Enver El-İbrahimi, çocukken ailesi ile birlikte ABD'ye göç etmiş, Mısır asıllı Amerikalı bir kimya mühendisidir. Bir konferans nedeniyle gittiği Güney Afrika-Cape Town'dan Washington'a dönerken bindiği uçakta aniden ortadan kaybolan, hakkındaki bütün uçuş kayıtları da onunla birlikte buhar olup uçan El-İbrahimi, aslında CIA ajanları tarafından sorgulanmak üzere gizlice kaçırılmıştır. Ancak, CIA, "ellerini kanla kirleteceği" bu yasadışı sorgulamayı Birleşik Devletler toprakları üzerinde değil de müttefiki Mısır'da bulunan bir işkence tesisinde, oradaki Arap işbirlikçileri eliyle gerçekleştirecektir. Aynı ülkede görevli bulunan ve işkence seanslarına "gözlemci" sıfatıyla nezaret eden genç CIA analisti Douglas Freeman, Arap asıllı bu Amerikalı kimyagerin, elde güçlü kanıtlar olmaksızın merhametsizce suçlanmasına tanık olduktan sonra giderek "insan olduğunu" hatırlamaya ve görevini sorgulamaya başlar. Baş edemediği vicdanı, onu en sonunda mağduru korumak gibi riskli bir noktaya sürükleyecektir.
Gavin Hood'un "Yargısız İnfaz"ını birbirine taban tabana zıt iki noktadan yorumlamak mümkün. İlk bakışta böyle bir filmi, anti-emperyalist kimlikli sinemaseverler arasında gitgide popüler olan bakış açısıyla, "küresel Amerikan günahlarına karşı uluslararası kamuoyunda yaygınlaşan tepkileri yumuşatmak amacıyla, belli bir hesap-kitap dahilinde hazırlanmış Hollywood ağrı kesicisi" olarak görebilirsiniz. Nitekim, Amerikan sinema endüstrisinde, en azından bir kısım stüdyolar ve yönetmenler Washington ile dünya arasında gerçekten de benzer türden bir "tampon" görevi üstlenmekteler…
Ancak, ben Hood'un anlattığı öyküyü izledikten sonra, yönetmenin en azından bu film özelinde samimi davrandığını ve temel niyetinin CIA'nın üçüncü dünya halklarına (bilhassa da Müslümanlara) karşı sergilediği hukuksuz eylemleri sorgulamak olduğu kanısına vardım. Çünkü, film, Amerikan istihbarat servislerinin 11 Eylül'den sonra iyice moda haline getirdiği "yargısız tutuklama" ve "işkence ile ifade alma" gibi konularda söylemesi gereken her şeyi büyük bir dürüstlükle söylüyor. Bu filmi bir doğulu da çekse ancak onun söyleyebileceği kadar dürüstlükle hem de… Sonuçta, kahramanlardan biri olan Amerikalı bir analistin vicdanına yenilmesi ve Müslüman mağdurun koruyuculuğuna soyunması kimileri açısından Hollywood'un klasik "finalde aklama operasyonu" gibi görülse de, bence dünyanın her ülkesinde olduğu gibi ABD'de de vicdanı hâlâ yerli yerinde duran insanlar olabilir. 300 milyonluk bir ulusu en tepeden en aşağıya kadar firesiz bir "çürümüşler topluluğu" olarak görmek için, en az bugünkü Beyaz Saray yönetimi kadar ahlâksız olmak gerekir çünkü...
"Yargısız İnfaz"ı izleyen Amerikalı bir sinemasever internetteki bir sitede aynen şu satırları yazmış: "Yanımdaki yaşlı kadın sinemadan çıkarken, bana dönüp 'Ülkemizde gerçekten de böyle şeyler oluyor mu' diye sordu."
Evet; belli bir ahlâkî sorumlulukla hareket eden, en azından kendi ülkelerinin dünyaya yaydığı faşizmi sorgulayan böylesi filmler, hiç bir işe yaramasa bile "uyuyanları uyandırmaya" yarayabiliyor. O yüzden de sadece bir "sistem aklama enstrümanı" olarak görülmemeleri gerekir. Dünyayı iyiye ve güzele doğru dönüştürmek için sinemaya da en az diğer silahlar kadar ihtiyacımız var.
Bu hafta sonunun en dikkate değer filmi. Vaktiniz olursa izlemeye çalışın.
