Tüketici Konseyi toplantısını haber vermiştim. Dünya Tüketici Hakları Günü nedeniyle her sene Mart ayının sonlarına doğru, 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun uyarınca toplanan Konseyin organizasyonu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünce gerçekleştiriliyor.

Konsey, tüketici hakkı istismarlarının yıllık muhasebesi açısından önemli.

Bu sene de resmî ve gönüllü birçok kuruluşun temsilcileri Ankara''da bir araya geldi ve gündemde olan tüketici sorunlarını görüştü. Daha önceki yazımda belirttiğim gibi aslında Ankara''ya gidip orada konuşulanları bizzat duymak istiyordum. Ama organizasyon programını gerçekleştirenler, bazı eleştirilerin gündeme gelmesini istemediler sanıyorum. Çünkü basın mensubu olarak izleyici sıfatıyla katılmamı kolaylaştıracak herhangi bir davet almadım. Organizasyon komitesinin ihmallerine rağmen işlerimin yoğunluğu imkân verseydi ben ne yapar eder giderdim. Gidemedim ne yazık ki ama siz okurlarım için orada neler konuşulduğunu öğrendim.

Bu önemli; çünkü kendileri hakkında alınan kararlar konusunda bilgilenme, Yeni Şafak okuru olan bütün tüketicilerin evrensel anlamda kabul görmüş bir hakkıdır. Benim de, basın mensubu sorumluluğu çerçevesinde sizin sorunlarınızla ilgili olarak konuşulanları buradan gündeme getirmek boynumun borcu.

Gelelim bazı kaynaklardan edindiğim bilgilere göre toplantıda konuşulanlara;

Toplantıda tüketicinin korunmasından sorumlu olan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Genel Müdürlük yetkilileri kısaca yaptıklarını anlatmış ve orada şöyle bir ifade gündeme gelmiş; "Tüketiciyi mağdur edenlere yetkimizi hatırlattık, onlar da çekindiler, böylece birçok sorun da kendiliğinden çözülmüş oldu(?)" Umarım Sayın Yetkililerimiz bundan böyle, haklarının takipçisi olmak durumunda oldukları tüketicilerin sorunlarını yaşanmadan önlemek için korkutmaktan daha etkin önlemler alır.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı''nın gündemden düşmeyen promosyon sorunlarıyla ilgili olarak Konsey''de yaptığı bir açıklama var. Promosyon sorunlarının 1999 yılı resmî rakamları şöyle; "Tüketici şikayetlerinde Milliyet gazetesi %29''la birinci sırada yer alıyor, toplam başvuru sayısı 1333. Bunu 1120 şikayetle Sabah gazetesi izliyor, ardından sırayla Hürriyet, Yeniyüzyıl, Radikal, Akşam, Günaydın, Posta... gibi gazeteler geliyor. Vaadettikleri tabak-çanak türü promosyon ürünlerini vermeyerek tüketiciyi üzenlerin arasında tabii ki Yeni Şafak gazetesi yok.

Toplantıda, sivil toplum örgütlerince gündeme getirildiği bildirilen konular ise kısaca şunlar;

Akaryakıt denetimleri

Konsey''de, tüketicilerin benzin alışverişlerinde yaşadıkları sorunlar anlatılırken, mağdur olduklarında yasal olarak haklarını arama noktasında yalnız bırakıldıkları hatırlatılmış ve hilelerin önlenmesi için denetimlerin etkin hale getirilmesi istenmiş. Tabiî ki akaryakıt denetimi yapma görevi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı''nın.

Konsey toplantısında ayrıca, halk arasında tüpgaz olarak tanımlanan LPG tüplerinde bir kilogramının alta çökmesi yüzünden tüketicinin 12 kilogram parasına 11 kilogram gaz satın aldığı hatırlatılmış.

Tabii ki bu hususta tüketicinin dikkatli olması, ödediği paranın hesabını sorması gerekiyor.

İnternetten alışverişler

Teknolojik gelişmeyle yaygınlaşan elektronik alışveriş yöntemi bu seneki Konsey toplantısının da gündemine girmiş. Gönüllü örgütler, ilgililerin bu tür alışverişleri de yasal çerçeve içine alma alması gerektiğini belirtmişler.

