Türkiye ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde bayram nedeniyle oluşan işgünü kaybına rağmen ilk çeyrekte elde ettiği yüksek büyüme oranını sürdürdü. Buna göre ikinci üç ayda ekonomimiz yüzde 5,1 büyüdü. İç ve dış talebin büyümeye pozitif katkı sağlamasıyla dengeli büyüme ikinci çeyrekte de devam ederken, yurtiçi talep büyümeye yüzde 3,2; net dış talep yüzde 1,8 katkı sağladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran) ilişkin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Buna göre, GSYH tahmini, bu yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5,1 arttı. Öte yandan TÜİK, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5 açıklanan büyümeyi de yüzde 5,2 olarak revize etti.
Tarım sektörünün toplam katma değeri, bu yılın nisan-haziran döneminde geçen yılın aynı çeyreğine göre, zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 4,7, sanayi sektörünün toplam katma değeri yüzde 6,3, inşaat sektörünün ise yüzde 6,8 artış gösterdi. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinden oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 5,7 yükseldi.
Öte yandan bu yılın ikinci çeyreğinde iktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı yüzde 27,4 ile “finans ve sigorta faaliyetleri” sektöründe kaydedildi. İmalat sanayisi sektörünün büyüme hızı yüzde 21,8, bilgi ve iletişim sektörünün ise yüzde 19,2 olarak belirlendi.
Yerleşik hane halklarının ve hane halkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların nihai tüketim harcamaları da, 2017 yılının ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 3,2 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 4,3 azalırken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 9,5 artış gösterdi. Mal ve hizmet ihracatı, 2017 yılının ikinci çeyreğinde 2016 yılının aynı dönemine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 10,5, ithalatı ise yüzde 2,3 arttı.
Türkiye’nin büyüme performansı Avrupa Birliği, G-20 ve OECD ülkelerinin yine çok daha üzerinde gerçekleşti. Bu yılın ikinci çeyreğinde AB yüzde 2,4, Avro Bölgesi yüzde 2,3 ve OECD yüzde 2,4’lük büyümelerle 2008 dünya krizi sonrası en iyi dönemlerini geçirseler de yine de Türkiye’nin yanına bile yaklaşamadılar. Dünya ekonomisinin yüzde 85’ini oluşturan G-20’de Türkiye, Çin’in ve Hindistan’ın hemen ardından üçüncü sırada yer alırken, Avrupa’da da ikinci çeyrekte en hızlı büyüyen dördüncü ekonomi olmayı başardık.
Maliye Bakanı Naci Ağbal, ikinci çeyrek büyümesi ışığında 2017 yılında Türkiye’nin, OVP hedefinin de üzerinde büyüyeceğini tahmin ettiklerini söyledi. Hükümetin teşvikler ve desteklerinin ne kadar yerinde olduğunun yılın ilk yarısında elde edilen yüksek büyümelerle ortaya çıktığını belirten Ağbal, “Üçüncü çeyrekte turizmdeki toparlanma, ihracattaki olumlu seyir ile baz etkisi ekonomik büyümeyi ivmelendirecektir” dedi.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, %5.1’lik büyümeye ilişkin, “Bu büyümenin kapsayıcı olması temel önceliğimizdir” dedi. Şimşek, değerlendirmesinde “İstihdamı arttıran tedbirler ve ekonomik büyümedeki ivmelenmeyle, 2017 ikinci çeyreğinde bir önceki yılsonuna göre 600 bin ilave istihdam sağladık” dedi.
Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, iç ve dış koşulların iyileşmesinin Türkiye’nin gerçek potansiyelinin ortaya çıkmasına daha çok imkan vereceğini belirterek, “Bu çerçevede üçüncü çeyrekte de ilk iki çeyrekteki büyümeyi aşacak bir oranla uluslararası kuruluşları şaşırtmaya devam edeceğiz” ifadesini kullandı.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, bu yılın üçüncü çeyrek büyümesinin ikinci çeyrekten daha güçlü gelerek %7 seviyesinde olacağını ön gördü. Zeybekci ayrıca, “Yatırımlar ve ihracatla büyüyoruz. Yılın ilk yarısındaki %5,1’lik büyümenin 3,9 puanı yatırım ve ihracattan geldi” dedi.
