ABD, Suriye rejimine ait Humus’ta bulunan Şaryat Hava Üssü'nü Doğu Akdeniz’de konuşlu USS Ross ve USS Porter destroyerlerinden 03.40 sularında fırlattığı 59 Tomahawk füzesiyle vurdu. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) sözcüsü Albay Davis, "Füzelerle (hava üssündeki) uçaklar, hangarlar, yakıt ve lojistik destek depoları, güçlendirilmiş uçak sığınakları, mühimmat depoları, hava savunma sistemleri ve radarları vuruldu” şeklinde konuştu. Davis, saldırı için “tek seferlik” sözünü kullandı. Ancak saldırıyla ilgili çok sayıda soru işareti var. Davis, saldırı öncesinde gün içerisinde Rusya’yı bilgilendirdiklerini ve Rus askerlerinin o üste bulunduğunu bildiklerini söyledi. Rejim kaynakları da üssün önceden boşaltıldığını duyurdu ve asker kaybını 6 olarak açıkladı. Saldırının hedefi olan üste İran askerlerinin de bulunduğu iddia edildi. ABD böylelikle altı yıldır devam Suriye iç savaşında ilk kez Esed rejimini vurmuş oldu. Füzeli saldırı Şam üzerinden Moskova’ya mesaj olarak değerlendirildi.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'ın, füze saldırısına ilişkin açıklamasında Rusya’yı hedef alması dikkatlerden kaçmadı. Rusya’nın Suriye’de sorumluluklarını yerine getirmediğini dile getiren Tillerson, “Füze saldırısı, ülkeler ‘kırmızı çizgiyi’ aştığında Trump’ın harekete geçmeye hazır olduğunu gösterdi” ifadelerini kullandı. ABD Dışişleri Bakanı’nın sözleri, Obama döneminde Ukrayna’dan Kafkasya ve Suriye'ye hareket kabiliyeti kazanan Rusya’ya, “sınırını bil” mesajı olarak yorumlandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Beşşar Esed rejimine ait askeri bir üssün Amerikan füzeleriyle vurulmasına ilişkin, “Bu gece kimyasal saldırının yapıldığı askeri üssü hedef alan bir saldırı emrini verdim. Suriye’deki füze operasyonu ABD’nin güvenliği için elzemdi” açıklamasını yaptı. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmek üzere Florida’da bulunan Trump, Suriyeli diktatör Beşşar Esed, salı günü korkunç kimyasal saldırıyı gerçekleştirdi. Bu barbar saldırıyla birçok insan ve hatta güzel bebekler yavaş, vahşice ve insafsızca öldürüldü. Esed yardıma muhtaç erkek, kadın ve çocukların canını aldı. Suriye rejiminin kimyasal silah kullandığına hiç şüphe yok.” dedi.
Trump’ın Suriye’ye yönelik operasyonu, Savunma Bakanı James Mattis’in onayını alarak karar vermesi, Pentagon’un ABD dış politikasında belirleyici konuma yükseldiğinin işareti oldu. Saldırı öncesi ABD’nin tüm üst düzey komutanları Pentagon’da bir araya geldi.
- TRUMP’IN 3 PLANI
- Trump’ın “vur emri”yle iç politikada da bazı kazanımlar hedeflediği belirtiliyor. Suriye’yi hedef alan saldırı ile Moskova irtibatı nedeniyle zor günler geçiren Trump, gerekirse Rusya’yı karşısına alabileceğini gösterdi. 2,5 aydır başkan olmasına rağmen ABD yönetimine hakim olmayan Trump, saldırıyla kararlığını gösterdi. Trump, Musul operasyonunda yüzlerce sivil kayıp nedeniyle zor durumdayken dikkatleri Suriye’ye çekti.
- Selefi Obama’nın, ABD müttefiklerine yaşattığı hayal kırıklığını tekrar etmeyeceğini gösteren Trump, Tel-Aviv, Tokyo, Riyad, Seul gibi önemli başkentlere güven verme imkanı kazandı.
- ABD’nin Suriye’de Esed rejimine karşı askeri güç kullanması, İran ve Kuzey Kore gibi, Trump yönetiminin tehdit olarak gördüğü ülkelere de gözdağı olarak yorumlandı. Trump’ın Şaryat operasyonu ile “gerekirse tek başıma da vururum” mesajını verdiği beliritliyor. ABD’nin, operasyonu Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Florida’da Başkan Trump ile görüşme halindeyken başlatması mesajın tonunu yükselten bir etkiye sahip.
