15 Ekim'de yapılan Avrupa Birliği (AB) liderler zirvesinin ardından bu kez de Balkan ülkelerinin katılımıyla sorun bir kez daha ele alındı. AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker'ın çağrısı üzerine toplanan olağanüstü mini zirve yaklaşık 8 saat sürdü.
Almanya, Avusturya, Bulgaristan, Hırvatistan, Macaristan, Makedonya, Romanya, Sırbistan, Slovenya ve Yunanistan'dan devlet veya hükümet başkanlarının katıldığı zirvede, Avrupa Sığınma Destek Ofisi (EASO),
AB Sınır Ajansı (Frontex) ile BM Mülteciler Yüksek Komiserliği temsilcileri de yer aldı. Zirvenin sonunda AB Komisyonu Başkanı Juncker, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve BM Mülteciler Yüksek Komiseri Antonio Guterres ile beraber ortak basın toplantısı düzenlendi.
Juncker, insanların soğuk havalarda açık alanlarda, tarlalarda uyumak zorunda kaldığına dikkati çekerek, daha fazla sığınağın devreye sokulacağını açıkladı. Bu çerçevede Yunanistan ve güzergah boyunca yer alan Balkan ülkelerinde 100 bin kişilik ek kapasite sağlanacağını bildiren Juncker, "Sınırları kapatmak çözüm değil" dedi.
Juncker, zirve öncesi Alman gazetesi Bild'e yaptığı açıklamada ise “Acele etmezsek çok yakında Balkanlar'daki soğuk nehirlerde ailelerin donarak öldüğünü görmeye başlayacağız” uyarısı yaptı. Öte yandan zirvede konuşan Merkel, sığınmacı krizini daha iyi yönetebilmek için kısa vadede ilk olarak, ülkeler arasındaki koordinasyonun güçlendirileceğini ve her bir ülkenin bir kişiyi bu işle görevlendireceğini söyledi. Alman lider, ''Orta vadeli çözümler arasında ise Türkiye ile çalışmaya da vurgu yaptık. Ayrıca Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'dan gelenlerin geri gönderilmesinin detaylarını da tartıştık'' diye konuştu.
Zirveden sadece bir gün önce Sofya'da toplanan Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov, Romanya Başbakanı Victor Ponta ve Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç, yaptıkları açıklamalarla AB ile aralarında yaklaşım farkını ortaya koydu. Bulgaristan Başbakanı Borisov, Almanya ve Avusturya gibi ülkelerin sığınmacı akını karşısında sınırı kapatmaya yöneldiğini hatırlatarak “Sınırlarınızı kapatmaya devam ederseniz, biz de halklarımızı tampon bölgede kalmaya mahkum etmeyiz, biz de sınırlarımızı kapatmaya hazırız” tehdidinde bulunmuştu. Krizde Balkan ülkeleri, gelişmiş Avrupa ülkelerine varmak isteyen sığınmacıların ana güzergahı olarak öne çıkıyor. Macaristan'ın geçen hafta Hırvatistan sınırına tel örgü çekmesinin ardından sığınmacılar Slovenya'nın Brezica sınır kasabasına yöneldi. Sadece bir hafta içinde 64 binden fazla sığınmacı Slovenya'ya girerken, en az 14 bini ise işlemlerinin yapılmasını bekliyor.
Uluslararası Göç Örgütü'ne göre, tüm Avrupa ülkelerine bu yıl en az 681 bin sığınmacı girdi. Bunlardan 160 binini belli kotalar çerçevesinde üye ülkelere dağıtmada anlaşan AB şu ana kadar sadece 86'sını yerleştirebildi. 854 kişi ise gelecek günlerde yerleştirilecek. Belçika 30, Finlandiya 200, Fransa 40, Almanya 10, Litvanya 4, Lüksemburg 90, Portekiz 130, İspanya 50 ve İsveç 300 kişiyi kabul etme sözü verdi. Bu sayıyla toplam hedefin sadece yüzde 0,5'i karşılanmış olacak.
AB liderleri, 15 Ekim'de düzenlenen zirvede sığınmacı krizinin çözümüne yardım etmesi karşılığında, Türkiye ile vizelerin kaldırılması sürecinin hızlandırılması ve yeni fasıllar açılarak katılım müzakerelerinin yeniden canlandırılması yönünde irade beyanı ortaya koymuştu. Türkiye ile görüşmeler halen sürerken AB, sığınmacı krizinin çözümünde Ankara ile işbirliğinin hayati olduğunu belirtiyor.
Zirve sonunda yayımlanan 17 maddelik bildirgede, ülkeler arasında bilgi paylaşımı ve irtibatın artılmasına vurgu yapılarak, ''Komşu ülkeyi haberdar etmeden sığınmacıların yönlendirilmesi politikası kabul edilemez. Bu, güzergah boyunca yer alan tüm ülkeler için geçerli olmalıdır'' denildi. Yunanistan'ın yıl sonuna kadar 30 bin kişilik, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin de yine bu ülkede 20 bin kişilik bir kapasite sağlayacağı kaydedilen bildirgede, güzergah üzerindeki diğer ülkelerin de toplamda ek 50 bin kişilik başka bir kapasite temin edeceği bilgisine yer verildi. ''Sınır Yönetimi'' maddesi altında ise Türkiye ile işbirliğinin önemine değinilerek, “geri kabul anlaşması ve vize serbestisi yol haritasından yararlanmaya” vurgu yapıldı. Ege'de Yunanistan ve Avrupa Sınır Ajansı'nın (Frontex) ortak devriye görevi gerçekleştirmesi, Frontex'in Türkiye-Bulgaristan sınırındaki desteğinin güçlendirilmesi, Yunanistan-Makedonya sınırında görev alması ve 400 polisin Slovenya'da görevlendirilmesi de bildirgede yer aldı.
