Baklava ve fıstık fiyatlarına ilişkin tartışmalar sürerken, Rekabet Kurumu’ndan fındık fiyatlarıyla ilgili spekülasyon uyarısı geldi. Rekabet Kurumunca hazırlanan Fındık Sektör Araştırması Raporu'na göre, Türk fındığının önündeki en büyük engel düşük verimlilik olarak belirlendi.
Türkiye'nin, dünyada en düşük verimlilikle üretim yapan ülkeler arasında yer aldığı belirtilen raporda, bunun fındık bahçelerinin yaşlı olması, eğimi, yüksek rakımda bulunması, iklim, zirai mücadele ve gübrelemenin gerektiği gibi yapılmaması gibi etmenlerden kaynaklandığı kaydedildi. Bu sorunun çözümü için de ömrünü tamamlayan bahçelerin yenilenmesi, hastalıklara karşı dirençli, arazi ve iklim yapısına uygun fındık fidanlarının dikiminin sağlanması ve bu konularda çiftçiye sağlanan desteğin artırılması önerildi.
TOPTANCILAR FİYATTA ETKİLİ OLUYOR
Raporda, lisanslı depoculuk faaliyetlerinin yaygın olmamasının fındık sektöründeki önemli sorunlar arasında yer aldığına işaret edilirken, ürünün halen ilkel koşularda depolandığı ve toptancılara emanete verildiği vurgulandı. Emanetçilik sistemi nedeniyle toptancıların fiyat üzerinde daha etkili olduğunun ifade edildiği raporda, saklama imkanlarının, fındık fiyatlarında dalgalanmalara ve sistemin spekülasyona açık hale gelmesine yol açtığı kaydedildi.
REKOLTENİN ÖNEMİ
Fındıkta arz ve fiyat istikrarının sağlanması için lisanslı depoculuk sistemine geçişin teşvik edilmesi gerektiği belirtilen raporda, "Depo kirası, sigorta, depolama süresinin uzatılması ve stopaj gibi konularda daha cazip önerilerle üreticiye gidilmeli. Bu faaliyetler, elektronik ürün senedi ile vadeli işlem ve opsiyon borsa işlemlerince desteklenmeli, üreticilere lisanslı depolara teslim ettikleri ürünler karşılığında aldıkları ürün senetleriyle kredi ve finansman sağlanmalı, bu senetlerle ürünler taşınmadan yurt içi veya yurt dışı piyasalarda satış mümkün kılınmalı" ifadelerine yer verildi.
Rekoltenin önemine vurgu yapılan raporda, fiyatlara etki eden bir diğer unsurun fındık rekoltesi olduğu belirtilerek "Rekolte tahmin çalışmalarının modern yöntemlere göre oluşturulmuş prensiplerce yapılması, hayati önem taşımaktadır” denildi.
Fındığın üretimi ve rekolte iyi takip edilmeli
Fındık Komisyoncusu Osman Çakmak, fındık fiyatlarındaki dalgalanmanın tarım politikalarıyla yakın ilişkili olduğunu söyledi. Fiyatların arz-talebe göre belirlendiğini belirten Çakmak, “Eğer ürün planlaması sağlıklı yapılırsa fiyatlarda dalgalanma olmaz” dedi. Fındığın stratejik ürün olduğunu söyleyen Çakmak, “Eğer bu ürün Almaya’nın, Amerika’nın elinde olsaydı, altınla yerdik” diye konuştu. Piyasada stokçu varsa devletin müdahale etmesi gerektiğini söyleyen Çakmak, “Eğer mahsul azsa fiyatlar haliyle artıyor. Bunun dışında fiyatları arttırmak için stokçuluk yapan varsa işlem yapılsın” dedi.
Siyasi söylemler spekülatörleri harekete geçirebilir
Raporu Yeni Şafak’a değerlendiren İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Haydar Gören, tek spekülasyon altyapısını popülizmin oluşturacağını söyledi. Gören, ”Seçimler geliyor diye siyasilerin fındık üzerinde yapacakları popülist politikalar spekülasyona neden olabilecek tek faktör” dedi.
