sayın başbakan yardımcısı fikri ışık, imtihan işlemlerinde (5 madde içinden, sorulan sualin cevabını teşkil eden tek maddeyi bulmak esasına dayanan test usulünün mazarratını dile getirdi..)
nekadar doğru söyledi.. 50 – 60 senedir kullanmaktan bir türlü vazgeçmediğimiz bu test usulü, sorulan sualin cevabı olan tek maddenin, verilen 5 madde içinden keşfedilmesini talebediyor.. diğer 4 madde ise cevapla alakası bulunmayan saçma sapan cümlelerden, mantıksız lâfızlardan, zihnimizi, dikkat ve muhayyilemizi karıştıran, dağıtan beyanlardan ibarettir.. hem sınav esnasında kafamızı karıştırıyor, hem de sınavdan sonraki zamanlarda da etkisini devam ettiren yıpratıcı tesirler icra ediyor..
bir hatıramı burada değerli okuyucularına nakletmekten kendimi alamıyorum..
1966 – 1970 yılları arasında bu satırların yazarı milli eğitim bakanlığının yayın işlerinde vazife gördüm.. hem (ilim ve san’at yayınları başkanı), hem de (devlet kitapları müdürü) görevlerinde bulundum.. zannederim 1968 yılıdır.. test usulü hakkında almanyada yayınlanmış bir broşür elime geçmişti.. daha doğrusu test usulünün isabetsizliğini dile getiriyordu.. tuttum bu broşürü türkçeye çevirttim.. tercümesiyle birlikte aslını bakanlığa gönderdim.. bir müddet sonra bakanlıktan cevap geldi.. (eğitim ve imtihan yönetmenlikleri hakkında incelemelerde bulunmak, onları karara bağlamak talim terbiye heyeti’nin vazifesidir.. devlet kitapları bu konularla meşgul olmamalıdır) diyordu..
o sıralarda benim, almanyada değişik okullarda okutulan ders kitaplarından getirttiğim (fizik-kimya-biyoloji-matematik-tarih-coğrafya gibi) numuneler arasında çıkan bu test broşürü bu suretle elimize geçmişti.. bakanlık benim gönderdiğim broşürü talim – terbiye kuruluna verdi mi, vermedi mi bilmiyorum..
o zaman i talim – terbiye kurulunun yapısı; yani, müfredat programlarının hazırlanması, ders kitaplarının yazılması ve basılması, sınıf geçme ve imtihan yönetmenliklerinin tertib ve tesbiti gibi ayrıntıları ilmi ve ehliyetli metodlarla başaracak bir bünyeye, kuruluşa sahip miydi, üzerinde durulmaya değer..
her dersin müfredatı ve kitabı , dersin uzmanlarından ve alman, ingiliz, japon, amerikan ders kitaplarından istifade edebilecek.. liyakatta bulunan kişilerden oluşan bir komisyon marifetiyle hazırlanmalıdır.. komisyonların çalışması bakan tarafından görevlendirilen komisyon başkanının takib ve nezareti altında cereyan etmelidir.. okul çeşitlerine göre okulun her sınıfında okutulan ders kitaplarının hazırlayıcısı çok sayıda komisyon; kitapların günümüzün bilimsel ve uygulamalı metodlarına göre yazılmasını sağlayacaktır..
*
milli eğitimin eski günlerine ait bu açıklamadan sonra tekrar liselere ve üniversitelere kaydedilecek öğrencilerin nasıl seçileceği meselesine avdet edelim:
kanaatimce, ortaokuldaki fen (matematik – fizik – kimya – biyoloji), sosyal bilgiler (tarih – coğrafya – türkçe – yurttaşlık bilgisi) grublarındaki başarısına göre lise birden itibaren iki gruba (fen – sosyal bilgiler) ayrılmış bulunan liseye kaydını yaptıracaktır.. bunun için (teog) gibi bir imtihana gerek yoktur.. öğrenci, ister evine yakın bir liseye veya meslek lisesine, isterse yakın olmayan bir okula kaydını yaptırmakta serbest olmalıdır..
her lise, her meslek lisesi fiziki imkanlarına göre tesbil ettiği kontenjan doluncaya kadar kayıt yapmakla mükellef tutulmalıdır.. müracaat sırasına mutlak riayet edilerek – (velinin eline verilecek vesika ile de bu sırayı tarihine uygun tesbit ederek) kontrol edilmesi sağlanmalıdır..
itibarlı yahut rağbet gören liselerinde (istanbul erkek lisesi, istanbul kız lisesi, çamlıca kız lisesi, haydarpaşa lisesi, kabataş kız lisesi.. gibi.. ) kontenjanına göre belli tarihlerde ya yazılı, yahut sözlü imtihan yaparak kayıd işlemlerini tamamlaması temin edilmelidir.. sınav, yazılı olursa, sorular bakanlıktan gönderilmeli, imtihan kağıtları ise imtihandan hemen sonra bakanlıkça veya milli eğitim müdürlüklerince tesbil edilecek komisyonlarca okunmalıdır..
şunu da hatırdan çıkarmayalım ki, esas olan öğrencinin kendini yetiştirmesidir.. okulda okumak.. diploma almak her şey demek değildir.. ailenin de çocuğa yardımcı olması lâzımdır..
sonra bakanlık her velinin ve her ailenin keyfine göre tahsil imkânı sağlamakla mükellef değildir..
sonra bütün ortaokul mezunları liseye, bütün lise mezunları yüksek okula gitmeye mecbur değildir..
hayatın her kademesinde yapılacak binlerce iş, binlerce teşebbüs ve çalışma sahası vardır..
rahmetli vehbi koç tahsili sayesinde mi adam oldu?
