Son günlerde sıklıkla aldığım sorulardan biri de bebeklere tuvalet alışkanlığının ne zaman kazandırılması gerektiği konusu... Günümüzde konu ile ilgili doktorların yönlendirmesi bebeklere bu alışkanlığın 2 yaşından sonra kazandırılması şeklinde. Bu süreden daha önce bu eğitime çalışılmaması gerektiğini, bunun bebeği zorlamak olacağını ifade eden uzmanlar mevcut. Peki, bu neden böyle ve ne kadar doğru?
Eskiden diyeceğim ama çok da eski olmayan bir tarihe kadar hazır bez yoktu. Hatırlayanlarınız elbette çoktur. Yine de yakın geçmişe bir bakalım. Yirmi yıl kadar öncesine gitmemiz yeterli. Hazır bezlerin henüz çok yayılmadığı, az ve pahalı olduğu için yalnız belli kesim tarafından kullanıldığı yıllara...
Eskiden, özel muşambalar olurdu, bir de Amerikan bezleri... Bu bezden metrelerce alınır, yeterli ölçülerde kesilir, kenarları özenle dikilirdi. Bebekler tuvalete alışana kadar bu bezler kullanılırdı. Bezlerin temizlenmesi için kaynatılması, sonrasında birkaç kere yıkanması gerekirdi ki yeterince hijyenik olsun, bebeğe zarar vermesin. Ardından tek tek hepsi ütülenirdi, mikrobu kaldıysa kırılsın diye... Bir de bebeklerin pişik olmaması için sıklıkla bezleri değiştirilirdi. Sık bez değiştirmek ise bu bezleri her gün veya gün aşırı yıkamak zorunluluğu demekti. Ve pek tabii bebeklerin bir an önce bezden kurtulması, böylece annelerin de rahatlaması için altı aylıkken tuvalet eğitimine başlanırdı. Çoğu çocuk bir yaşına gelmeden bezinden kurtulmuş olurdu. Sonra ne mi oldu? Hazır bezlerin üretimi arttı, fiyatları düştü, herkes kullanabilmeye başladı ve anneler için oldukça zahmetli olan bu işlemler sona erdi. Ancak bebeklerin bezden kurtulma süreleri de bir anda uzadı. Eskiden bebekler yaşlarına girmeden tuvalet alışkanlığı kazanıyorken şimdi iki yaşından önce bu alışkanlığı kazanamaz oldular. Peki ama neden? Şimdiki zamanın çocuklarının çok daha zeki olduklarını söyler dururuz da bu zeki bebekler neden tuvalet alışkanlığı kazanmada zorluk yaşıyorlar? Cevabı için biraz zihinlerimizi yoralım.
Öncelikle hazır bez inanılmaz rahat. Bir de her yıl geliştiriliyor, tüm gün bebeğin altını kuru tutanlar, koruyucu kremli olanlar çıktı. Günde birkaç sefer bebeğin bezini değiştirmek yetiyor. Onun dışında bebeklerin altları hep kuru ve bebekler de huzurlu. "Anneler rahat, bebekler huzurlu, yani bundan güzeli olamaz." dememiz gerekiyor ancak diyemiyoruz zira hazır bezler yaygınlaştıktan sonra bebeklerin bezden kurtulma süreleri uzadı. Bu sürenin uzaması annelerin ihmali kaynaklı mı yoksa hazır bezlerde bilmediğimiz bir sorun mu var, sorusunu akla getiriyor.
Tıp doktoru ve Alternatif Tıp Uzmanı Aidin Salih''in bu konuda oldukça ilginç görüşleri mevcut. Dr. Aidin Salih bebeklerin doğumlarından sonraki ilk haftalarda tuvalet alışkanlığını kazanabileceklerini, bebek ne kadar küçük olursa tuvalete o kadar çabuk alışacağını söylüyor.
