Koronavirüs salgınından en büyük darbeyi yiyen sektörlerin başında hava yolu şirketleri geliyor. Salgın dolayısıyla ülkelerin kendini kapatması, uluslararası seyahatleri iki ay boyunca durdurdu. İç hat uçuşları da tamamına yakını iki ay boyunca yapılamadı. Haziran başı itibariyle kademeli olarak iç ve dış hat uçuşları başlasa da, koronavirüs nedeniyle hava yolu şirketlerinin yolcu gelirleri adeta dip yaptı.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), küresel ekonominin resesyona doğru gitmesinden ve seyahat kısıtlamalarından dolayı bu yıl yolcu talebinin geçen yıla göre yüzde 48 azalabileceğini rapor etti. Raporda; salgından dolayı hava yolu şirketlerinin yolcu gelirlerinin 2020’de geçen yıla göre yüzde 55 düşerek 314 milyar dolara ulaşabileceği belirtildi. Hükümetlere, krizden çıkabilmeleri için hava yolu şirketlerine “acilen” nakdi kaynak sağlama çağrısı yapılan açıklamada, aksi takdirde birçok şirketin haftalar içinde iflas açıklayabileceği uyarısı yapıldı.
Birçok ülkede kurtarma paketleriyle iflasların önüne geçilmeğe çalışılıyor. Fransa, zor durumdaki havacılık ve uzay sektörüne destek için 15 milyar avroluk bir kurtarma paketi hazırladı. 15 milyar avro (17 milyar dolar) tutarındaki bu tedbirler, ihracat kredileri ve bazı yeni uçak siparişleri için kredi imkanını ve aynı zamanda şirketlerin ücret maliyetlerini düşürmek için yarı zamanlı çalışma sübvansiyonlarının uzatılmasını içeriyor.
Almanya ise koronavirüs salgını sebebiyle zor günler yaşayan havayolu şirketi hükümet ve Lufthansa’yı kurtarmak için 9 milyar avroluk bir paket devreye aldı. Paketle; Lufthansa’nın yüzde 20'si kamulaştırıldı. Anlaşma, 600 milyon avrosu ticari bankalardan olmak üzere, Ulusal Kalkınma Bankası'ndan 3 milyar avroluk kredi verilmesini öngörüyor. 5 milyar avro da şirketten alınan pay karşılığı ödenecek. 1 milyar avroluk nihai miktarla da yüzde 5 hisse daha alınabilecek.
ABD’de ise ekonominin tamamı için açıklanan kurtarma paketine hava yolu şirketleri de dahil edildi. Pakette hava yolu endüstrisinin stratejik önemini korumaya yardımcı maddeler var. ABD Başkanı Donald Trump tarafından 27 Mart'ta onaylanan 2,2 trilyon dolarlık ekonomik teşvik paketi kapsamında, salgından etkilenen hava yolu şirketleri için 25 milyar dolarlık kaynak ayrıldı. ABD Hazine ve Maliye Bakanlığı; Alaska Airlines, Allegiant Air, American Airlines, Delta Air Lines, Frontier Airlines, Hawaiian Airlines, JetBlue Airways, United Airlines, SkyWest Airlines ve Southwest Airlines şirketlerinin Maaş Destek Programı'na dahil edildi.
Toparlanma uzun sürebilir
İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Murat Düzgün, havacılık sektöründe toparlanmanın uzun sürebileceğini ancak, havacılığın vazgeçilmezliğini sürdüreceğini söyledi. Düzgün, “2020’de yüzde 40-60, 2021’de yüzde 80 ve 2022’nin ilk 8 ayında yüzde 100, takip eden yıllarda ise 2022’de elde edilen hacmin yüzde 6-8 büyüyerek sürecin gelişeceğini düşünüyorum. 2028 yılına gelindiğinde, 2019 yılının yüzde 45’i oranında bir büyüme bekleyebiliriz” dedi.
Havada birleşmelere tanık olabiliriz
Murat Düzgün, salgının getirdiği ekonomik yük nedeniyle hava yolu şirketleri arasında birleşmeler olabileceğini belirterek, şunları kaydetti: “Lojistik sektöründe büyük özel şirketlerin satın almalar yolu ile değişmekte olduğunu görürsünüz. 2025’ten sonra bu konunun havacılık sektöründe deyaşanacağı tahmin ediliyordu. Fakat salgın, süreci hızlandırdı. Dolayısıyla zararların kapatılması için satın alınmaların 2021 Mart itibarıyla başlayacağını düşünüyorum.”
Hong Kong’dan 5 milyar dolarlık kurtarma paketi
- Hong Kong hükümeti ise Cathay Pacific Airways için 5 milyar dolarlık bir kurtarma paketi devreye aldı. Cathay Pacific Airways tarafından açıklanan kurtarma planına göre, Hong Kong hükümeti 19,5 milyar Hong Kong doları değerinde, şirketin %6 hissesine tekabül eden, imtiyazlı hisse senedi alacak ve 1,95 milyar Hong Kong doları garanti verdi. Aynı zamanda hükümet 7,8 milyar Hong Kong doları değerinde köprü kredisi verecek ve yönetim kurulu toplantılarında iki gözlemci bulundurma hakkına sahip olacak.
