Su tarih boyunca bütün toplumların hayat kaynağı olmuştur. Susuz yeryüzündeki canlı hayatının devam etmesi mümkün değildir. Tüketilen diğer kaynaklardan farklı olarak, su olmadığında, suyun yerini alabilecek bir alternatifi yoktur. Bu yüzden her ülkenin ekonomisinde olduğu kadar kültüründe de su kaynaklarının vazgeçilmez bir yerleri vardır. Su kaynaklarının başında gelen nehirler, Anadolu''nun can damarlarıdır.

*

Anadolu insanının derin sesi, Arif Ay''ın bir şiirinde vurguladığı gibi, geçen yüzyılın ilk yarısında, üç kıtadan İstanbul''a çekilen Türkler, “Ellerin Nil, kalbim Tuna''nın terli atı / Gözlerim daim ağlar Fırat''ı” demekten, kendilerini alamazlar. “Türklersiz akmam, etrafımı yıkmam” diyen Tuna, Orta Asya''dan gelip Orta Avrupa''ya uzanan Anadolu insanının nehirlerinin sultanıdır. Ne zaman Tuna kıyısında bir şehire gitsem, Prof. Dr. Erol Güngör''ün “Tarihte Türkler” kitabını bir daha okumuş gibi olurum.

*

Fatih, Yavuz ve Kanuni, İstanbul''da aylarca uzak kalmayı göze almasalardı, Kahire''ye, Otranto''ya ve Viyana''ya kadar gitme cesaretini göstermeselerdi, Tuna Anadolu insanının ölesiye sevdiği nehir haline gelmezdi. Batı''dan doğan, Doğu''ya akan Tuna nehri, Doğu''dan gelen, Batı''ya giden Türklere Avrupa kalbine uzanan yolları açmıştır. Doğu Avrupa''yı Batı Avrupa''dan ayıran Tuna, Avrupa''daki Anadolu''nun doğal sınırıdır. Tuna''nın doğu''daki öyküsü, Türklerin Batı''daki öyküsüdür.

*

Ümmi Sinan''ın deyişiyle, “asmasında gül dalları”, “kovanında gül balları” ve “ağacında gül halleri” olan Anadolu insanları, akıntıya karşı yüzen somon balıkları gibi, Tuna''nın doğduğu topraklara doğru gitmişler. Viyana başı durak olan Estergon Kalesi, Tuna üzerindeki en stratejik şehirdir. Tuna''daki “İnce Donanma”, Avrupa''nın Tuna ülkeleriyle, Anadolu arasındaki ekonomik ve kültürel köprülerin güvenliğini sağlamış. Tuna''nın kıyısındaki şehirlerin ekonomilerine kazandırdıkları katma değer, “Osmanlı Barışı”nın en büyük güvencesi olmuştur.

*

Tuna Almanya''da Karaorman bölgesindeki Donaueschingen''den doğar, Avusturya, Macaristan, Slovakya, Hırvatistan, Sırbistan, Romanya, Bulgaristan, Moldavya''dan geçerek, Ukrayna''da Karadeniz''e dökülür. Almanya''dan Ukrayna''ya kadar on ülkenin ortak kültür ve ortak ekonomi kaynağı olan Tuna''nın uzunluğu 2840 kilometredir. Tuna''dan sularla birlikte, tarih akar, edebiyat akar, sanat akar, musiki akar ve her yönüyle bütün bir hayat akar.

*

Viyana, Bratislava, Budapeşte ve Belgrad Tuna üzerindeki başkentlerdir. Tuna başkentler yanında onlarca şehire kıyılarını açmıştır. Avrupa''nın en güzel şehirleri Tuna kıyılarında doğmuşlar. Tuna iki kıtanın yanında iki denizin de, kültürüyle birlikte ekonomisinin de omurgasını oluşturur. Tuna nehrini kirletenler, Karadeniz ve Akdeniz''i de kirleterek, iki deniz çevresindeki bütün ülkelere büyük zarar verirler.

*

Tuna''yı sevmeyenler, Tuna şehirlerini sevemezler, coğrafyanın güzelliğinin ve tarihin zenginliğinin coşkusunu duyamazlar.

*

Anadolu insanının tarihinin derinliklerine inmek için, Tuna''nın şehirlerini bir bir gezmek gerekir.

*

Tuna zamanı aşan bir nehirdir.