Geçen hafta bugün Anadolu Ajansı''nın Balkanlar temsilciliğinin açılışı için Saraybosna''ya gitmiştik. Bosna bu yıl ülkemizde ki gibi ağır kış şartlarına maruz kalmış. Başta Saraybosna olmak üzere birçok bölgede 2 metreye yakın kar yağmış. İnsanlar günlerce evlerinden çıkamamışlar. Bosnalı kadim dostum Tarık Jesenkoviç "Ağır bir kıştı, bir hafta evlerimizden çıkamadık. Ama 1992-95 Saraybosna kuşatmasından dolayı tecrübeliydik. Allah''a şükür atlattık."
Bugünler Bosna-Hersek''in bağımsızlığının ve Sırp işgalinin başlangıcının 20.yılı. Ülkede bağımsızlık kutlamalarıyla, işgal anması aynı anda yapılıyor. Bir salonda bağımsızlık kutlanırken, bitişik salonda Sırp işgalinin ortaya çıkarttığı trajedi ve sonuçları konuşuluyor. Bosna trajedisinin bilançosu: 300 bin ölü. 150 bin yaralı, yüzlerce kayıp, 40 bin tecavüze uğramış kadın, 1,5 milyon göç etmiş insan. Başkent Saraybosna''da yalnızca 11 bin kişi ölmüş. İşgal döneminde ölenlerin hemen hemen tamamı çocuklar, kadınlar ve yaşlılardı.
20 yıl sonrasına bakıldığında, ortada sorunlu ama bağımsız bir devlet var. Sorunlu, çünkü adil olmayan bir barışın sonucunda kurulmuş. Sırp işgal dönemi, Kasım 1995''de ABD''nin Dayton kentinde imza edilmiş ve adını da bu kentten alan, Dayton barış anlaşmasıyla sonlandırılmıştır. Bu anlaşmaya göre: Bosna-Hersek iki bölüme ayrılmış, nüfusun % 68''ini oluşturan Boşnak ve Hırvatlar ülke topraklarının % 51''inde Boşnak-Hırvat Federasyonu''nu, nüfusun % 32''sini oluşturan Sırplar toprakların % 49''unda Bosna Sırp Cumhuriyeti''ni oluşturmuşlardır. İki yapıda ayrı ayrı parlamentolar ve hükümetler bulunmaktadır. Ayrıca iki federal yapı üzerinde de merkezi bir yönetim bulunmakta. Devlet başkanlığı, ülkedeki etnisitelere göre oluşmuş 3''lü devlet başkanlığıdır. Başkanlık konseyi Boşnak, Sırp ve Hırvatlardan rotasyon sistemiyle oluşmaktadır. Başkanlık sırayla 8 aylık sürelerle yapılmaktadır. Merkezi hükümette belirli kurallara bağlı olmasına rağmen genelde etnisiteler arasında uzlaşı ile oluşmakta. Bütün bunların üzerinde birde uluslararası bir temsilci bulunmaktadır. Esas itibarla güç temsilcinin elindedir.
Bunu uzun anlatmamın nedeni dünyada eşi ve benzerine pek fazla rastlanmayan zor, karışık ve adil olmayan bir sistem olduğu anlaşılsın diyedir. Dayton Barış Anlaşması, aslında kurucu bir metinden çok uzun bir ateşkes sözleşmesini andırmaktadır.
Sırp ve Hırvat etnisitelerinin, bir kısmı ayrılıkçı düşünce taşıdığı için her krizde taviz vermek konumunda olan Boşnaklar olmaktadır. Çünkü Boşnaklar ülkenin bütünlüğünü savunmaktadırlar. Değilse Sırplar, Sırbistan''la, Hırvatlar da Hırvatistan''la birleşmeyi arzulamaktadırlar. Bu sürdürülebilir bir durum değildir. Dayton anlaşmasının yeniden ele alınması ve düzeltilmesi gerekir. Etnik ve dini farklılıkları fazla olan Lübnan''da Cumhurbaşkanı Marunî Hristiyan, Başbakan Suni Müslüman ve Meclis Başkanı Şii Müslümanlardan oluşmaktaydı. Bu sistemde nüfus yapıları temel alınmıştır. Aynı şeklin Bosna''ya da uygulanması düşünülmeli.