15 Temmuz’un etkisiyle 2016’nın üçüncü çeyreğinde %0,8 daralan Türkiye ekonomisi, aynı yılın son çeyreğinde %4,2 ile başlayan büyümesini 2017’de de sürdürüyor. Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl, “Son 3 çeyrekteki büyüme oranları, tedbirlerin etkisiyle darbe girişiminin etkilerinin bertaraf edildiğini gösteriyor” dedi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, güçlü büyüme hakkında şu değerlendirmeyi yaptı: “İhracatın ikinci çeyrekte de pozitif katkı sağlamasıyla 2017’yi ‘İhracatta Atılım Yılı’ ilan etmekle çok doğru bir karar vermiş olduğumuzu bir kez daha gördük. Net dış ticaret, ikinci çeyrekte de ilk çeyrektekine benzer şekilde büyümeye 1,7 puan katkı sağladı. Böylece TİM verilerine göre 10 aydır artan ihracatımız büyümenin ana motoru oldu.”
- İstikrar göstergesi
- TBMM Plan Bütçe Komisyonu Sözcüsü AK Partili Nejat Koçer, güçlü büyümeye ilişkin “Türkiye istikrarlı bir şekilde büyüyor, güçleniyor” değerlendirmesi yaptı. Vergisel destek ve teşvik tedbirlerine ilave olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın startını verdiği istihdam seferberliği ile KGF ve KOSGEB kredileri, TOBB nefes kredisi uygulaması ve prim ötelemesi gibi pek çok ekonomik tedbir sayesinde Türkiye ekonomisinde çarkların hızla dönmeye devam ettiğini kaydetti.
- CAHİT SARAÇOĞLU / ANKARA
TÜRKONFED Başkanı Tarkan Kadooğlu, Türkiye ikinci çeyrek büyüme rakamının da ilk çeyrekte olduğu gibi iş dünyasında büyük bir memnuniyet oluşturduğunu belirterek “KOBİ’lere özel politikalar ekonomik büyümeyi hızlandırıyor” dedi. Büyümede KGF yoluyla gerçekleşen KOBİ-finansman modelinin büyük etkisi olduğunu düşündüklerini ifade eden Kadooğlu, “Son veriler, KOBİ’lere özel politikalar üretildiğinde, ekonomide hızlı bir geri dönüş sağlanabileceğini gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, reel sektöre verilen desteğin ekonomiyi büyüttüğünü ifade etti. Baran, şunları kaydetti: “Kamu kendi harcamalarını keserek reel sektöre kaynak aktardı. İnşaat, beyaz eşya ve mobilya sektörlerine yönelik uygulanan vergi indirimlerinin yanı sıra istihdama ve üretime yönelik teşvikler reel sektöre büyük destek oldu. Özel sektör de istikrar ve güven ortamında aldığı destekleri üretime ve ihracata yönlendirdi.”
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Abdurrahman Kaan, ikinci çeyrekte herhangi bir hız kaybı yaşamadan 5,1 büyümenin iş dünyasını memnun ettiğini dile getirdi. Kaan, şu değerlendirmeyi yaptı: “Yılın ikinci çeyreğinde sanayi sektörünün toplam katma değerinin yüzde 6,3 artış kaydetmesi ve tarım sektöründe gözlenen yüzde 4,7’lik büyüme, Türkiye ekonomisinin önümüzdeki dönemlerde de güçlü bir büyüme performansı göstereceğine olan inancımızı pekiştirmektedir.”
Büyümeye ilişkin açıklamada bulunan DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, iç ve dış talebin olumlu katkı sağlamasıyla dengeli büyümenin ikinci çeyrekte de sürdüğünü ve Türk ekonomisinin dinamizmini sürdürdüğünü söyledi. İhracat ve yatırımlardan gelen katkıya da dikkat çeken Vardan, “Ekonomimizin, 3’ncü çeyrekte gelecek güçlü rakamlarla gerçek potansiyelini açığa çıkarmaya ve ileriye dönük olarak dengeli büyümeye devam edecektir" diye konuştu.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çağlar, Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, Türkiye ekonomisinin beklentilerin üzerinde ve kendileri için sürpriz olmayan bir şekilde büyümeye devam ettiğini, iş dünyası olarak hedeflerinin, bu büyümeyi daha çok üretim ve daha çok ihracatla yukarı taşımak olduğunu bildirdi.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, yüzde 5’in üzerinde büyümenin toplumsal moral açısından kıymetli olduğunu belirterek, şöyle konuştu: “OECD’den IMF’ye kadar birçok uluslararası kuruluşun, ülkemiz ekonomisi büyüme tahminlerini yukarıya çekmeleri boşuna değil. Bu büyüme performansımız, geçen yıldan bu yana yaşanan birçok menfi gelişmeye rağmen ekonomimizin ve üretim çarklarımızın durmadığını, durdurulamadığını gösteriyor."
