Masood Akhtar Shaikh Türkçe sevdalısı Pakistanlı bir muhabere albayı. Edebiyata olan merakı asker kimliğinden daha baskın çıkan bu muhabere subayını, Pakistanlı diğer subaylardan ayıran fark, Türkçe'den Urduca'ya çeviriler yapabilecek kadar mükemmel Türkçe bilmesi. Ömer Seyfettin, Aziz Nesin, Rasim Özdenören, Memduh Şevket Esendal gibi hikayecilerimizle Nazım Hikmet ve Necip Fazıl Kısakürek gibi şairlerimizin eserlerini Urduca'ya kazandıran Akhtar'la Pakistan-Türkiye hattında yer alan yazarları konuştuk.
Türkiye'nin her tarafını gezdi
Dil öğrenme merakını Rusça öğrenerek gidermek isteyen Akhtar, bunun için 2 seneden fazla bir süre Moskova radyosunda çalışmış. Rusça kendisine çok zor geldiği için bu dili öğrenmekten vazgeçen Akhtar'ın Türkçe'ye yönelmesi ise Cevdet Sunay'la tanışmasıyla başlamış. Pakistan'a giden Cevdet Sunay tarafından Türkiye'ye davet edilen muhabere albayı, İslamabad'daki askeri bir kütüphaneye giderek Türkçe gramer bilgisiyle ilgili bir kitap alıp incelemiş ve Türkçe'yi rahatlıkla öğrenebileceğini farketmiş.
Daha sonra Pakistan ordusunun düzenlediği Türkçe kurslarına katılarak 4 ay Türkçe üzerine eğitim almış. O sıralarda binbaşı olan Akhtar, 1963 yıılnda bir grup Pakistanlı subayla birlikte altı aylığına Türkçe öğrenmek için Türkiye'ye gelmiş. Kapalı bir mekanda kurslara devam ederek Türkçe'yi öğrenemeyeceğini düşünen Akhtar, Türkçe'yi Türk halkıyla haşır neşir olarak öğrenebileceğine karar vermiş ve Edirne'den Urfa'ya, Ürgüp'ten Çorum'a kadar bütün Anadolu'yu karış karış gezmiş.
Böylece Türk halkını yakından tanıma fırsatı yakalayan muhabere albayı, Türkiye ve Türkçe hakkında sağlıklı bilgiler edinerek ayrılmış ülkemizden. Bütün Türkiye'yi gezip dolaşan Pakistanlı gezginde, İstanbul ve İzmir apayrı bir iz bırakmış.
En çok Aziz Nesin'i tanıyorlar
Kızının çalıştığı The News gazetesinde her cuma günü Türkiye'deki siyasal gelişmeler hakkında yazılar yazan Akhtar, Pakistan basınında Türkiye dostu olan ve ülkemizi yakından tanıyan nadir isimler arasında bulunuyor. İlk olarak Türkçe'den Urducu'ya Aziz Nesin'in hikayelerini çevirerek tercüme faaliyetlerine başlayan Akhtar, Aziz Nesin'in yüzden fazla hikeyesini Urduca ve Pencapca'ya çevirmiş. Aziz Nesin Akhtar sayesinde bugün Pakistan'da en çok tanınan Türk hikayecisi konumunda: "Pakistan'ın tanınmış gazete ve dergilerinde Aziz Nesin'in hikayeleri ve kitapları yayınlandı. Pakistan'da okuma-yazma bilenlerin çoğu onun ismini ve hikayelerini biliyor. Kızımın gazetecilik yaptığı The News gazetesinde bir köşe yazarı olarak haftada bir gün köşe yazıları yazıyorum ve bu münasebetle gazetedeki e-mail adresim sayesinde Pakistan'ın her köşesinden bana mektuplar ve e-mailler geliyor. Ve bu e-maillerde gazetedeki yazılarım dışında Aziz Nesin'in hikayelerinden de bahsediyorlar. Ben ilk zamanlarda Aziz Nesin, Ömer Seyfettin ve Reşat Nuri Güntekin'in hikayelerinden çeviriler yapmıştım. Diğer yazarları ve şairleri çok fazla tanımıyordum. Bu arada Mustafa Miyasoğlu Hoca Pakistan'a Türkçe öğretmek için geldi. Kendisi bana Necip Fazıl Kısakürek ve başka yazarlara ait kitaplar verdi. Ondan sonra başka yazarların da kitaplarını tercüme etmeye başladım."
