Mercimek, insanlık tarihinin en eski besinlerinden biridir. Arkeologlara göre ana vatanı Batı Anadolu’dan Orta Doğu’ya, Filistin’e uzanan mercimeğin en eski örnekleri milattan önce 10 bin 500 yılına dayanıyor. Buğday ve arpa ile birlikte, tarıma alınıp çoğaltılan mercimeğin lapasından ekmeğine birçok şekilde yemeği yapılıyor.
KITLIK ZAMANLARININ EN DEĞERLİ BESİNİ
Kırmızıdan yeşile çeşit çeşit renk ve büyüklüklerdeki mercimeğin içerisindeki protein miktarı onu, kıtlık zamanlarında halkın en değerli besini haline getirmişti. Bir zamanlar ülkemizde askerlik yapanların hatıralarında “kara şimşek” olarak yer alan mercimek çorbası, muhtemelen askere de bu yüksek protein değeri nedeniyle sık sık veriliyordu. Nitekim bu tutum eski uygarlıklarda, örneğin Romalılarda ve Osmanlı’da da görülüyor. Sadece protein değil, demir, kalsiyum, magnezyum ve omega3 ile omega6’yı da ihtiva eden mercimek, küçük ebadına rağmen adeta bir konsantre besin ögesi deposudur. Mercimeğe dair en eski tariflerde onu daha çok lapa ve haşlama şeklinde ya da başka besinlerle karışmış olarak görüyoruz. Romalı Anthipus, yazdığı bir metinde mercimeğin yavaş yavaş pişirildikten sonra biraz sumak ve sirkeyle tatlandırılması gerektiğini belirtmiş. Bugün 12 bin yılın verdiği deneyimle Anadolu’da mercimek her çeşidiyle ayrı ayrı güzelliğe sahip yemeklere dönüşüyor. Yeşil mercimeğin pilavı, çorbası, aşı çok eski zamanlardan beri yapılırken, modern mutfakta salata, ekmek, köfte haline dönüşüp Anadolu’nun zengin üretkenliğini gözler önüne seriyor. Bugün, mercimekle yapılan birkaç tarif paylaşalım istiyorum. Benim tercihim bu yazıda, ünü kırmızı mercimek tarafından gölgelenen yeşil mercimek olacak. Üç aylarınız mübarek olsun, sağlıklı bir biçimde Ramazan’a erişmek hepimize nasip olsun dilerim. İyi pazarlar.
ÇATAL AŞI MALZEMELER:
- 1 çay bardağı yeşil mercimek, 1 çay bardağı yarma
- 1 kuru soğan, 2 yemek kaşığı kuyruk yağı, 1 çay kaşığı tuz
YAPILIŞI:
Yeşil mercimeği 1 su bardağı soğuk suyla kısık ateşte kaynatalım. Kaynayınca üzerine yine 1 su bardağı soğuk su ilave edelim. Kaynadıktan sonra üçüncü defa 1 su bardağı soğuk su ekleyelim. (Soğuk su ilave ettikçe çorbanın rengi pembeleşir, sıcak su eklersek kararır.) Yarmayı ilave ettikten sonra bir su bardağı soğuk su daha ekleyip kısık ateşte kaynatalım. Çorba pişene kadar eklediğimiz tüm sular mutlaka soğuk olmalı. Tuzu ilave edip ocağı kapatalım. Ayrı bir yerde ince ince doğradığımız soğanları kuyruk yağında kızartıp çorbanın üzerine gezdirelim. Afiyet olsun.
MERCİMEK PİLAVI
MALZEMELER:
- 3 su bardağı yeşil mercimek
- 1 kuru soğan
- 4 yemek kaşığı tereyağı
- Bir avuç dereotu
- 1 çay kaşığı tuz
- 1 çay kaşığı karabiber
YAPILIŞI:
Mercimeği ılık su ile yıkayıp yarım saat ıslatalım. Kuru soğanı ince ince kıyalım ve tereyağında kavuralım. Üzerine yeşil mercimeği ilave edip tuzu ekleyelim. 5 su bardağı sıcak suyu ekleyip kısık ateşte suyu çekene kadar pişirelim. Karabiber ve kıyılmış dereotunu ilave edip karıştıralım. 15 dakika dinlendirelim. Afiyet olsun.