Somali Federal Cumhuriyeti Türkiye Büyükelçisi Camii Abdullah Muhammed, ''Türkiye, Somali'de ilk Covid-19 vakası ortaya çıktıktan sonra, solunum cihazları ve laboratuvar cihazlarının yanı sıra yoğun bakım-servis ekipmanı ve aksesuarlarına ek olarak steril aletler, maskeler ve koruyucu eldivenler, test kitleri içeren gerekli tıbbi yardımla dolu dört uçak gönderdi. Bu uçakların ilki başkent Mogadişu'daki Adam Abdullah Uluslararası Havalimanı'na Nisan ayının ortalarında ulaştı'' açıklamasında bulundu.
Duygularını şiirle dile getirdi
Büyükelçi Muhammed, ''Bu yapılan yardımlar Somali hükümetinin ve halkının memnuniyetini ve gönlünü kazandı. Sosyal medya platformları Türk hükümeti ve halkına teşekkürlerin yer aldığı paylaşımlarla doldu. Bu duyguyla şiirler ve sözler paylaşıldı. Yapılan paylaşımlar ve paylaşılan görüntüler sınırları aştı'' dedi.
- Sanki lisanı halleri Allah rahmet eylesin İmam Şafi’nin şiirini dile getiriyordu diyen Muhammed:
- Allah’ın gönderdiği sıkıntılara şükürler olsun
- Ona çok şükürler olsun ki
- Karanlıklar içindeydim bir ışık parladı
- Düşmanımı dostumu tanıdım.
Türkiye'nin en yakın kardeş olduğunu söyleyen Muhammed, ''Uzun sürelerdir yaşanan sıkıntılarda gördük ki, iki ülke arasındaki fiziki uzaklığa rağmen Türkiye en yakın kardeştir. Türkiye her zaman Somali kardeşlerinin yanında ve desteklemek için gerekeni yapıyor. Somali hükümeti ve halk, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın (başbakan olduğu zaman) Somali'ye yaptığı ziyaretten sonra 2011 yılında Birleşmiş Milletler kürsüsünde verdiği tarihi konuşmayı hatırlıyor. Burada Somali halkının yaşadığı zorlukla mücadele için çağrıda bulunup ve Somali'nin uluslararası desteğe ihtiyacı olduğunu vurgulamıştı. Bu durum, uluslararası toplumun Somali'nin acılarına kulaklarını tıkadığının bir deliliydi. Bu tarz konuşmalar İslam İşbirliği Teşkilatı gibi platformlarda da dile getirildi. Somalililer yapılan boş vaadler ile Türkiye’nin “ne dendiyse o” mahiyetindeki nacize vaadlerini birbirinden ayırmasını çok iyi bilir'' ifadelerini kullandı.
Somali ve Türkiye arasındaki ilişki Osmanlı dönemine kadar uzandığını dile getiren Muhammed;
Somaliler, koşulsuz Türk yardımının ortak bir dini ve tarihi mirasa dayanan ahlaki ve insani güdülere sahip olduğunun bilincindedir. Osmanlıların on beşinci ve on altıncı yüzyılda İmam Ahmed İbn İbrahim El-Aşwal (Jari) El-Ghazi üzerinde o beyaz elleri vardı. Ayrıca Osmanlı’nın Somali'deki İngiliz ve İtalyan işgalcilerle karşı ortaya çıkan “Derviş” hareketinin yürüyüşünde de açık izleri bulunuyordu. Osmanlı arşivi, Derviş Hareketinin Osmanlı hilafetinin başkenti İstanbul ile kardeşce olan ilişkisini ölümsüzleştiren delil niteliğindedir.
Modern tarihte ise Türkiye ile Somali arasındaki diplomatik ilişki 1979'da başkent Mogadişu'da Türk büyükelçiliğinin açılmasıyla başladı. Ankara’da da Somali büyükelçiliği açıldı. Bugün, Somali başkenti Türkiye'nin dünyadaki en büyük elçiliğine ev sahipliği yapıyor. Türkiye’nin gerçekleştirdiği bu son tıbbi yardım, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 19 Ağustos 2011’de Somali'deki kıtlığı takiben gerçekleştirdiği tarihi ziyaretinden bu yana Türkiye'nin Somali'ye sağladığı yardımlar dizisinin bir devamıdır. Türkiye gerçekleştirdiği insani yardım ve kalkınma projelerinin yanı sıra, ülkedeki altyapıyı iyileştirme ve yeniden inşa etme projesi dahil bir çok çalışmayı hayata geçirmiştir. Bunlardan bazılarını sayacak olursak, Mogadişu Uluslararası Havalimanı için yeni varış ve kalkış salonları ile Somali'nin en büyük ve en modern hastanesi olan Erdoğan Hastanesi gibi birçok yardım ve geliştirme projesini örnek gösterebiliriz. Türkiye ayrıca birçok Somalili öğrenciye burs sağladı. Somalili öğrenciler her yıl akın akın Türk üniversitelerine gitmeye devam ediyor.