Türkiye ve ülkem birbirine benziyor
Türkiye'ye ilk geldiğinde Türkiye'nin Pakistan'la aynı seviyede olduğunu düşündüğünü, şimdiyse Türkiye'nin pek çok bakımdan Pakistan'a fark attığını söyleyen Masood Akhtar, Türkiye ve Pakistan'ın iki dost ülke olmasına rağmen edebiyatlarını çok fazla tanımamalarını şöyle açıklıyor: "Türkiye ve Pakistan'ın birbirlerinin edebiyatını tanımamasının birçok sebebi var. Bizim edebiyatımız ya Urduca'dır ya da Pencapca'dır, tabii bunun içinde mahalli diller de var. Urduca, gramer bakımından Türkçe'ye çok yakın olan bir dil. Pakistanlılar Türkçe'yi üç-dört ay gibi kısa bir süre içerisinde öğrenebilirler ama Pakistan'da Çince, Almanca, Fransızca, İngilizce, Japonca gibi diller daha işlevsel olarak görülüyor. Onun için Türkçe bu dillere nazaran daha az kullanılıyor. Ancak Orta Asya Türk Cumhuriyetleri bağımsızlıklarını kazandıktan sonra bu cumhuriyetlerle ticaret yapan bazı kimselerde yeni yeni Türkçe öğrenme hevesi başladı. Aynı şekilde ticaret yapmak için Türkiye'ye gelenlerde de Türkçe öğrenme isteği uyandı." Hem Türk hem de Pakistan edebiyatını yakından tanıyan Akhtar, Türk ve Pakistan edebiyatının içerik olarak aslında birbirine çok benzediğini söylüyor.
Beni en çok Necip Fazıl etkiledi
"Nazım Hikmet, ben Türk yazarlarından tercümeler yapmaya başlamadan önce de Pakistan'da tanınıyordu. Faiz Ahmet Faiz adlı büyük bir şarimiz tarafından şiirleri tercüme edilmişti. Faiz Ahmet Faiz, Üçüncü Dünya Yazarlar Birliği'ne üyeydi ve Aziz Nesin'le tanışıyordu. Benim ilk yazdığım kitapta Aziz Nesin'in 17 hikayesi vardı ve kitabın önsözünü Faiz Ahmet Faiz yazmıştı" diyen Masood Akhtar, Necip Fazıl Kısakürek'in 'Bir Adam Yaratmak' adlı piyesini İngilizce'ye çevirmiş. Aynı zamanda Necip Fazıl'ın çeşitli hikayelerini Urduca'ya çeviren Akhtar'ı, çeviri yaptığı Türk yazarlar içerisinde en çok Necip Fazıl Kısakürek etkilemiş: "Eserlerini tercüme ettiğim Türk yazarlar arasında beni en çok Necip Fazıl Kısakürek etkiledi. Ben onun ne kadar büyük bir yazar ve şair olduğunu bilmiyordum. Benim kanımca o çok büyük bir yazar ve bir fikir adamı. Ama malesef Türkiye dışında çok fazla tanınmıyor. O kadar bilge birisinin Türkiye dışında tanınmamasının büyük bir haksızlık olduğunu düşündüm ve onun eserlerini İngilizce'ye tercüme etmeye karar verdim. Bunun için onun 'Bir Adam Yaratmak' adlı piyesini İngilizce'ye çevirdim ve şimdi de onun hayatını anlatan bir eser daha yazıyorum. Bu kitapta onun bazı hikayeleri ile şiirlerinden örnekler vereceğim ve onun düşüncelerini anlatmaya çalışacağım."
Akhtar, Pakistan'da fazla kitap okunmadığını ve onun için yayınevlerinin yeni kitaplara çok fazla prim vermediğini, bu nedenle de basılmaya hazır bekleyen üç kitabının yayınlanabilmesi için Kültür Bakanlığı'mıza başvurduğunu belirtiyor. Akhtar, eğer Kültür Bakanlığı'ndan olumlu cevap alırsa, İngilizce Türk Hikayeleri Antolojisi, Aziz Nesin'in 22 hikayesinin yer aldığı bir kitabı ve Necip Fazıl'ın 'Bir Adam Yaratmak' adlı çalışmaları yayınlanacak.
