Şehirlerin karşı karşıya olduğu ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel sorunlar insanların iç zenginliklerini yitirmesinden kaynaklanıyor.

Ülkelerden daha çok şehirlerin öne çıkması, belediyelerin kültür ve sanat faaliyetlerinin önemini daha da artırıyor. Bu gelişmeyi gören Eminönü Belediyesi, yoğun bilgi alışverişinin yaşandığı kültür ve sanat sohbetleri düzenlemeye başladı.

"Cumhuriyet Dönemi Kültür Ocakları"nın ele alındığı ikinci toplantıya konuşmacı olarak ben katıldım. Başkan Yardımcısı Hasan Birkan ve Kültür Müdürü Recep Garip''le toplantı öncesi ve sonrasında şehir ve kültür üzerine uzun uzun sohbet ettik.

İstanbul, Türk ve İslam dünyasının Avrupa''ya açılma kapısı olma özelliğini yeniden kazanıyor. Türkiye Avrupa Birliği''ne tam üye olduğunda, İslam dünyasının sınırları İngiltere''den İskandinav ülkelerine kadar genişleyecek.

Sınırların önemini yitirdiği Avrupa Birliği içinde kültür ve cazibe merkezi olma yolunda şehirler arasındaki yarış büyük bir hız ve yoğunluk kazanacak. Ayasofya, Süleymaniye, Sultanahmet ve Topkapı''sıyla Eminönü İstanbul''un kültür hazinelerinin kaynağını oluşturuyor. Eminönü''süz bir İstanbul düşünülemez.

Kültür ve medeniyet yarışında en etkili ve en güçlü silah edebiyat ve sanattır. Çünkü sanatçılar "gebe bırakan söz"ün ustalarıdır. Şehirlerin "dar kapı"ları edebiyat ve sanatla genişletilir. Eğitimden sağlığa, ekonomiden politikaya kadar her alandaki kalite ve başarı herşeyden önce zengin bir kültür ve sanat birikimine dayanır. Yüzeysel bir kültürle, zengin bir ekonomi yapı kurulamaz.

Sanat her alanda doğruyu aramanın yoluyla birlikte doğru düşünmenin de yöntemine renk ve zenginlik kazandırır. Sanatın kapsadığı alan bilim ve teknolojinin ulaştığı alandan daha geniş ve daha zengindir. Şehirdeki hayatın çelişkileri, açmazları, mutlulukları sanat eserlerinde bütün ayrıntılarıyla ele alınabilir.

Şehirlerin karşı karşıya olduğu ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel sorunlar insanların iç zenginliklerini yitirmesinden kaynaklanıyor. Kültür ve sanat dünyasını zenginleştirmeden, ekonomi ve politikayı zenginleştirmek mümkün değildir. Ruhun derinliklerinde yaşanan büyük deprem, toplumun her kesiminde onulmaz yaralar açtı.

Tek Parti Döneminde sorunların çözümü hep Batı kültürü içinde arandı. Osmanlı Devleti''nden iz taşıyan herşey bütünüyle yok sayıldı. Kültürümüz, sanatımız, yazımız, kıyafetimiz, gelenek ve göreneklerimiz bütünüyle inkâr edildi.

Şehirlerimiz Batı şehirlerine benzedi. İstanbul''daki günlük hayatla Paris''teki günlük hayat arasında önemli bir fark kalmadı. Dayatmacı yöntemlerle, Türk toplumunu dış görünüşüyle Batı toplumuna benzetmede büyük başarı sağlandı.

Şehirlerdeki tüketim tarzının, Batılılar''ın tüketim tarzına benzetilmesi, üretim tarzının da Batılılar''ın üretim tarzına benzetilmesine yetmedi. Batılılar gibi tüketilmesi öğrenildi. Ancak Batılar gibi üretilmesi öğrenilemedi.

Anadolu insanı şehirlerini yeniden aşağıdan yukarıya doğru dönüştürüyor. Bu dönüşümün kültür ve sanatla büyük bir ivme kazanıyor.

Kültürdeki değişim ekonomi ve politikaya da yansıyacaktır.