Rusya, Kafkaslarda yine masum insanların kanlarını dökmeye başladı. Rusya''nın ikide bir Kafkasları sadece karıştırmakla kalmayıp, ihtiyaç duyduğu zamanlarda fiilen bölge halklarına vahşice saldırmasının çeşitli nedenleri var.

Her şeyden önce, Rusya, Sovyet İmparatorluğu''nun bir anda tuzla buz olup tarihe karışmasıyla yaşadığı şoku, yenilgi psikolojisini henüz üzerinden atabilmiş değil. Düşünsenize, koskoca bir imparatorluk çökmüş; önceden kendi kontrolleri ve sınırları dahilinde olan çok sayıda ülke bağımsızlığına kavuşmuş; dahası, kendi "doğal" nüfuz alanlarına başkaları, özellikle de Amerikalılar yerleşmiş. Tabii bu, kolay kolay unutulabilecek, hazmedilebilecek bir şey değil.

O yüzden Ruslar, önceden kendi fiziki sınırları içinde yer alan Kafkaslar ve Orta Asya''da her şeye rağmen etki ve nüfuzlarını kaybetmemeye çalışıyorlar.

Çöken bir imparatorluğun bıraktığı enkaz ve olumsuzluklar, Rusya''nın içeride de büyük bir ekonomik çöküşle, yolsuzluklarla, cinayet ve şiddet olaylarıyla çalkalanmasına neden oluyor.

Tüm bunlar, Rusya''da köklü bir siyasi istikrarsızlığın hükümferma olmasına yol açıyor.

Rus yönetiminin ikide bir Kafkaslara saldırmasının en önemli nedenlerinden biri, içerdeki sorunları, istikrarsızlığı unutturarak, dikkatleri başka taraflara çekme ve böylelikle sistemin meşruiyetini ve otoritesini pekiştirmeye çalışma kaygısıdır.

Dikkate değer bir başka neden de Türk-Amerikan ilişkilerinde son on yıldan bu yana yaşanan ve Türkiye''nin her bakımdan ABD''nin yörüngesine girmesidir. Bu durum Rusları tedirgin ediyor. Rusları ürküten şey, Türkiye''nin kendisi değil; Türkiye''nin ABD''nin bölgeye yerleşmesi için gereken her tür stratejik ve siyasi desteği vermiş olmasıdır.

Rusya''nın hava saldırılarından sonra Kafkaslara başlattığı kara saldırıları, Kafkaslardaki Azarbeycan, Gürcistan ve Abhaz yönetimlerinin Çeçenistanlı, Dağıstan''lı ve Inguşistanlıların bağımsızlık mücadelelerine dolaylı ve açık şekillerde destek vermelerine yol açtı. Gerek Azarbeycan, gerekse Gürcistan yönetiminden yapılan açıklamalarda, Rusların Kafkasya bölgesini karıştırmasından tedirginlik duyulduğu belirtildi. Azarbeycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Azar Azimov''un Financial Times''a yaptığı bir açıklamada, "Rusya, bölge üzerindeki hesaplarından vazgeçmiş görünmüyor. Ama son Rus saldırıları, bölgenin istikrarı ve geleceği açısından son derece tehlikelidir" demesi ve Çeçenistan, Dağıstan ve Inguşistan''ın "özgürlük müadelesi" verdiklerini açıkça ifade etmesi oldukça dikkat çekici.

Rus saldırılarına karşı Kafkas ülkelerinin ortak tepki göstermelerinin nedenlerini Londra''daki Doğu ve Afrika Araştırmaları Okulu SOAS''tan Kafkaslar uzmanı Anna Zelkina, şöyle açıklıyor: "Kafkas ülkelerini tedirgin eden ve Gürcistan''la Azerbeycan''ın Rus saldırılarına karşı ortak tepkiler vermesine yol açan şey, Rus saldırılarının, bu ülkelerin Karadeniz''le bağlantısını kesmekle sonuçlanacak olmasıdır. Oysa Karadeniz bu iki ülke için hem ticari, hem siyasi, hem de stratejik bakımdan hayati öneme sahiptir".

Burada Rusya''nın, Kafkaslarda hizipçiliği körüklemeye çalıştığını; Rusya''nın müslümanlara hakaret etmek için bizdeki "irtica"nın işlevini görecek şekilde "bunlar vehhabi" diyerek müslümanlara saldırdığını; ve son olarak şaşırtıcı ama gerçek Dağıstan Parlamentosu''nun ülkede kan gövdeyi götürürken, tıpkı bizdeki gibi ülkede İslam kültürünün izlerini silmeyi amaçlayan alelacele yasalar çıkardığını da not etmekte yarar olabilir.

Çarşamba günü İngiltere''de Oxford Üniversitesi''nde ilginç bir konferans düzenlendi. Konu; dünyadaki istihbarat örgütleri ve faaliyetleri.

Konferansta konuşan Amerikan İstihbaratı CIA''in 1993-95 yılları arasında direktörlüğünü yapan James Woolsey, Rus istihbaratını masaya yatırmış. Konumuzla ilgili olarak söylediği birkaç şeyi aktarmak istiyorum: "Rusya, aslında fiilen bitmiş durumda. Patlamaya hazır bir bombayı andırıyor. Ülkede yolsuzluklar, siyasi kavgalar bir türlü bitmek bilmiyor. ABD, her şeye rağmen Yeltsin''i desteklemekle büyük yanlışlık yapıyor. Çünkü adamın ne yaptığı belli değil. Ülkede her alanda yaşanan kaos Rusya''nın Kafkasları vurmasına yol açıyor. Bu durum böyle sürerse, bölgede uzun vadede İslamcılar daha da güçlenecektir."

Evet Rusya, Kafkaslarda iç ve dış sorunlarından ötürü güç egzersizi yapıyor. Ama bu güç egzersizinin Rus Ruletine dönüşmesi gibi bir seçenek her zaman var. Bilinmeyen şey, Rus Ruleti''nin Rusya açısından ne işe yarayacağı, nasıl ve ne şekilde sonuçlanacağıdır.