Tarım ilaçları:

Yediğimiz sebze ve meyvelerin sağlığımızı nasıl tehdit ettiğini anlatmak için bir gönüllü örgüt temsilcisinin gündeme getirdiği şu gerçek hayli düşündürücü; "Alman kuruluşları, bizden tarım ürünü ihraç ederken, kendi firmalarınca satılan tarım ilaçlarının bu ürünlerin üretiminde kullanılıp kullanılmadığını araştırıyor ve böyle bir durumda o ürünü satın almıyor!"

Umarım Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilileri Tüketici Konseyi''nde gündeme gelen bu gerçeğin altını çizer de tüketicinin sağlığı için Tarım Bakanlığı''ndan bu konuda bir açıklama isteyerek kamuoyuna duyurur. Tabii ki biz konuyu buradan takip edeceğiz.

Cep telefonu faturaları

Edindiğim bilgilere göre, Tüketicilerin İletişim Özgürlüğü Platformu çerçevesinde bir süredir gündemde olan cep telefonu faturalarındaki haksız uygulamalara tepki eylemi Konsey toplantısında da gündeme gelmiş. Yasal olarak Konsey''de Ulaştırma Bakanlığı''ndan bir yetkili de bulunmak durumunda. Bakanlık yetkilisi gündeme gelen bu sorunla ilgili olarak bir açıklama yapmış ve yeni ihalelerin sorunu çözeceğini vurgulamış. Umuyorum ki ihalelerden medet ummanın ötesinde telefon faturaları sorunu ciddi anlamda takip edilir, çünkü tüketiciler bu işin peşini bırakacak gibi görünmüyor.

Tüketici ödülleri

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından her yıl Tüketici Hakları Günü vesilesiyle basın da dahil olmak üzere çeşitli kişi ve kuruluşlara verilen ödüller de toplantıda gündeme gelmiş ve ilginçtir; kulislerde bu ödüllerin heryıl aynı kişilere verilir hale gelmesi eleştirilmiş. Ben bir şey söylemiyor, aynen yayınlıyorum. Ama Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü''nün tüketici ödüllerini dağıtırken başvuru şartı arıyor olmasını eleştirmek durumundayım. Düşünebiliyor musunuz; mesela ben bakanlığa başvurup bana ödül verin diyeceğim... Böyle şey olur mu!

Tüketiciyi istismar eden reklamlar

Gariptir; bu toplantıda tüketiciyi reklâm yoluyla istismar edenlere uygulanan cezaların miktarının azaltılması gündeme gelmiş. Sanıyorum bu hususu Bakanlığın; hitab ettiği diğer kesim olan sanayici ve tüccarların haklarının illa tüketici hakları istismar edilerek korunacağını düşünen ve aslında dürüst satıcıların da haksız rekabet yoluyla mağdur edildiklerini hesaba katmayı unutan bazı sivil ilgilileri gündeme getirdiler. Bunu kimin gündeme getirdiğini araştıracağım.

Cezaların yaptırım gücü neden düşürüldü?

Hayır! Maalesef toplantıda bu sorunun cevabı verilmediği gibi bu önemli husus gündeme dahi gelmemiş. Oysa Ankara''da onca kişi tüketicinin hakları için toplanmamış mıydı? Toplantıya katılanlar bu köşeden sürekli gündeme getirdiğim bu sorunla ilgili olarak Konsey''le ilgili o günlerde yayınlanan yazımı okumuş olsalar şu satırları mutlaka görürlerdi.

Bu seneyi özetlemek için, defalarca bu köşede büyük puntolarla yazdığım şu cümle yetecek; "Tüketiciyi aldatanlara uygulanacak cezaların miktarı düşürüldü, yeni yasal düzenlemelerle cezaların caydırıcılık gücü azaltıldı."

Ne diyeceğimi bilemiyorum!

En iyisi, hiç değilse, bu yazılarımın Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkililerinin gözünden kaçmamasını dileyip, aynı sorunun önümüzdeki senenin de özeti olmaması için mutlaka önlem almak gerektiğini hatırlatmış olayım.