Dicle Ordusunun yapılandırılması uyuşmazlığın fitilini ateşlese de Bağdat ile Erbil arasında çatışmaların çok daha fazla sebebi var. Bağdat ve Erbil hükümetleri, uzun zamandır Irak''ın federal sistemine dair endişeler, Kürt bölgesinin geleceği gibi birçok sorun kapsamında ihtilafa düşmüş durumda. Özellikle petrol anlaşmalarının imzalanma yetkisi konusunda anlaşmazlık yaşanıyor. 2005 anayasası bu sorunları gidermesine rağmen birçok boşluk ve belirsizliği de içeriyor. Her iki taraf etki ve kazanç sağlamak için bu silahları kullandı. Geçtiğimiz yıl Kürdistan Bölgesel Yönetimi''nin en büyük petrol firmalarından Exxon ile anlaşma imzalaması büyük gerginliğe sebep oldu. Tartışmalı bölgelerde bazı yatakların bulunmasıyla da çatışma alevlendi. Bağdat, Güney''de de imtiyazları bulunan Exxon''u cezalandırmakla tehdit etti. Bu süreçte Chevron ve Total de Exxon''un yolundan gitti.
Maliki, başında bulunduğu Şii Dava Partisi ve kendi ailesinin diktatörlüğünü kurmak için mücadele ediyor. Halihazırda Sünni Arap muhaliflerinin yanı sıra diğer Irak bloklarını zayıflatmış durumda. Kendisine Irak''ta gücü veren ve Irak''ta ''kingmaker'' (iktidara taşıyan) konumunda bulunan Mesud Barzani''nin güçlerini tırpanlamaya çalışıyor.
Barzani ve Maliki arasındaki politik kriz, Talabani''nin geçirdiği inme sonrası içinden çıkılmaz hale dönüştü ve durum gergin. Son dönemde Kürt birlikleri, Irak hükümetine bağlı insansız hava araçlarına ateş açtı. Şu senaryoların gerçekleşmesi durumunda hızlı bir şekilde savaş çıkabilir: Peşmerge kuvvetleri herhangi bir sebeple ilk saldırıyı gerçekleştirirse, şimdiki konumlarından öte bir avantaj elde ederlerse veya petrol şirketleri ihtilaflı bölgelerde çalışmaya başlarsa.
Talabani ve partisi Kürdistan Yurtsever Birliği''nin (KYB), çatışmanın bir parçası olmak yerine arabulucu rolünü oynamaya çalışıyor. İran''ın Talabani''ye baskı yaptığı söyleniyor; fakat bu doğru değil.
Eğer bir baskı olsaydı, diğer ilişkili partilerde de baskı görülürdü. İran bütün partilerde etki sahibi ve hepsiyle ilişki içinde. Talabani ve Barzani, Bağdat konusunda farklı bakış açılarına sahip. Barzani''nin tüm amacı, Bağdat''ın Kürdistan bölgesi ve çevresinde merkezi güç olmamasını garantiye almak. Fakat Talabani Kürdistan bölgesini her zaman kontrol altında tutan güçlü bir Bağdat istiyor.
Hasta yatağının etrafındaki Kürt kaynaklar, Talabani''nin koma halinde olduğu bilgisini veriyor. Eğer sağlığına kavuşmazsa, Talabani''nin yokluğu Irak''a ağır bir darbe indirir ve Kürt politikasını alt üst eder. Talabani''nin yokluğunda Bağdat''taki hükümet ve Erbil''deki bölgesel yönetim arasındaki bağlar, dramatik ve ciddi bir şekilde etkilenir. Irak bloğunun önde gelen siyasetçilerinden Karim Alwai, geçtiğimiz günlerde Talabani''nin Bağdat ve Erbil arasında emniyet supabı görevini üstlendiğini söyledi. Talabani''nin yokluğuyla Peşmerge ve Dicle kuvvetleri arasındaki çatışma her zamankinden daha fazla yükseliş gösterir. Güçler, yerel polis bölge güvenliğini sağlar sağlamaz çekileceklerini söyledi. Fakat, Kerkük''teki tartışmalı bölgelerde bulunan gözlemcilerin de belirttiği gibi her iki taraf da yerel birliklerin kurulması önerisinin uygulanmamış olması nedeniyle askerlerini çekmeyi düşünmüyor. Çünkü yerel birlikler henüz oluşturulmadı ve daha ileri adımlar içtin bir yol haritası da yok. Bu nedenle Maliki hükümeti ve Kürtlerin biraraya gelme ihtimali görünmüyor.