Ekim 2010''da yapılan seçimlerle oluşan aritmetiğin sonucunda 16 ay hükümet kurulamamıştı. Nihayet ülkenin önünde acilen çözülmesi gereken siyasi ve ekonomik sorunlar bulunmaktadır. AB için gerekli reformların yapılabilmesi ve NATO üyeliği ile ilgili sorunlar çözülmeliydi. Bosnalılar bu süreçlerin milliyetçi eğilimleri törpüleyeceğini ve ülke bütünlüğünü koruyacağını düşünmektedirler.
Balkanlar''da her gün yeni bir başlangıçtır. Umulmadık bir anda her şey alt üst olabilir. Son günlerde Makedonya''da Makedonlarla Arnavutlar, Kosova''da Sırplarla Arnavutlar arasında çatışmaya dönebilecek gerginlikler yaşanmakta. Geçen hafta Makedonya''da Irkçı Makedonlar, Müslüman Arnavutları ölümle tehdit edip saldırdılar. Ülkede gerginlik hat safhada bulunuyor. Kosova''da Mitrovica''da Sırp saldırıları ve çatışmalar son bulmuyor.
İşte böyle bir Balkanlar coğrafyasında, Anadolu Ajansı farklı dillerde haber üretecek ilk yurt dışı temsilciliğini kurumsal olarak Bosna-Hersek''te açtı ve tüm Balkanlara hitap edecek. Bosna-Hersek''te açılan ajans merkezi Boşnakça, Sırpça ve Hırvatça haber üretecek ve medyaya servis yapacak. Kemal Öztürk''ün Genel Müdürlüğünde yeni açılımlara başlayan ajansın bundan sonra ki ikinci durağı Azerbaycan Bakü. Bakü''de Rusça haber yapılacak. Üçüncü durak Mısır Kahire olacak. Burada Arapça haber üretilecek. Artık tüm Orta Doğu ve Afrika için haber kaynağı Anadolu Ajansı olacak.
Bosna-Hersek''te 11 Mart''ta düzenlenen açılış Anadolu Ajansı için bir ilkti. Aynı zamanda Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi Boşnak üyesi Bakir İzetbegoviç''in 8 ay sürecek Cumhurbaşkanlığının ilk günü, ilk açılışı ve ilk konuşmasıydı. Açılış törenine Bosna-Hersek''ten Cumhurbaşkanı Bakir İzetbegoviç''in, Reis-i ulema Mustafa Efendiya Ceriç ve medya yöneticileri vardı. Türkiye''den Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, TİKA Başkanı Serdar Çam, Sarajevo Büyükelçimiz Ahmet Yıldız, Anadolu Ajansı Genel Müdürü Kemal Öztürk, ilk Sarajevo Büyükelçimiz Şükrü Tufan ve Bosna-Hersek''te barışın oluşmasına katkı vermiş Bosna dostlarının bir kısmı katılmıştı.
Tören konuşmalarında Anadolu Ajansı''nın bölge barışına katkı sağlayacağı ve iki ülke arasında dostluğu geliştireceği anlatıldı.
Anadolu Ajansı Genel Müdürü Kemal Öztürk konuşmasında "Barışa katkı sağlamak için buradayız. Amacımız haber" dedi. Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Bakir İzetbegoviç de: "Bu Cumhurbaşkanlığı konseyi başkanı olarak yaptığım ilk açılış ve ilk konuşmam. Medya bir savaşı başlatabilir ve bir savaşı bitirebilir. Bu medyanın gücüdür" diyerek sözlerini tamamladı.
6 Nisan 1920''de kurulan Anadolu Ajansı, şimdiki kadrolarıyla yerelden, bölgesele ve küresele doğru bir serüvene başlıyor.
