Rusya ile 24 Kasım 2015 tarihinde yaşanan uçak kriziyle birlikte iki ülke arasında soğuk rüzgârlar esmişti. Hem turizmde hem de tarım ürünlerine uygulanan ithalat yasakları iki ülkenin de ekonomik kayıplar vermesine neden olmuştu. Türk ve Rus liderlerin temasları sonucu yasaklar bir bir kalkarken; ekonomik ve ticari kazanımlar da kriz öncesi seviyesine doğru giderek artıyor. Rusya Tarım Ürünleri Denetim Ajansı (Rosselhoznadzor), dünden itibaren Türkiye’den gerekli koşulları sağlayan tüm firmaların Rusya’ya patlıcan, nar, biber, kıvırcık, marul, kabak ve balkabağı sevkiyatı yapabileceğini açıkladı.
2016'DA BAŞLAMIŞTI
Türkiye’den söz konusu ürünlerin Rusya’ya sevkiyatı 2016 yılında yasaklanmıştı. Yaklaşık iki yıl kadar yürürlükte kalan yasaklar Rosselhoznadzor tarafından aşamalı olarak belli firmalar için kaldırmıştı. Bu sıcak gelişme üzerine görüşüne başvurduğumuz sektör temsilcileri, konuya farklı yaklaşıyor. Akdeniz Yaş Meyve-Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, yaşanan bu gelişmeyi memnuniyetle karşıladıklarını dile getirdi.
100 MİLYON $'LIK İHRACAT
Yasağın kalkmasının yaklaşık 100 milyon dolarlık bir ihracat anlamına geldiği bilgisini paylaşan Kavak, burada önemli olan bu ticaret hacminden çok Türkiye-Rusya arasındaki yasak olayının ortadan kalkması olduğuna dikkati çekti. Bu ürünlerin şu anda Rusya’ya gönderilmediğini ifade eden Kavak, şunları kaydetti: “Rusya bizim pazarımızın yarısını oluşturuyor. Bu ülkeye kriz öncesi yılda yaklaşık 1 milyar 200 milyon dolarlık bir yaş sebze meyve ihracatımız vardı. Yasağın kalkmasıyla 1 milyar 300 bin dolarlara doğru gideceğiz inşallah.” İhracatın önünün açılmasıyla birlikte Türkiye’de sebze ve meyve fiyatlarına ilişkin bir artış olmayacağını söyleyen Kavak şunları söyledi:
FİYATA YANSIMAYACAK
“Rusya’nın yasakları beraberinde üretimde düşüş yaşanmasına neden oldu. Çünkü üretici kendi ürünlerini satamama endişesiyle karşı karşıya kaldı. Dolayısıyla üretimde kısmayla ilgili bir süreç yaşandı. Ama bu yasağın kalkmasıyla birlikte üretici daha çok üretecek.”
TEK SIKINTI DOMATESTE
Türkiye Sera Yatırımcıları ve Üreticileri Birliği (SERA-BİR) Başkanı Müslüm Yanmaz ise; domates dışında tüm yasakların önceden kalktığını bunun yeni bir gelişme olmadığını savundu. Önceki dönemlerde 450 bin ton domates gönderdikleri Rusya’dan yasağın kalkmasıyla birlikte şuana kadar 7-8 bin ton domates gittiğini aktaran Yanmaz, 'Rusya biz yasağı kaldırdık' diyor ama işin arka tarafı öyle değil. Yasak devam ediyor” ifadelerini kullandı.
- Algı oluşturmaya çalışıyorlar
- Şuanda görünen Rusya’nın yasak kalktı argümanın çok doğru bir argüman olmadığına işaret eden Yanmaz, “Yasaklar kalktı diye bir algı oluşturmaya çalışıyorlar. Hâlbuki işin gerçek boyutunda eski sıkıntılar hala devam ediyor. Firmaları tek tek denemeye çalışıyorlar. Buda uzun bir süreç alıyor. Şuanda bu süreçlerle birlikte 450 bin ton gönderdiğimiz domatesin yaklaşık 10 bin tonu gitmişse her şey ortada demektir” eleştirisinde bulundu.
Komşu ülkelere sera teşviği
Karşı tarafla her türlü görüşmeleri yaptıklarını ifade eden Yanmaz; edindikleri izlenimleri şu şekilde açıkladı:“Rusya; Özbekistan, Tacikistan, Çeçenistan, Azerbaycan gibi ülkelerde çok büyük seralar kurulması için çok ciddi destek ve teşvikler veriyor. Bu destek ve teşviklerle birlikte Türkiye’den ne kadar az domates alırsak o kadar iyi diyorlar. Kendi üreticilerini koruma kaygılarıyla hareket ediyorlar.” Yanmaz, Rusya'nın tavrına karşı bakanlığın bu işin üstünde daha çok baskı yapması gerektiğini söyledi.
