Ülkemizin gündeminde fazla yer almamasına rağmen birkaç haftadan beridir Ukrayna"da olaylar devam ediyor. Oysa bizim tarihimizde bu bölgenin bir kısmı Eflak ve Boğdan adıyla yer alır.
Ukrayna ile tarihi, kültürel ve ekonomik bağlarımız var. Vizesiz ziyaret edilen ülkelerden bir tanesidir. Düz bir alanda kurulduğu için gök ve yeryüzünü anlattığından bayrak renkleri mavi ve sarıdır.
8 Aralık 1991"de Beyaz Rusya, Rusya ve Ukrayna ortak bir karar alarak Sovyetler Birliği"ni resmen ortadan kaldırmaya karar verdiler ve Ukrayna bağımsız bir devlet oldu. Ardından Bağımsız Devletler Topluluğu"na katıldı.
Sovyetler Birliği çözüldükten sonra Baltık Cumhuriyetleri AB ve NATO üyesi olarak Batı"ya yaklaştılar. Rusya ile hareket etmesine rağmen Ukrayna arada kaldı. Ülkede Batı ve Rusya siyaseti eşit bir ağırlık kazandı. 2004"de Turuncu Devrim"le Batı Dünyası"na doğru bir adım attı. Turuncu Devrim sonrasında yapılan olaylı seçimlerin sonucunda Viktor Yuşçenko devlet başkanı seçildi.
Bu ülkeye birkaç kez seçim gözlemcisi olarak gitmiştim. Seçim sonuçlarında batılı siyaset anlayışları hep kıl payı kazanmıştı. Ayrıca bugünkü gösterilerin nedenlerinden biri olan Yuliya Timoşenko ile de hukukumuz Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi"nde birlikte yer aldığımız Liberal grupta başlar. Timoşenko Tüm Ukrayna Anavatan Birliği Partisi Genel Başkanı"dır. 2005"te ve 2007-10 tarihleri arasında Başbakanlık yaptı. 2011"de de görevi kötüye kullanmak ve yolsuzluk iddiaları üzerine tutuklandı ve 7 yıl hapis yatacak. 2001"de dolandırıcılık suçlamasıyla hapis yatmıştı.
Timoşenko Ukrayna siyasetinin batılı yüzü olarak kabul ediliyor. En büyük rakibi Bölgeler Partisi Genel Başkanı, eski Başbakan ve bugünkü Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç"tir. Yanukoviç siyasi anlamda Rusya ile birlikte hareketten yanadır. Bugünkü tartışmanın eksenini bu anlayış oluşturmaktadır. Ukrayna siyaseti batıya mı doğuya mı yönelecek?
Olaylar sadece AB-Rusya siyaseti veya ekonomik ekseninde gelişmiyor. Ukrayna"nın etnik ve mezhebi yapısının da gelişmelerde önemli rolü bulunmaktadır. Etnik temele baktığımızda ülkenin % 77,8"ini Ukraynalılar oluştururken Rus ve Beyaz Rusların oranı % 18 dolayındadır. Ayrıca mezhebi açıdan da sorunlar yaşanmakta, Rus Ortodoks Kilisesi"yle Kirill Ukrayna Ortodoks Kilisesi arasında denetim tartışması devam etmektedir. Kirill Ukrayna Ortodoks Kilisesi Rusya"nın denetiminde mi kalacak yoksa bağımsızlaşacak mı? Devlet Başkanı Yanukoviç Kiev Patrikliği"nin gücünü sıfıra indirerek Ukrayna Ortodoksluğu"nun Moskova Patriği"ne bağlı hale getirilmesinden yanadır.
Ayrıca Ukrayna-Rusya siyasetinde en önemli sorunlardan bir tanesi de kuşkusuz Kırım Özerk Cumhuriyeti"dir. Kırım Milli Meclisi tavrını şimdilik Ukrayna"dan yana belirledi.
Fitili ateşleyen olaylar 21 Kasım 2013"de Avrupa Birliği (AB) ile Ortaklık Anlaşması"nın askıya alınmasıyla birlikte başladı ve 16 Ocak"ta meclisten özgürlükleri kısıtlayan torba yasasının geçmesiyle alevlendi. Eylemler, başkent Kiev"den başlayarak son haftalarda ülke geneline yayıldı.
Yanukoviç olayların durması için muhalif liderlere Başbakan Yardımcılığını önerdi. Muhalifler bu öneriyi reddettiler. Salı günü de Başbakan Mikola Azarov "Ülkemizde meydana gelen çatışmalar sadece sosyal alanı değil, tüm ekonomiyi derin çıkmaza sürüklüyor. Hükümet olarak krizin barışçıl yoldan çözümü için elimizden geleni yaptık. Ancak bu karmaşık dönem bizden yeni fedakârlıklar istiyor. Çatışma içerisindeki taraflara daha geniş uzlaşı alanı yaratmak amacıyla Başbakanlık görevinden istifa ediyorum" açıklamasında bulundu. Azarov"un istifasının ülkede ne kadar sükûneti sağlayacağını bekleyip göreceğiz.
ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Yanukoviç"i arayarak, "ülkesinin, Ukrayna"daki mevcut gerilimi sona erdirmek için hükümetle muhalefet arasında devam eden görüşmelere ve krize barışçıl, siyasi bir çözüm getirilmesine yönelik desteğini" dile getirdi.
AB Komisyonu"nun genişleme ve komşuluk politikalarından sorumlu üyesi Stefan Füle"nin ardından; AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton"un Kiev"i ziyareti konunun önemini göstermektedir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin AB"yi uyararak "Ukrayna"da yaşanan olaylara karışmamalarını ve muhalefetin yanında yer almamalarını" istedi.
Bugün siyasi, ekonomik, etnik ve mezhebi tartışmanın içinde bulunan Ukrayna"ya dikkat etmek gerekir ve alınacak dersler var.
Doğu-Batı siyasetinin çatışma alanı Ukrayna"da Rusya ve AB arasında bilek güreşi devam ediyor.
