Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ile Pervari’deyiz. Bakan bey çay bahçesinde ağacın altına oturdu. Karşısında ahali. Mesafe 5 metreden fazla. Hacı Hüsnü Dayı (Hüsnü Korkusuz) tabureyi kaptığı gibi iki metreye kadar geldi. Diğerlerine vakur bir el hareketi ile yanına yanaşmalarını işaret etti. Hepsi birden ayaklanıp Hacı Hüsnü Dayı’nın hizasına taburesini yerleştirdi.
Söze Osman Hoca olarak bilinen Siirt milletvekili Osman Ören girdi, başın sağolsun Hacı Dayı diyerek. Sonra çokları tekrar etti ama herkeste bir tebessüm. Dayanamadım sordum bu nasıl başsağlığı dilemek, diye.
Hacı Hüsnü Dayı meğer Cüneyt Arkın’ı çok sever, bütün filmlerini izlermiş. O vefat edince öyle kederlenmiş ki bırakın Pervari’yi vilayetten bile başsağlığına gelenler olmuş. Hatta Siirt Valisi Osman Hacıbektaşoğlu durumdan haberdar olunca o dahi gitmiş taziyeye. Cüneyt Arkın sevenlere Cinocular denmiş hep yıllarca. Ama çok kalabalık bir kabile Cinocular, bunu da belirteyim.
Dünyanın en güzel ballarından birisini, altın değerindeki fıstıklarını, üzümlerini, narlarını terör belasından yetiştirememişler yıllarca. Sadece katlanılmaz bir göç, sosyal hayatın gördüğü zarar değil, üretim kabiliyetleri de kırılmış.
Şimdi bunların hepsi yatırımlarla yeniden inşa ve ihya ediliyor. Türkiye’nin en yüksek köprüsü Beğendik Botan Köprüsü bunun bir simgesi...
Tüm Anadolu fevkalade altyapı yatırımlarıyla geliştiriliyor. Bakanlık karayolu yatırımlarını büyük oranda tamamlamış. Kamu-özel işbirliği projeleri 2024’ten itibaren gelir yaratmaya başlayacak. Bu gelirler Anadolu’da yatırımların kaynağı olarak kullanılacak. Bakanlığın planlarına göre bundan sonraki süreçte memleketi demir ağlarla örmek geliyor. Yerli milli elektrikli tren 10 bin km testini tamamlamış. Şu anda 8 vilayet birbirine hızlı trenle bağlı iken bu illerin sayısının 52’ye çıkarılması hedefleniyor. 28 bin km ağ ile şu anda 19,5 milyon olan yıllık demiryolu yolcu kapasitesi 350 milyona çıkacak. Tıpkı 20 yıl önce 30 milyon olan havayolu yolcu kapasitesinin 210 milyona çıkması gibi.
Hem yük hem yolcu taşımacılığında büyük bir atılım hazırlığında Türkiye. Dünyada 12 milyar ton olan yük taşımacılığı 25 milyar tona çıkarken Türkiye’nin payı da böylece artacak. Buna Kanal İstanbul da dahil çünkü ticari taşımacılığın %90’ı denizlerde gerçekleşiyor.
Mısır yıllık 22 bin geminin geçtiği Süveyş Kanalı’ndan 5,6 milyar dolar hasılat yaratılırken yılda 40 bin geminin geçtiği ve bekleme sürelerinin bir haftayı bulduğu İstanbul Boğazı’na alternatif olacak Kanal İstanbul’dan tatmin edici gelir yaratılacak. Bu arada her sene Kabotaj Bayramı günü Boğaz geçiş ücretlerinin yeniden düzenleneceğini de açıkladı Sayın Bakan. Türkiye, Kenan Evren döneminde yapılan düzenlemeyle sadece 30 milyon dolar/yıl gelir elde ettiği Boğaz geçişinden hasılatını artıracak. Son fiyat düzenlemesiyle bu yılki Boğaz geçiş geliri 200 milyon dolara çıkacak.
Kanal hafriyatıyla Terkos Gölü’nü deniz baskınından kurtarmayı ve havalimanı civarına liman yapmayı da planladıklarını Sayın Bakan’dan öğrendik. Marmara’nın gemi havuzuna dönmemesi, şehrin deniz çehresinin açılması, spor etkinliklerine ve balıkçılara alan açılması projenin diğer faydaları gibi duruyor. Ambarlı Limanı’nın kapasiteye cevap veremeyecek duruma düşecek olması da meselenin diğer boyutu. 710 milyar dolar ticaret hacmine sahip Kanal İstanbul projesinin gerçekleştirilmesinde Çin, Hollanda, Belçika, Danimarka gibi ülkelerden en önemli altyapı geliştirme şirketlerinin ilgili olduğu da anlaşılıyor.
Karaismailoğlu’nun her birim yatırımın ekonomi içinde 10 birimlik üretim ve 6 birimlik gelir çarpanı yarattığını tespit etmesi önemliydi. Geride yapılanların bugün ekonomideki potansiyeli desteklediğini bu bağlamda not etmek gerekir. Örneğin Osmangazi Köprüsü’nden günlük 60 bin araç geçerken maksimum feribot kapasitesi 30 bin seviyesinde. Oluşacak trafik, yolların yetersiz kalacak olması da cabası. Açıkçası köprü ve yol olmasa Eskihisar-Yalova geçişi 2 güne çıkacaktı.
Sayın Bakan, ulaştırma ve altyapı konularını o denli içselleştirmiş ki tanıttığı eserleri çevresine canlılık katan yaşayan bir varlık olarak yorumlaması çarpıcıydı.
Elektrikli tren örneği de ilginç. Projeler gerçekleştirilirken ilişkili iyileşmelerin de gerçekleşmesine odaklanılıyor. Mesela 10 tünel açma makinasıyla birden açılan %60 yerlilikteki yeni havalimanı metrosunda yerli sinyalizasyon kullanılıyor. Teknolojinin lisanslaması halinde Türkiye, dünyada altı şirketin elinde olan sinyalizasyon pazarına oyuncu sokabilecek. Bu arada 10 makinalı operasyon da dünyaca önemli bir mühendislik çalışması olarak görülüyor.
Rusların Kıbrıs Ercan Planı
Karaismailoğlu ile sohbetimizden son not Aeroflot’un Kıbrıs Lefkoşa Ercan uçuşundan; teorik olarak Kıbrıs’ın statüsü henüz çözülmediğinden Rus havayolu şirketinin evvela Türk havacılık otoritesinden izin alması gerekiyor. Sonrasında Ercan’a uçuş gerçekleştirilebilecek. Ruslar destinasyon arayışındayken Kıbrıs bundan sonra ilginç deneyimlerden geçecek.
