Anne babanın çocuğuna karşı görevlerinden birisi de ona güzel bir isim vermektir.
Müslümanlar çocuklarına isim vermek konusunda dikkatli ve titiz olurlar. Bir peygamber ismini, tarihi bir şahsiyetin adını veya ailesinden uygun bir ismi vermeye önem verirler. Çocuğunun iftihar edeceği, yaşarken örnek alacağı anlamlı bir isim vermek, anne-babanın çocuğuna bırakacağı en güzel miraslardan birisidir.
Bu konuda Allah Resulü’nün emri çok açıktır:
“Sizler kıyamet günü isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle çağrılacaksınız. Öyleyse isimlerinizi güzel koyun.” (Ebu Davud, Edeb, 61) Bizzat kendisi de bazı isimleri değiştirmiştir. Örneğin Âsiye yerine Cemile, Berâ yerine Zeynep, Hazn (sert) yerine Sehl (kolaylık), Harb (Savaş) yerine Silm (Barış) isimlerini vermiştir. (Buhârî, Edeb 107-108; Müslim, Ebu Dâvud, Tirmizî)
Toplumumuzda bu hususta bir bilincin olduğunu memnuniyetle görüyoruz. Ancak zaman zaman çok anlamsız, hatta olumsuz anlamlar içeren, İslam dışı toplum dönemlerine ait, kavmiyet odaklı ideolojik isimler verilmektedir. Bunun bir vebal olduğu belirtelim.
Peygamberimizin İsmi Verilebilir Mi?
Cabir (ra) anlatıyor: “Bizden birinin oğlu dünyaya geldi de adını Muhammed koydu. Bunun üzerine kavmi ona dedi ki:
“Sana Resûlullah (sav)’ın ismini koymana müsaade etmeyiz!”
O da çocuğunu sırtına alarak yola çıktı ve Peygamber Efendimiz (as)’in yanına geldi:
“Ya Resûlullah (sav)! Bir oğlum oldu, adını Muhammed koydum. Kavmim bana, ‘Resûlullah (sav)’ın ismini koymana izin vermeyiz.’ dediler.”
Allah Resulü (sav) şöyle buyurdu:
“Benim ismimi takın ama künyemi (Ebu Kasım) takmayın.” (Müslim, Edep, 1)
Görüldüğü gibi Allah Resulü, isminin çocuklara verilmesini uygun görmektedir. Ancak bizim de bir hususta çok dikkatli olmamız gerekmektedir. İsimlerini, özellikle de Muhammed ismini rastgele kullanmamak, olumsuz bir sıfatla birlikte anmamak, yaptığı bir yanlışlığı eleştirir veya ifade ederken dikkatli olmak zorundayız.
…
Hz. Ömer, bu konuda gereken titizliğin gösterilmediğini görünce Kûfelilere gönderdiği bir genelgeyle “Bundan böyle hiç kimse çocuklarına Hz. Peygamber’in ismini koymasın.” diyerek yasaklamıştır. Hatta Medinelilere de yasaklamıştır.
Hz. Ömer’in Muhammed ismini yasaklaması, ilk anda biraz garip gelmektedir. Ancak sebebine baktığımızda durumu anlayabiliyoruz.
Adamın biri, yeğeni Muhammed b. Zeyd’e söver. Buna çok kızan Hz. Ömer, yeğeni çağırarak şöyle der:
“Görüyorum ki, senin sebebinle Allah Resulü (sav)’ne sövülüyor. Vallahi, bundan sonra, yaşadığın müddetçe, hiç kimse seni Muhammed diye çağırmayacak. Adın bundan sonra Abdurrahman olacak.” (Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, Ahmed Davudoğlu, c.9 s.528)
Enes b. Malik (ra) de, “Hem çocuklarınıza Muhammed ismini koyuyorsunuz hem de onlara lanet okuyorsunuz.” diyerek, bu konudaki vicdanî rahatsızlığını dile getirmiştir.
Burada bize iki noktada sorumluluk çıkmaktadır.
Birincisi; Muhammed ismini alan kişiye düşen sorumluluk.
İkincisi de bu isimle evladını, kardeşini, arkadaşını, yakınını çağıran, onunla diyalog halinde olan şahıslara düşen sorumluluk.
Muhammed ismini alan kişi, isminin taşıdığı manayı, Peygamber Efendimiz'i (sav) hiçbir zaman unutmamalıdır. Her zaman yalandan, hileden, tembellikten, Müslüman şahsiyetine yakışmayan hareketlerden kaçınmalıdır. Peygamberine söz getirmemelidir.
Adı Muhammed olan bir yakınına seslenen kişi de seçtiği ifadelere dikkat etmelidir. İsmini olumsuz sıfatlarla birlikte anmamalıdır. Diline hâkim olmalıdır. Kızgınlığını dile getirirken vebâle girmemelidir.
Ebeveynlerin şu taktiği de dikkat çekici ve güzeldir: Muhammed isminin yanına ikinci bir isim vererek bu tehlikeli alandan çıkarmaktadırlar: Muhammed Akif, Muhammed Cemil, Muhammed Emin, Muhammed Taha gibi…
Mehmet İsmi
Çocuklarına Peygamber Efendimiz'in (sav) adını vermek isteyenlerin bulduğu bir başka çözüm daha olmuştur.
Önce Mehemmed sonra Mehmed (Mehmet) ismi.
Arapça, Muhammed kelimesi, Mim, Ha, Mim ve Dal harflerinden oluşmaktadır. Kur’an harfleriyle yazıldığı zaman Mehmed kelimesi de yine aynı harflerden oluşmaktaydı. Tarih boyunca bu formüle uyuldu ve Mehmed ismi hem geçmişte hem de günümüzde en çok kullanılan isimlerin başında yer aldı.
Mehmet isminin yanı sıra en çok kullanılan peygamber isimleri arasında, Ahmet, Mustafa, Abdullah, Emin, Mahmut, Hamit, Beşir, Nezir, Nebi, Resul… ve peygamber ailesinden Ali, Hüseyin, Hasan, Fatma, Hatice, Zeynep, Ayşe, Emine… gibi isimler de görülmektedir.
Bu isimlerin yoğunlukla kullanılması, toplumumuzun Peygamber Efendimiz'e (sav) ve ailesine olan sevgi, bağlılık ve hürmetini, isimlerini yaşama ve yaşatma gayretini göstermektedir.
O’na sonsuz selat ve selam olsun.