"Çocuklar normalde altlarına kaçır¬dıkları idrarın sıcaklığını ve bununla beraber gelen rahatlığı çok severler. Ancak bir dakika sonra oluşan ıslaklık ve soğukluk hissi onları bu çok sev¬dikleri rahatlıktan meneder. İşte bu noktada, hazır bez kullanan bebekler altlarına kaçırdıkları idrarın ıslaklık ve soğukluğunu duymayacakları için sa¬dece hoş tarafını yaşarlar ve idrar tutma ihtiyacı hissetmezler. Bunun sonu¬cunda idrar tutma kasları gevşer ve giderek fonksiyonunu kaybetmeye baş¬lar. Böylece çocuklarda idrar yapmaktan zevk alma alışkanlığı doğar." diyor. Yani rahatsızlık hissi beraberinde bundan kurtulma çarelerini getiriyor ama bu his olmazsa kurtulma isteği de olmuyor. Bu sebeple bebekler tuvalet alışkanlığını daha geç kazanıyorlar. Doktorlar da bebeklere baskı uygulanmasın, zorluk yaşatılmasın diye iki yaşına kadar bu eğitimin verilmemesini öneriyor. İki yaşından sonra başlayan eğitimde bazı bebekler birkaç ayda, bazıları ise bir yıla kadar bir zamanda bu alışkanlığı kazanabiliyor. Böylece bir bebeğin bezden kurtulması ortalama üç hatta dört yılı bulmuş oluyor.
Bu durum hazır bez üretici firmalarına da büyük faydalar sağlıyor. Bebeğin her ayına uygun bezler üretip piyasaya yani hali hazırdaki müşteriye sunuyorlar. Üstelik her defasında bu bezlerin kuru tutma kapasiteleri geliştiriliyor. Peki ama bu kuru tutma nasıl sağlanıyor ve bebeğe zararı yok mu? Bu soruyu sorma gereği dahi duymuyoruz, çünkü kimse eskilerin o zahmetli bez hazırlama ve yıkama durumlarına dönmek istemiyor. Dr. Aidin Salih konuya detaylı bir açıklama getiriyor. "Hazır bez, idrarı ve dışkı suyunu dışarı sızdırmaması için kuvvetli nem tutucu kimyasal maddeler içerir. Bu kimyasallar 24 saat boyunca bebeğin teni ve makatıyla temas halindedir. Makat etrafında yer alan yaklaşık 100''e yakın akupunktur noktası mev¬cuttur. Bu noktalar enerji akımı yolları ile beyne ve idrar yollarına bağlı... Bu noktaların devamlı bez altında, pislik içinde olması çocuğun beyin ve ahlaki gelişimini ve zekâsını olumsuz etkiler. Bize düşen de dışkılamadan sonra bebeğin bu bölgesini güzelce yıkamak, kuru¬lamak, zeytinyağı ile yağlamak ve kuru, pamuklu bez bağlamaktır." diyor.
Günümüzde geçmişe dönüp hazır bezleri kullanmamak, eski yöntemlerle bebek büyütmek elbette zor. Bunu yapın da diyemeyiz ancak tuvalet eğitimine mümkün olduğunca erken başlanması gerektiğini ifade edebiliriz. Bıkmadan, sıkılmadan ve bebeğin geç öğreneceğinin farkında olarak, bu bilinçle eğitime başlamalıyız. Bebeği asla zorlamadan, sabırla bu eğitimi vermeye çalışmalıyız. Neden öğrenme zorluğu çektiklerini bilerek, sevgi ve anlayışla gayret edersek iki yaşına gelmelerinden önce muhakkak bu alışkanlığı kazanacaklardır. Sabır gösterilememesi durumunda da bu eğitime erken başlanmaması gerektiğini özellikle vurgulamakta yarar var. Her şeyden önce bebeğin huzurlu ve mutlu olması gerekiyor. Eğitimin temeli sevgidir, bu sevginin her durum ve aşamada bolca bebeğe verilmesi onun huzurlu yetişkinliğinin temelini oluşturacaktır. Bunu asla unutmayalım.
Sevgili anneler! Konu ile ilgili yaşadığınız sıkıntı veya kolaylıkları bizlerle paylaşırsanız memnun oluruz.
