|

Goralılar hemşehrimiz olur

Gora adını ilk defa Cem Yılmaz'ın aynı adı taşıyan filminde bir gezegen adı olarak duymuştuk. Ancak Gora, Kosova'da Prizren şehri yakınlarında bir bölgeymiş ve üstüne üstlük Goralılar da Türkmüş!

Emeti Saruhan
00:00 - 20/07/2008 Pazar
Güncelleme: 22:36 - 19/07/2008 Cumartesi
Yeni Şafak
Goralılar hemşehrimiz olur
Goralılar hemşehrimiz olur

Cem Yılmaz'ın hem oynadığı hem de senaryosunu yazdığı Gora filminde, bir halı satıcısı olan Arif'in uzaylılarca Gora adlı gezegene kaçırılmasıyla başına gelen maceraları izlemiştik. Gora'nın uydurma bir kelime olduğunu düşünüyorduk ama yanılmışız. Dr. Tülin Çoruhlu'nun hazırladığı ve Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Derneği'nin yayınladığı Gora kitabından öğrendiğimize göre Kosova'da Gora diye bir bölge var ve yapılan çalışmalar Goralıların Türk kökenli olduğunu gösteriyor.


YAŞAM ŞEKİLLERİ BİZE BENZİYOR

Kosova Özerk Bölgesi'nin Prizren şehrinin güneyinde, Şar Dağları üzerinde yer alan ve Gora adı verilen bölgede yaşayan halka Goralılar deniyor. Çoruhlu, “Kayıp Mirasın İzinde / Gora Halk Sanatları” adını taşıyan kitabında Goralıların Türk olup olmadıklarının değil hangi Türk boyundan olduklarının araştırılması gerektiğini söylüyor. Eski Doğu Avrupalı Türklerin Müslüman olmuş bir şekli olarak kabul edilebilecek Goralıların yaşam biçimi ve halk sanatları Türklerle şaşırtıcı derecede benzerlik gösteriyor. Hayvancılıkla geçinmeleri, yaylacılık yapmaları, atı yaşamlarının her aşamasında kullanmaları, Nevruz geleneklerinin olması, çayır güreşleri yapmaları, göçer kültüre özgü zanaatlarla uğraşmaları, giyim kuşam özellikleri, doğum, düğün, bayram ölüm ile ilgili örf adet ve gelenekleri, kullandıkları dilin eklemeli bir dil oluşu ve kelime köklerinin Türkçe veya Türkçeleşmiş kelimeler oluşu, dillerinde çok fazla Türkçe kelime bulunması gibi durumlar, Goralıları Türk kültürü içinde değerlendirmek için önemli ölçüler.


OSMANLIDA MEMUR OLMUŞLAR

Goralılar bütün dış etkiler ve son yüzyılın talihsiz darplarına rağmen, geleneksel kültürlerini muhafaza etmişler. Dokuma örnekleri ve gelenekleri, Türk sanatı çevresinden ayrı düşünülememelerinin en önemli delili. Gelin makyajlarında, saç ve başlık düzenlemelerinde, kullandıkları bazı törensel malzemeler ve süsleme motiflerinde Şamanik unsurlar görülüyor. Gora mezar taşlarının hepsi Türk İslam geleneğine göre yapılmış. İfadeler eski Türkçe/Osmanlıca yazılmış. Mezar taşlarında adı geçen kadın ve erkek isimleri ise Türkçe. Aynı şekilde meslek ve sıfatlar da Türkçe yazılmış. Mezar taşlarındaki rastlanan Ağa ve Efendi unvanlarının Osmanlı Devletinde devlet memuriyeti ve askeri rütbe olarak kullanıldığı düşünülüyor


TÜRKLÜK ANCAK SOYLARI TÜKENİRSE BİTER

Dr. Tülin Çoruhlu, kitabının sonunda şöyle bir bilimsel sonuca varıyor: "Sonuç olarak, Gora halk sanatlarında Türk kültürünün evren tasavvuru, renk ve motif sembolizmin izleri aşikardır. Eski Türk inanış biçimlerinin sanatsal motiflere yansımış formları ve bunların İslami gelenek ile harmanlanmış biçimleri ortadadır. Bu kültürel gerçekleri tarih sahnesinden silme çabası içinde olanlar bilmelidirler ki Goralıların bütün benliklerine işlemiş olan bu kültürel özellikleri ancak onların soylarının yok olması halinde ortadan kalkabilir. Bu çalışma, son zamanlarda Gora ve Goralıların etnik köken ve kimlikleri üzerine yapılan manipülasyonlar ile Sırp, Bulgar,Rus, Makedon ve Arnavut araştırmacılarının ileri sürdüğü tezlerin çoğunu Sanat Tarihi Anabilim Dalı açısından bilimsel delilerle çürütmektedir.”




16 yıl önce