Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “Bakanlık bünyesindeki çalışma onları belirlemekle ilgili. Programımızda ne varsa sırasıyla devam ediyor. Daha sonra EYT’liler konusu var. O daha geniş. Aralıkta veya ocak ayının başında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde olur” açıklamasında bulunmuştu. Bakan Vedat Bilgin’den EYT konusunda yeni açıklama geldi. Bilgin, "Önümüzdeki aralıkta da emekçilerimizi sevindirecek haberler vereceğiz. Onları enflasyon karşısında ezdirmeyeceğiz." dedi. Peki EYT maaş hesabı nasıl yapılacak, son 7 yıl kuralı işleyecek mi? Eylül 1999 sonrası sigortaya girenler borçlanarak EYT’li olur mu? Bağkurluya EYT var mı?
EYT’de senaryolar neler?
- EYT konusunda atılabilecek bazı adımlar şöyle:
- 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların mevcut emeklilik yaşlarının kademeli olarak düşürülmesi,
- Emekli maaşlarında kesinti kabul edenlerin emeklilik tarihinin öne çekilmesi,
- Erkeklerde 9 bin, kadınlarda 7 bin 200 gün prim yatıranlara emeklilik hakkı verilmesi.
EYT’lilere çözüm için masada tartışılan tek bir formül var diyen Cem Kılıç “Bu formül üzerinden çözüme dair tasarı Meclis’e gelecek” dedi. İşte Cem Kılıç’ın EYT formülüne ilişkin kaleme aldığı yazısı: "Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için masadaki formüller neler, nasıl bir yol haritası izlenecek? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı taslağında ne var?
Yapılacak düzenleme için şu anda net bir şey söylemek mümkün değil. Ancak şu söylenebilir ki, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, masada tek bir formül olduğunu belirtti. Ayrıca aylıkta kesinti yapılması formülünün söz konusu olmadığını ifade etti.
Bu da demek oluyor ki çözüm için masada tartışılan tek bir formül var ve bu formül üzerinden çözüme dair tasarı Meclis’e gelecek. EYT’de akla takılan bazı soruların yanıtları şöyle:
EYT’de prim ödeme gün sayısı mı, yaş mı, yoksa yıl mı daha önemli?
Emeklilikte yaşa takılanlar için getirilecek tasarıya göre bu sorunun cevabı netleşecek. Ancak beklentiler prim ödeme gün sayısı fazla olanın avantajlı olacağı yönünde. Dolayısıyla daha çok çalışan bir yaşa takılanın getirilecek düzenlemeye göre aylık bağlatma imkanı daha yüksek olabilir.
EYT maaş hesabı nasıl yapılacak, son 7 yıl kuralı burada da işleyecek mi?
Şu an için aylık bağlama oranı ya da son 1.261 günün sigortalılık statüsüne etkisi konusunda bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı belli değil. Ancak bu iki konuda bir değişiklik olmazsa aylık hesabı ve son 1.261 gün kuralında bir değişiklik olmayacaktır.
Eylül 1999 sonrası sigortaya girenler borçlanarak EYT’li olur mu?
Sigorta girişi 9 Eylül 1999 ve sonrasında olmakla birlikte sigorta girişini öne çeken askerlik gibi bir borçlanma hakkı olan kişiler borçlanma ile sigorta girişlerini 8 Eylül 1999 ve öncesine çekerlerse yapılacak düzenlemeden yararlanabilirler.
EYT bütün sigorta kolları için de aynı şartları mı içeriyor?
Sosyal güvenlik sisteminde sigorta kollarından sağlanacak yardımlar için belirli bir süre prim ödenmesi ve belirli bir süre sigortalı olunması şartı var. Değişiklik beklenmiyor.
Bağkur’lular EYT kapsamında mı?
4447 sayılı Kanun sigortalılarla birlikte Bağ-Kur’lular için de emeklilik şartlarını ağırlaştırdı. 8 Eylül 1999’dan önce Bağ-Kur girişi olan kişilerin, 1 Haziran 2002 itibarıyla olan prim ödeme gün sayısına bağlı olarak emekli olabilecekleri yaş 2 ile 17 yıl arasında artırıldı.
Düzenlemeye göre 1 Haziran 2002 itibarıyla emekli olmak için gerekli 20 yıllık süresini tamamlamasına 2 yıl ve daha az süre kalanlar 40 yaşında emekli olabilecekken 16 yıldan fazla kalanlar ise 55 yaşında emekli olabilecek duruma geldiler.
- Benzer durum erkekler için de söz konusu oldu. 4447 sayılı Kanun 8 Eylül 1999 ve öncesinde Bağ-Kur’lu olan kişiler için koşulları değiştirirken 1 Ekim 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında ilk kez Bağ-Kur’lu olanlar için de emeklilik koşullarını erkeklerde 60 yaş, 9.000 prim günü, kadınlar için ise 9.000 gün 58 yaş olarak belirledi. Yaş haddinden emeklilik şartları ise erkeklerde 5.400 prim günü 62 yaş, kadınlarda ise 5.400 prim günü 60 yaş olarak belirlendi. 30 Nisan 2008 ve sonrasında ilk kez Bağ-Kur’lu olan kişiler için ise 9.000 prim gününün tamamlandığı tarihe göre yaş şartları değişirken, 1 Ocak 2048 sonrasında 9.000 günü tamamlayacak erkek ve kadınlar 65 yaşında aylık bağlatabilecekler. Bağ-Kur’luların da düzenlemenin kapsamında olması doğru olacaktır.”
EYT kısmı emeklilik formulü nedir?
Masadaki ilk seçenek ‘kısmi emeklilik’ formülü. Buna göre, 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Bu kapsamda 3.600 günü tamamlayanlar kadınsa 50, erkekse 55 yaşını da doldurmak şartıyla emekli olabiliyor.
EYT sigorta süresi formülü nedir?
Türkiye Gazetesi'nin haberine göre; ikinci seçenekte ise 1999 öncesindeki emeklilik şartları masaya geliyor. Buna göre de kadınlarda 7.200 gün, erkeklerde 9 bin gün sigortalılık süresini tamamlayanların, yaş şartına bakılmadan emekli olması mümkün hâle geliyor.
EYT kesintili emeklilik nedir, nasıl olacak, kim emekli olur?
Üçüncü durumda ise sigortalıya emeklilik için ‘kesinti’ seçeneği sunuluyor. Çalışan kişi kabul ederse, emeklilik için kalan yılları kadar her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Diğer yandan, bu seçenekte sabit kesinti oranının da önceden devlet tarafından belirlenmesi gerekiyor. Örneğin; yıllık kesinti oranı yüzde 3 olarak belirlendiğinde emeklilik için 3 yılı kalmış birinden yüzde 9 kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul eden kişi, daha az maaşla daha erken emekli olabiliyor.
EYT prim tamamlama modeli
EYT dosyasındaki bir diğer formül ise ‘prim tamamlama’ olarak öne çıkıyor. Bu formüle göre, 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için, ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5.000 ile 5.975 prim günü isteniyor. Bunu tamamlayanların yaşı dikkate alınmazken, böylece emeklilik imkânı doğuyor.
- Ne zaman emekli olurum sorgulaması için
