Onlarca yıl sonra sıcak çatışmanın kıtada görülmesiyle pembe rüyadan uyanan Avrupa’nın felaket senaryosu gerçekleşti. Ukrayna topraklarına girerek savaşı başlattığı günden beri büyük yaptırımlarla Batı dünyası tarafından dışlanan Rusya, Avrupa’ya tedarik ettiği gazı ‘önemli ölçüde’ kısacağını açıkladı. Avrupa’daki ülkelerin en büyük doğalgaz tedarikçisi, Rus enerji devi Gazprom, tam kapasite ile günde 160 milyon metreküp gaz tedarik ettiği Kuzey Akım 1 (NS) boru hattından sevkiyatı yüzde 40’a kadar düşürmüştü. Gazprom yetkilileri, günlük 64 milyon metreküp ihracatın devam ettiği hatta yarı yarıya düşüş olacağını duyurdu. Kıta ülkelerinin üretim yeteneklerini kısıtlayacak ve ekonomik darboğaza sokacak gelişme Avrupa Birliği’ni (AB) alarm konumuna geçirirken, “6 aydır cephede istediği sonucu alamayan Rusya, Ukrayna’nın müttefiklerine gaz savaşı başlattı” yorumlarına neden oldu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski de yorumu destekleyerek, “Rusya, birleşmiş Avrupa’ya karşı bir gaz savaşı yürütüyor” ifadelerini kullandı.
SEVKİYAT YÜZDE 20’YE DÜŞTÜ
- Kuzey Akım 1 boru hattı, 10 günlük bir tadilat molasının ardından 21 Temmuz’da çalışmaya başlamıştı. Gazprom’dan yapılan açıklamada, bugünden (çarşamba) itibaren ana boru hattı Kuzey Akım üzerinden Avrupa’ya gaz teslimatında sert bir kesinti olacağı belirtildi. Şirket, teknik aksaklık nedeniyle son çalışan iki türbinden birinin işletimini durdurduğunu ve Kuzey Akım boru hattı üzerinden günlük gaz dağıtımını günde 33 milyon metreküpe indirdiğini duyurdu.
TEPKİLER SONRASI GÜNCELLENDİ
Brüksel’in Rus gazına büyük ölçüde bağımlı olan, Birlik’in lokomotif ülkesi Almanya’nın ekonomisini kurtarmak için hazırladığı düşünülen ‘Güvenli Bir Kış için Gazdan Tasarruf Et’ planı, 27 ülkenin enerji bakanlarının katıldığı görüşmede güncellenerek kabul edildi. Üye ülkelerin tükettiği gazda “yüzde 15 kesintiye gitmesini” şart koşan karar, itirazların ardından, “gönüllü ülkeler için geçerli” olmak üzere revize edildi. Daha önce tepki toplayan “gazdan tasarruf programı” taslaktan çıkarıldı ve her ülkenin kendi tasarruf planını oluşturmasına imkan sağlandı.
CILIZ TASARRUF PLANI
- Güncelleme sonrası “yetersiz” olmakla eleştirilen tasarıdan, Kıbrıs, Malta ve İrlanda gibi ana arterler üzerinden kıtaya gaz bağlantısı olmayan ülkeler ve çok sayıda iş sektörü muaf tutuldu. İspanya, Yunanistan, Macaristan, Polonya başta olmak üzere bazı AB üyelerinin destek vermediğini açıkladığı acil durum planı, “gazda AB’yi tekelleştirme girişimi” olarak yorumlanmıştı.
RUSYA AB’Yİ İKİYE BÖLDÜ
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Rusya’nın gaz kesintisinin Avrupa’yı bölmeyi başaramadığını iddia ederken, Polonya’dan bu açıklamaya ters düşen bir çıkış geldi. Hiçbir üye ülkeye zorla doğal gaz tasarrufu yaptırılamayacağını vurgulayan Polonya Enerji Bakanı Anna Moskwa, “Zorla tüketim kısıntısında anlaşamayız. Polonya diğer ülkelerin enerji güvenlikleri konusunda karar verici olmayacak” ifadelerini kullandı.
Ekonomik toparlanma planı başka bahara
Rusya’nın gazı kesmesi sonrası, AB ülkelerinin, “Yeşil Anlaşma” kapsamında kapatma kararı aldığı kömür ve nükleer santralleri kullanmaya devam etmesi bekleniyor. Belçika hükümeti geçen hafta, ulusal güvenliği gerekçe göstererek iki nükleer santralin ömrünü 10 yıl uzatmak için siyasi bir anlaşmaya vardığını duyurmuştu. Fransa da benzer bir karar alarak, mevcut santrallerini kullanacağını ve yeni santraller için bütçe ayırdığını duyurmuştu. Koronavirüs sürecinde üretimin aksamasıyla yıpranan ve 2022-23 döneminde toparlanma hedefleri açıklanan AB ekonomisinin planları, Rusya’nın gaz hamlesi ile suya düşmüş oldu.