İki ülke arasında köklü ortaklıklar
Türkiye'nin senelerdir düzenli nakdi yardımda bulunduğunu ifade eden Muhammed, ''Türkiye, bugün ülkede güvenlik misyonları gerçekleştiren Somali kuvvetlerinin birçok birimini eğitti. Türkiye’nin yurt dışındaki en büyük askeri eğitim üssü Somali’de yer alıyor. Bu eğitim üstünden subaylar mezun oluyorlar. Bütün bunlara ek olarak Türkiye devleti, senelerdir Somali Devlet Bütçesine düzenli ve sürekli nakdi yardımda bulunmaktadır'' dedi.
- İki ülke arasındaki ilişkiler köklü bir şekilde diplomatik, askeri, eğitimsel ve ekonomik düzeylerde gelişiyor. Geçen yılki iki ülke arasındaki ticaret hacmi, dönem başında 200 milyon doların üzerine çıktı. İki ülkeyi stratejik ekonomik işbirliğine iten birçok ortak çıkar söz konusu:
- 1-Türkiye sağlam bir sanayi yapısına sahiptir ve uygun fiyatlarla rekabetçi ve yüksek kalitede stratejik ürünler üretmektedir ve Somali pazarı bu ürünlere ihtiyaç duymaktadır.
- 2- Türkiye, inşaat ve altyapı alanlarında deneyim kazanmıştır. Somali iç savaşla harap olmuş ve yeniden yapılanmaya muhtaç bir ülke. Somali şu anda pazardaki yerini yeniden kazanma aşamasındadır.
- 3- Somali Afrika kıtasının doğusunda Hint Okyanusu, Aden Körfezi boyunca uzanan 3 bin kilometrelik bir sahil şeridine sahiptir. Bu özelliği ile Afrika’daki en uzun sahile sahiptir. Etiyopya ve diğer doğu ve orta Afrika ülkeleri gibi kara ile çevrili ülkelere doğal giriş kapısı olmasının yanı sıra jeo-stratejik öneme sahiptir.
- 4- Somali büyük balık zenginliği ile tanınır. Türkiye bu alana yatırım yapabilir ve ürünleri uluslararası piyasada pazarlayabilir. Türkiye gerekli sermaye ve uzmanlığa sahiptir.
- 5-Somali, deve, inek, koyun gibi Türkiye pazarının gıda ihtiyaçlarını karşılayacak büyük bir potansiyele sahiptir. Somali Türkiye’nin et ithal edebileceği birçok bölgeye göre daha yakın bir seçenektir.
- 6- Somali iki nehirin bereketlendirdiği çok verimli topraklara sahiptir. Somali dünyada yetiştirdiği mango ve muzlarla dünya pazarında meşhurdur. Türkiye yerli üretim olan tarım araçlarına sahiptir. Bu alanda yatırımlarda bulunabilir.
- 7- Somali'de henüz çıkarılmamış uranyum gibi stratejik minerallerin yanı sıra devasa petrol rezervleri bulunmaktadır. Türkiye keşfe katkıda bulunabilir ve işletme ve bakımda da rol oynayabilir.
- 8- Somali, yılın tüm aylarında güneş ışığının bulunduğu ılıman bir iklime, bunun yanı sıra uluslararası bir güneş ve hidro yenilenebilir enerji kaynağı olmaya aday nehirlere ve denizlere sahiptir. Türkiye, bu enerjiyi işletmek için gereken uzmanlığa sahiptir.
Muhammed, ''Bütün bunlar ve diğer faktörler Türkiye ve Somali'yi stratejik bir ortaklığa itiyor, İki ülkenin arasındaki ilişkinin gelişmesi Covid-19 salgınından sonra özellikle ticari ilişkilerin gelişmesine ihtiyaç vardır. İki ülkenin kamu diplomasisi üzerinde inşaa olan ikili ticari ilişkilerini geliştirmesi için tüm şartlar mevcuttur. Türkiye iktisadi ve teknik gelişmişliği ile stratejik bakış açısıyla bölgenin liderliğini yürütmeye adaydır. Bütün beklentiler gösteriyor ki Covid-19 salgınından sonra Dünya eskisi gibi bir Dünya olmayacak. Türkiye Corona krizine karşı mücadelesindeki yetkinliğini ve gücünü sadece Tükiye sathında değil bütün Dünya sathında yaptıklarıyla göstermiştir. Sonuç olarak Türk halkına ve hükümetine ne kadar teşekkür etsem azdır. Allahtan Türk halkına ve hükümetine refah, emniyet ve huzur diliyorum'' dedi.