Celal Talabani, Eylül 2012''de Almanya''dan Irak''a dönüşünde tüm politik gruplara ulusal bir diyalog önerisi sunmuştu. Talabani ayrıca Maliki''den Dicle ordusunu kurma çalışmalarını bir an önce dondurmasını istedi. Fakat, Maliki ise Selahaddin''de yetkilerini genişletti ve bölgeyi kendi yönetimi altına aldı. Talabani''nin Maliki''den bıktığını KYB''den duyuyoruz. Talabani''nin Bağdat''taki yokluğu ve Selahaddin''e dönüşü Maliki''nin son zamanlardaki eylemlerine duyduğu kızgınlıktan.
Maliki, gücünü inşa etme amacında ve birçok konuda tek başına hareket edebilmek için Talabani''nin yokluğunu kullanacak. Bununla birlikte, Maliki''nin neredeyse tüm Şii, Sünni ve Kürt bloklarına yabancılaştığı görülüyor. Irak''taki güçlü Şii lider Ali Sistani, Maliki''nin Kürt''lerle yaşanan krizde gösterdiği performanstan memnun değil. Mukteda El Sadr da Maliki''nin sergilediği bireysel tavırdan çok rahatsız. Son dönemde Irak''ın Sünni maliye bakanına yaptığı saldırıyla kendini iyice yabancılaştırdı. İran da bütün bu olup biteni görüyor ve Maliki''nin yerine bir isim düşünüyor olabilir.
Talabani''nin ölümü Kürt istikrarını alt üst edecektir. KYB, Talabani''nin eşi Hero Khan, Berham Salih ve eski KYB''li Başbakanı Kosrat Rasul arasındaki iç çatışmanın kuşatması altında kalacak. Cumhurbaşkanı yardımcılarından biri bu gücü devralsa bile pozisyonunun uzun süre koruyamaz. Çünkü Kürtler cumhurbaşkanlığını ellerinde tutmak isteyecektir. Talabani''nin göreve gelmesinin ardından Kürtler cumhurbaşkanlığını kendi mevkileri olarak kabul etti. Kuşkusuz bu, Talabani''nin partisi KYB''nin uzun süreli üyesi ve Bölgesel Kürt hükümetinin önceki başbakanı Berham Salih''in arzusu. Kürt kaynakları, 2007''nin başlarında Talabani Amman''a uçtuğunda Salih''in İran istihbaratıyla Penjwin adlı sınır kasabasında Talabani''nin başarısı için buluştuğunu söylüyor. Kürt basınına göre Salih, Talabani''yi başarılı göstermek için Beyaz Saray''a kadar gidip lobi faaliyetleri yürüttü. Bu ve buna benzer kişisel nedenlerle Talabani''nin eşi ve KYB''de kingmaker konumunda olan Hero Khan, Salih'in parti içinde belirleyici konuma gelmesini ve yükselişini engellemek için elinden gelen her şeyi yapabilir.Diğer Kürtler, Mesud Barzani''nin amcası Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari''yi destekleyecek. Dışişleri bakanlığında dümene kimin geçmesi gerektiği üzerinde mücadele yeni bir turu açığa çıkaracak. Cumhurbaşkanı ya da dışişleri bakanı için, diğer topluluklar kendi favori adaylarını destekleme mücadelesini verecekler.
