Covid19 pandemisinin küresel ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri devam ediyor. Her ne kadar aşıların geliştirilmesi ve başta gelişmiş ülkelerde olmak üzere aşılama oranlarının artması belirgin avantajlar sağlasa da pandeminin yeni dalgaları işleri zora sokuyor. Örneğin ABD’de bile Merkez Bankası (FED) bir yandan varlık alımlarını azaltmayı konuşmaya başlamışken diğer yandan da virüsün yeni varyantı olan Delta için oldukça ciddi bir şekilde endişeleniyor. Bu bakımdan henüz önümüzü net bir şekilde göremiyoruz ve bu durum gün geçtikçe ekonomik maliyeti artırıyor.

Geçtiğimiz günlerde Bank of America stratejistlerinin bir raporu yayınlandı. Raporda pandeminin başından bu yana merkez bankalarının varlık alımı yaparak ekonomiyi desteklemek için yaptıkları harcamalara ilişkin tahminler var. Söz konusu tahminlere göre pandeminin başından bu yana merkez bankalarının toplam varlık alımı harcaması 18 ay boyunca saatte 834 milyon Dolar’a denk geliyor.

Herhangi bir küresel ekonomik kriz veya pandemi gibi ekonomiye etki eden küresel bir sorun yaşandığında gözler FED’e çevriliyor. Zira FED’in politikaları küresel rezerv para olan doların değerini doğrudan etkiliyor. Dönem dönem FED’in politikaları bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerde para politikası yapmayı zorlaştırdığı için FED’in ne yapacağını öngörmek daha da önemli hale geliyor.

İşte böyle bir dönemde FED, pandeminin başından bu yana bilançosunu 8 trilyon doların üzerine çıkararak varlık alımlarını son 18 ayda 2 katına çıkarmış durumda.

Pandemi, dünya üzerindeki hiçbir ekonomi yönetiminin ve merkez bankasının hazır olmadığı bir şoktu. Elbette pandemi ile beraber eşanlı yaşanan arz-talep şoku ile ilgili politika geliştirmek çok kolay değil. Bununla birlikte belirsizliğin bu denli yüksek olması insan davranışları ve dolayısıyla harcama alışkanlıklarını da değiştirdi. Hal böyle olunca eski tecrübelere dayalı bazı para ve maliye politikalarından da istenilen sonuçlar alınamadı. Yine de genişletici para ve maliye politikalarının belirli oranlarda işe yaradığının altını çizmekte fayda var.

Diğer yandan tüm dünyada 18 ay boyunca saatte 834 milyon dolarlık harcama yapılmasına rağmen halen önümüzü tam olarak göremiyor, büyüme ve işsizlik sorunu yaşıyoruz. Bir de bunun üstüne ekonomiler küresel enflasyonist baskı ile karşı karşıya ki o da pandeminin ekonomi üzerindeki olumsuzlukları ile mücadele için uygulanan genişletici politikalarla çelişiyor. Özetle bir süre daha dünya ekonomileri sonucun ne olacağından emin olmadan maliyet ödemeye devam edecek.