Koronavirüs sorunu ilk baş gösterdiği dönemde hastalığın birkaç hafta içerisinde kontrol alınmadığı durumda küresel ekonomiyi çok ciddi risklerin beklediğini yine bu köşede yazmıştım. Maalesef öyle de oldu. Hatta artık daha da kötüsüne hazırlıklı olmaz zorundayız.
Koronavirüs dünyayı etkisi altına almadan önce de küresel ekonominin belli başlı sorunları vardı. Hatta bir süre bu sorunları daha da derinleştiren ticaret savaşlarını konuştuk. O dönemde de tüm merkez bankaları potansiyel bir küresel resesyonu önlemek amacıyla para politikalarına yükleniyordu. Benim de içinde bulunduğum pek çok ekonomist de durumun sadece merkez bankalarının para politikaları ile kontrol edilemeyeceğini ifade ediyor maliye politikalarının da mutlaka çok etkin bir şekilde devreye sokulması gerektiğini anlatıyorlardı. Bugün geldiğimiz noktada, 2008 Küresel Finansal Krizi’nin etkisi halen devam ederken ya da küresel ekonomi üzerinde bıraktığı kalıcı hasarlar varken ortaya çıkan bu virüs artık yeni bir küresel ekonomik krizi tetiklemiş gibi görünüyor.
Koronavirüs Çin’den çıktıktan çok kısa bir süre sonra Batı toplumlarına ulaştı. İlk başlarda çok önemsenmeyen virüs artık ciddi ölüm oranlarına ulaştığında tehdidin ne kadar büyük olduğu anlaşıldı. Önceleri hastalığın çok fazla abartıldığını ifade eden ABD Başkanı Trump bile konunun ciddiyetini anlayınca önlem paketlerini ard arda sıralamaya başladı. Bu arada ABD Merkez Bankası FED’in olağanüstü bir toplantı yapıp politika faizini sıfırlaması ve yeniden parasal genişlemeye (QE) başlaması virüsün ateşini finans piyasalarına yönlendirdi.
Koronavirüsün giderek yaygınlaşması ve bu duruma karşı alınan önlemler kapsamında uygulanan kararların etkisi ile reel sektör işletmelerinin bazı sorunlarla karşılaşabileceği bir dönem başladı. Özellikle hizmet sektöründeki işletmelerin ilk etkileneceğine kesin gözüyle bakılırken reel sektörün finansmana erişimi ve finansman maliyetleri konusu her zamankinden daha fazla önem kazandı. Hal böyle olunca da Merkez Bankası olağanüstü bir şekilde PPK’yı (Para Politikası Kurulu) topladı. Yapılan olağanüstü toplantıda politika faizi 100 baz puan indirildi ve yüzde 9,75 olarak belirlendi. Banka ayrıca koronavirüsün olası ekonomik ve finansal etkilerine karşı aldığı bazı tedbirleri de açıkladı. Buna göre; reeskont kredilerinde 90 güne kadar vade uzatımı yapacak, 91 gün vadeye kadar repo ihaleleriyle likidite sağlayacak, bankaların TCMB’de tutmaları gereken yabancı para zorunlu karşılık oranları düşecek. Elbette alınacak önlemlerin bunlarla sınırlı olmayacağı aşikar. Düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile Hazine ve Maliye Bakanlığı çok daha kapsamlı bir tedbir paketi ile geliyor.