BM Güvenlik Konseyi, ABD'nin Suriye rejimine ait hava üssünü vurması nedeniyle acil toplandı. ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Haley, Konsey'de yaptığı konuşmada, "Dün gece çok ölçülü bir adım attık, daha fazlasını yapmaya hazırız ama umuyoruz gerek kalmaz." diye konuştu. İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Matthew Rycroft ise Rusya'ya sert bir mesaj verdi. Rycroft, "Rusya belki savaş suçlusunu desteklemenin sonuçları hakkında ciddi bir ders aldı: aşağılanma." diye konuştu.
Suriye’ye yönelik füze saldırısında, görev alan USS Ross, daha önce Karadeniz'de Rus uçakları tarafından taciz edilmişti. Destroyerin Suriye’ye yönelik saldırıda kullanılması, Rusya’ya yönelik sembolik bir yanıt olarak değerlendirildi.
Rejimin resmi haber ajansı SANA, orduya dayandırarak verdiği bilgide, yalnızca 6 rejim askerinin öldürüldüğünü savundu. Esed’e yakınlığıyla bilinen Meyadin televizyon kanalının internet sitesinde, saldırının gerçekleşeceği beklentisi nedeniyle üssün önceden boşaltıldığı iddia edildi. Rejime bağlı Enformasyon Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada bunun sınırlı ve beklenen bir saldırı olduğu belirtilerek “Askeri gerilimin tırmanmasını beklemiyoruz” ifadeleri kullandı. Bu arada ölen rejim askerlerinin kimlik bilgilerinin yayınlandığı rejime yakın bazı sosyal medya hesaplarında, kayıpların üste değil, yanındaki hava savunma birliğinde yaşandığı ileri sürüldü.
Rejim kaynaklarının açıklaması, tahribat etkisi ve isabet yüzdesi en yüksek füze türlerinden Tomahawkların onlarcasının kullanıldığı saldırıda, üste neredeyse hiç kimsenin bulunmadığı kuşkusuna sebep oldu. ABD’li yetkililer, saldırıda kaç rejim askeri ölmüş olabileceğine ilişkin tahmini bir veriyi henüz paylaşmadı. 59 füzeden sadece 23’ünün üsse isabet ettiğini kaydeden Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, geri kalan 36 füzenin nereye düştüğünün bilinmediğinin altını çizdi. ABD ise Rus iddialarını yalanladı. Üst düzey bir istihbarat yetkilisi, "Planımızda 59 ayrı noktayı vurmak vardı, hepsini vurduk. Toplamda 60 füze kullandık. Biri kısa bir süre sonra patladı" dedi.
CNN haberinde, bir Pentagon yetkilisinin, füze atılan hava üssünde Rus unsurların da bulunduğunu ancak muhtemel can kaybının önlenmesi için Ruslara önceden birkaç kez bilgi verildiği açıklamasını paylaşmıştı. Esed rejiminin en önemli destekçisi olan Rusya'nın saldırı öncesinde Şam yönetimini tedbir alması için uyarmış olmasına ise kesin gözüyle bakılıyor.
Rusya’nın, Suriye’ye envanterinde bulunan en gelişmiş hava savunma sistemlerinden S-300’leri yerleştirdiği daha önce açıklanmıştı. ABD’nin dün gerçekleştirdiği füzeli saldırıda söz konusu sistemlerin niye aktif hale gelmediği de, geceye ilişkin öne çıkan sorular arasında.
Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Suriye’de durumun daha da kötüye gitmesinden kaçınılmalı” denildi. Açıklamada, Çin’in taraflara 'politik uzlaşıya bağlı kalmaları' çağrısında bulunduğu belirtildi.
İsrail’in Haaretz gazetesi, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun “İsrail-Suriye sınırı ve Ürdün Suriye sınırında tampon bölge oluşturmak istediğini” yazdı. İsmini açıklamak istemeyen İsrailli yetkililere dayandırılan haberde, Netanyahu’nun konuyu “ABD Başkanı Trump ve diğer bazı uluslararası aktörler nezdinde gündeme getirdiği” belirtildi.
