Bu yılın başında Digital Age Dergisi için 2011 yılını dijital diplomasi açısından değerlendirmiş ve milat olarak nitelendirerek fırsatlara dikkat çekmiştim. Türkiye açısından baktığımızda 2012 yılının dijital diplomasi için kayıp bir yıl olduğunu görüyoruz. 2011 yılı atılan somut adımlarla ümit vermişti ancak 2012"deki uygulamalar ilerleme yerine bir gerileme yaşandığını gösteriyor.
Sosyal medya araçlarının yetersiz kullanımının yanı sıra Türkiye halen bir dijital diplomasi stratejisine sahip değil. Birkaç diplomatımızı tenzih edersek Dışişleri"nde dijital strateji eksikliğinin de hissedildiğini de zannetmiyorum.
Bu sene içindeki bir etkinlikte dijital diplomaside Twitter kullanımı için ideal ölçülde 30-30-30 olarak ifade edilmişti. Tweet içeriklerinizin yüzde 30 iletmek istediğiniz mesajlar, yüzde 30 başkalarının yazdıklarını aktarma (retweet) ve yüzde 30 da başkalarının yazdıklarına cevaplar oluşturmalıydı.
Türk Dışişleri"nde dijital dünyaya karşı yanlış bir bakış açısı geliştiğini düşündüren ipuçları bulunuyor. Twitter üzerinden yapılan paylaşımlar daha çok kurumun veya kişilerin kendilerini ifade etmesi şeklinde gerçekleşiyor. Türkiye"de dijital diplomasi kanallarından yapılan yayınlar Türkiye kamuoyunu bilgilendirmeye veya ikna etmeye yönelik. İngilizce olarak da önemli toplantıların canlı yayınları tweet olarak geçiliyor.
Dinlemek ve diyaloğa geçmek neredeyse hiç gerçekleşmiyor. Durum böyle olunca etkileşimden uzak ve soğuk bir dijital iletişim sergilenmiş oluyor. Bakanlık açıklamalarının aktarılmasıyla yetinilen hesaplar ne yazık ki dijital diplomasinin kötü uygulamalarına örnek verilecek nitelikler taşıyor. Facebook"ta da elçilik etkinliklerinin fotoğrafları ve eski günlere ait nostaljik resimler etrafa adeta naftalin kokusu yayıyor. Diğer dijital araçların, örneğin kaliteli içeriğin yer aldığı blogları görmek ise mümkün değil.
Elbette zaman meselesi, elbette ekip meselesi…
Ancak bu bakış açısıyla Türkiye"nin dijital diplomasi alanında başarı sergilemesini beklemek hayal olur.
Dijital diplomasinin olmaması biraz da zamanın ruhunu doğru olarak okuyamamakla ilgili olabilir. Osmanlı döneminde yapılan bir köprüyü tamir etmek kadar dijital köprüler kurmak da önemlidir. Zamanın ruhu bunu gerektirir.
Gökhan Yücel"le 2012 yılı başında YeniDiplomasi.com adresinde dijital diplomasiye yönelik başlattığımız çalışmalarla konuyu gündemde tutmaya çalıştık. Bu çalışmalarımız internet yayınlarının ötesine geçerek yurtiçi ve yurtdışında bir miktar ilgi gördü. Yeni Diplomasi ekibine katılan Sernur Yassıkaya"nın Farklı TV ve radyo programlarında, üniversite konferanslarında ve yurtdışındaki etkinliklerde hep bu konuyu anlattık.
Türk Dışişleri"nin konuya yönelik strateji yoksunluğunun tersine uluslararası ilişkiler alanında öğrenim gören gençler parlak fikirleriyle bizimle birlikte oldular. Bu ilginin 2013 yılında ciddi projelere evrileceğini düşünüyorum. Dijital diplomasi alanındaki ekip eksikliğini üniversitelerle işbirliği yaparak gidermek, zamanın ruhuna uygun olarak dijital refleksleri hızlı biçimde gösterme yolunda fayda sağlayabilir.
• Britanya Dışişleri 2012 yılında önemli atılımlar yaptı ve dijital diplomasi dünyasının yıldızı oldu. Yenilenen web sitesi ve dijital başarı hikâyeleriyle Britanya Dışişleri dünyanın birçok ülkesinin vatandaşıyla doğrudan iletişim kurmak için gayret gösteriyor. Diplomatik olarak sıkıntı yaşadığı İran"a yönelik çalışmaları bunların başında yer alıyor.
• ABD ise hızlı başladığı yılda Dışişleri Bakanı Hillary Clinton"ın görevi bırakma sürecinin de etkisiyle vites düşürdü. Dijital diplomasi çabalarını sivil toplumla ilişki kurma stratejisine çeviren ABD"nin önümüzdeki dönemde neler yapacağını birlikte göreceğiz.
• İsrail ise Gazze"ye saldırısından önce Facebook üzerinde Arapça yayınlarla dijital kamu diplomasisi yürütmeye başlamıştı. İsrail"in bu çabaları Bulut Sütunu saldırısında İsrail Ordusu"nun Twitter üzerinde yaptığı paylaşımlarla anlamsız hale geldi. Şu sıralarda da yine ileri bir adımla Arapça kamu diplomasisi birimi ve Arapça Twitter hesabı gibi açılımlarla yeni denemelerde bulunuyorlar.
• Kosova, dijital diplomasi alanında en aktif ülkelerden biri. Ülkenin uluslararası alandaki tanınma çabaları dijital stratejilerle destekleniyor ve coşkulu diaspora desteğiyle sımsıcak bir dijital diplomasi örneği sergileniyor.
