2011 yılının ortalarında başlayan Suriye'deki iç savaş 4 yılı aşkındır sürüyor. Ülkeden göç eden yaklaşık 4 milyon Suriyeli; Türkiye, Irak, Lübnan, Ürdün ve Mısır gibi ülkelere sığındı. Mülteci konumundaki Suriyelilerin yüzde 45'ine Türkiye ev sahipliği yapıyor. Macaristan'dan Almanya ve Avusturya'ya geçmek isteyen Suriyeli mülteciler sınır geçiş bölgelerinde acımasız ve insanlık dışı muamelelerle karşılaşırken, Türkiye'nin Suriyeli mülteciler politikası Uluslararası kuruluşlar ve Birleşmiş Milletler tarafından tüm ülkelere örnek gösterildi. Türkiye, mültecilerle ilgili ekonomik ve sosyal sorunlar yaşasa da bu insanlar kendi sermaye ve girişimciliklerini de beraberinde getiriyor.
Resmi rakamlara göre; Türkiye'de 1.6 milyon Suriyeli mülteci barınıyor. Resmi olmayan rakamlara göre 2 milyonun üzerinde mülteciye ev sahipliği yapıyoruz. Suriyeli mültecilerin yüzde 45'i ülkemizde misafir ediliyor. Avrupa'daki Suriyeli mülteci sayısı ise 270 bin civarında.
Birleşmiş Milletler, 2014 yılı için Suriyeli mültecilere 6.5 milyar dolar yardım çağrısında bulunmasına rağmen, miktar 418 milyon dolarda kaldı. Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş'un verdiği son rakamlara göre; Türkiye tek başına şimdiye kadar Suriyeli mülteciler için 7.6 milyar dolar harcama yaptı. Bu harcamanın 852 milyon lirasını AFAD tek başına yaptı.
AFAD'ın raporuna göre; kamp dışında yaşayanların Suriye'de iken kamplarda yaşayan hanehalklarına göre mali yönden daha iyi durumda olduğu kaydedildi. Raporda, kamplarda yaşayan hane halklarının Suriye'de aylık ortalama geliri 131 doları iken kamp dışında yaşayan hane halklarının aylık geliri 154 dolar. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu(USAK)'ın hazırladığı raporda ise mültecilerin 14,9'u savaştan önce herhangi bir gelirinin olmadığı, yüzde 30,3'ünün dar gelirli, yüzde 52,6'sının orta gelirli ve yüzde 2,3'ü ise varlıklı olduğu vurgulandı. Bu sonuçlardan da anlaşılacağı üzere göç eden kesim genel itibarıyla orta sınıf mensubu.
Suriyeli mültecilerin meslek gruplarının dağılımına bakıldığında yüzde 23,5 ile kamu çalışanları en fazla orana sahip. Bunu yüzde 20,6 ile serbest meslek sahipleri, yüzde 18,8 ile işçiler takip ediyor. Mültecilerin içinde öğrencilerin oranı ise yüzde 10. Üniversite
mezunları kamp içinde yüzde 7.8 iken, kamp dışında bu oran yüzde 9.6'ya çıkıyor.
AFAD'ın verilerine göre, mültecilerin içerisinde kadınların oranı yüksek. Kamplarda yaşayan kadın sığınmacıların yaklaşık yüzde 64'ünün iş aradıkları kaydedildi.
İçerisinde ekonomik büyüklük bakımından trilyon dolarları yöneten ülkelerin bulunduğu Avrupa, Suriyeli mültecilerin ülkelerce paylaşımı konusunda anlaşmazlığa düştü. Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz da, Avrupa Birliği 28 ülkeden sadece 9'nun Suriyeli mültecilerin yüzde 90'nını kabul etmesi ile ilgili şikayetlerini ifade etti. Milli geliri 3,8 trilyon dolar olan Almanya'da 100 bin Suriyeli mülteci bulunuyor. Bu yıl 800 bin mültecinin başvuru yapması beklenildiği ülkenin Başbakanı Angela Merkel, birkaç yıl içinde Almanya'ya 500 bin mülteci alacağını söylerken bunlara 6 milyar euroluk kaynak ayırdıklarını belirtti.
Mülteci olarak ülkemize sığınan Suriyeliler, beraberlerinde yüklü bir sermayeyi de Türkiye'ye getirdi. Suriyeli girişimciler tarafından kurulan işletmeler; İstanbul ve güneydeki illerde yoğunlaşıyor. 2014 yılında Türkiye'de kurulan 4 bin 736 yabancı ortak sermayeli şirketin bin 257'si Suriyeliler tarafından kuruldu. Geçen yıl Almanların Türkiye'de kurduğu şirket sayısı 302, Irıklıların kurduğu şirket sayısı ise 275'te kaldı.
Bu Yılın ilk 8 ayında kurulan 3 bin 138 yabancı ortak sermayeli şirketin bin 4'ünü de yine Suriye sermayeli. Aynı dönemde kurulan Alman sermayeli şirket sayısı 236'da, İran sermayeli şirket sayısı ise 192'de kaldı. İstanbul Ticaret Odası (İTO)'nun verilerine göre ise; geçen yıl megakente gelen 1 milyar 222 milyon liralık yabancı sermayenin yüzde 25.21'ini Suriyeli yatırımcılar getirdi. Türkiye'de kurulan Suriyeli 2 bin 827 firmadan bin 709'u İstanbul'da. Gaziantep'te 471, Hatay'da 250, Kilis'te 70, Şanlıurfa'daki 56 ve Kahramanmaraş'taki 22 Suriyeli firma yer alıyor.
Suriye sınırına yakın olan Gaziantep, Hatay, Kilis, Şanlıurfa gibi illerde mülteci younluğu gibi Suriye sermayeli şirletlerin çokluğu da dikkat çekiyor. Gaziantep Ticaret Odası (GTO)'nun verilerinde, savaştan önce 12 olan Suriye sermayeli firma sayısı bu yılın ağustos ayında 471'e yükseldi.
