Orhan Pamuk, önceki gün TRT TÜRK''te yayınlanan Açık Şehir programına konuk oldu. Harvard Üniversitesi''nde 2009 yılında verdiği bir dizi konferansın kitaplaşmış hali ''Saf ve Düşünceli Romancı'' üzerine bir edebiyat söyleşisiydi; Semih Gümüş ve Murat Gülsoy sordu, Pamuk anlattı. Yazar pek öyle televizyon programlarına çıkan biri değil malum. Geçtiğimiz günlerde NTV''de Mete Çubukçu''nun sorularını yanıtlamıştı, kısa süreli bir yayındı; 20 - 25 dakika. Açık Şehir''da etraflıca sohbet ettiler. Sanıyorum bu programın kendisi için de ayrı bir yeri var. Çünkü programın yapımcısı Demet Haselçin. Yani yaklaşık 10 yıldır birlikte Masumiyet Müzesi''nin belgeselini çektiği isim.
Müze, Mart''ta açılınca kitabı okuyanlar ya da sadece müzeyi görmek isteyenler gidip gezecekler. Pek çok televizyon programı da yine Pamuk''la söyleşi yapacak. Haselçin''in yaptığı ve müzenin açılışından hemen önce yayınlanacak belgeselse hepsini gölgede bırakacak gibi. Çünkü 10 yıllık bir çalışmanın ürünü bu. Orhan Pamuk''un Çukurcuma''da Brukner Apartmanı''nı alışını, mimar İhsan Bilgin ile çalışmalarını, binanın yıkılıp yeniden müze için yapılma sürecini anlatan, bunun yanı sıra Pamuk''un materyalleri toplama serüvenine yer veren bir yapım. Yazar ile söyleşilerin özellikle ilginç olabileceğini düşünüyorum. Ne de olsa daha genç ve daha heyecanlı hallerine tanık olacağız.
Biz dönelim programa. Programda Pamuk, kitabında söylediklerini de yineleyerek, roman yazmayı nasıl öğrendiğini, nasıl bir okur olduğunu ve sonra nasıl bir romancı olduğunu anlattı. Benim Adım Kırmızı''nın yazılış serüveninden Kara Kitap ve Beyaz Kale''de kendini bulmasına ama her daim bir arayışta oluşuna dek pek çok başlık açıldı. Bu gibi öznel örnekler verilse de kuram ağırlıklı bir sohbetti aslında. Ama bir izleyici her ne kadar kuramla ilgilenirse ilgilensin en çok öznel örnekleri tutacaktır akılda. Diğerleri bilgilendirecek, bakış açısı sunacaktır ama başkasına aktarılırken ilk akla gelen yazarın şahsi serüveninden notlar olur her zaman (kuramcıları, akademisyenleri kast etmiyorum elbette).
Mesela nasıl yazıyordur diye merak edilebilir pekala. Saf ve düşünceli ayrımında düşüncelilik ağır basıyormuş onda. Öncesinde oturur hesabını, kitabını yapar, ne anlatacağını, nasıl anlatacağını bilirmiş. “Ben başlamadan başını, sonunu, ortasını bilirim kitabın” diyor. Hani şu “Kahraman yönlendidi beni, kitabın nereye gideceğini ben de bilmiyordum” diyenlerden değilmiş. Hatta tıkandığı zamanlar da o bölümü atlayıp başka bölümleri yazıyormuş. Tabi şair ruh haliyle yazdığı bölümler de mevcutmuş, olmalıymış da.
Daha pek çok şey anlattı, kitapta yer verdiği pek çok şeye değindi. Romanların gizli merkezlerini, bir okur olarak bu merkezin peşine düşüşünü, resim-roman ilişkisini, 22 yaşına dek ressam olma isteğinin romancı olarak kendisine kattıklarını, ders verirken izlediği kimi metotları... İyi ve sakin bir programdı. İzlemek isteyenler için Cumartesi saat 14.00 ve Pazar günü 22.00''de tekrarları ekranda olacak.
