırken diğer yandan artan e
nerji fiyatlarından başta da Rusya’nın
önemli ölçüde faydalandığını da söylemekte fayda var.
RUSYA’NIN UKRAYNA’YI İŞGALİ İLE BAŞLAYAN ENERJİ KRİZİ
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan süreçte artan enerji fiyatları ve Rusya’nın enerjiyi adeta bir tehdit aracı olarak kullanarak savaşı sürdürmesi enerji krizini tetikleyen önemli bir husus olduğu açıktır.
Diğer yandan, Rusya’nın devam ettirdiği savaşa rağmen bir çok AB ülkesinin yüksek oranda Rus doğalgazına bağımlı olması ve bu ülkelerin Rusya’dan zorunlu olarak doğalgazı ithal ediyor olması da çelişkili bir duruma neden olmaktadır.
Bu da AB ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı ambargolara rağmen, enerjinin ambargo dışında kalması neticesinde, enerji gelirleriyle Rusya’nın adeta finanse edilmesi gibi bir durumun yaşanmasına da neden olmakta.
Bu çelişkili durumun ortadan kaldırılması için AB ülkelerinin son dönemlerde Rusya’dan petrol ve doğalgazı kesme çabası hızlansa da, enerji arz güvenliğinin sağlanmadan yani yeni alternatif kaynaklar olmadan
Rusya’dan doğalgazın kesilmesi büyük enerji krizlerini tetikleyeceğinden de korkulmaktadır.
ENERJİ KRİZLERİ VE TEDBİRLER
Yaşanan bu enerji krizlerinin , başta da petrol ve doğalgaza bağımlılığı yüksek olan ülkeler için enerji arz güvenliğinin ekonomik güvenliği tehdit ettiği ve ekonomileri ciddi şekilde olumsuz etkileyeceği görülmektedir.
Rusya tarafından AB ülkelerine
sağlanan
enerjinin kesilmesi durumunda
, Rusya’ya ekonomik ambargo uygulayan
ABD ve Avrupa ülkelerinin, nasıl bir yol izleyeceği yani çıkış stratejileri
önemli.
Bu nedenle, AB ülkelerinin Rusya’ya yüksek oranda bağımlı olmanın getirdiği yüksek maliyet ve sebep olacağı ekonomik ve siyasi krizler nedeniyle, enerji arz güvenliğinde yeni stratejiler uygulamasını zorunlu hale getirmektedir.
