Gümüş 1700’lerden itibaren kıymetli metal ve para olarak devletler tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu beyaz metal taşıdığı özellikler ve nispi kıtlığı nedeniyle her zaman talep edilmiştir.
Önümüzdeki 5 yıl içinde endüstriyel kullanımı yanında dijital para birimlerine (bitcoin ve türevleri) alternatif olarak, dijital gümüş para birimi ( gümüşcoin vb.) olarak yerini alması bekleniyor.
Gümüşün piyasa değerini belirleyen bir dizi farklı faktör söz konusudur.
Gümüş arz ve talebindeki oynamalar piyasa fiyatlarını belirleyen başlıca faktördür.
Endüstride yaygın kullanım alanları olan gümüşün özellikle güneş panellerinden elektrikli arabalara ve birçok yeşil uygulamadan (yenilenebilir enerji) bilgisayarlara kadar ileri teknolojinin temel hammaddesi konumuna gelmesi talebini ve fiyatını artıran önemli bir faktördür.
Gümüş genel olarak; süs eşyası ve takılar, alaşımlar ve dişçilik endüstrisinde de kullanılır.
İyi zamanlarda insanlar mücevherlere ve gümüş gibi değerli metal içeren eşyalara büyük paralar harcar. Buna karşılık ekonomi durgunlaşır ve gelirler düşerse, bu tür satın alımlar genellikle ilk ertelenen olur.
Paradoksal olarak, zorlu dönemlerde (kriz-ekonomik belirsizlik dönemleri) yatırımların sağlam liman arayışı altın ve gümüş gibi kıymetli madenlere olan talebi ve dolayısıyla fiyatı artırır. Son zamanlarda yaşanılan tam da budur.
Bir başka açıdan ise canlı bir ekonomik konjonktürde yatırım amaçlı gümüş talebi azalır ve fiyatlar düşme eğilimine girer.
Yani, canlılık dönemlerinde sanayi ve mücevher amaçlı gümüş talebi artar, değer saklama amaçlı (temettü ya da faiz olmadığından) gümüş talebi azalır.
Enflasyon, dolar değeri, altın fiyatı ve faiz oranları gümüş fiyatlarını etkileyen diğer faktörler.
Gümüş fiyatlarını etkileyen bir başka önemli etken de Merkez bankalarının rezerv para olarak altın veya gümüş külçe alıp satmalarıdır.
Anlatılanlardan hareketle gümüşe yatırım yapalım mı, sorusu akla gelir. Önce son dönemdeki fiyat hareketlerine kısaca göz atalım.
Gümüşün ons fiyatı şu sıralar 26-28 dolar sevilerinde seyretmektedir.
TL olarak ise son 3 yılda gümüşün gramı 1.95 TL seviyelerinden 6.80 TL seviyesine kadar yükselmiştir. Bu yükselmenin esas kısmı 2020 yılının 2. çeyreğinden itibaren başlamıştır. Şubat 2020 döneminde gümüşün gramı 2.65 TL seviyesinden bugün 6.60 seviyelerinde çıkmıştır. Bu sert yükselme altındaki artışın üzerinde gerçekleşmiş, gümüş son 7 ayda en yüksek getiri sağlayan yatırım aracı olmuştur.
Türkiye’de de son 3 ayda mevduat ve katılım bankalarında beklenenin üzerinde gümüş hesabı (XAG) açılmıştır. Bu talep son 5 yılda açılan hesap sayısını geride bırakmıştır.
Yatırımcılar altın ya da gümüş tercihini neye göre yapar?
Deneyimli yatırımcılar için altın-gümüş oranı, değerli metalleri satın almak veya satmak için doğru zamanı belirleme amaçlı kullanılan en önemli göstergeden biridir.
Bu oran, basitçe, ne kadar gümüşle ne kadar altın alınabileceğini gösteriyor. Altın fiyatının, gümüş fiyatına oranı uzun dönem ortalaması 60/1 olarak kabul ediliyor.
Altın/Gümüş oranı tarihte en düşük seviye olarak 17/1’i görmüştü. Son dönemde altının hızla değer kazanmasıyla, bu oran 18 Martta son 5000 yılın en yüksek değeri olan 126/1 seviyelerine kadar çıktı ama yeniden düştü.
İşte son piyasa fiyatlarını kullanan bir örnek:
1914 $ (altın fiyatı) ÷ 26.36 $ (gümüş fiyatı) = 72,61 (Altın-Gümüş Oranı)
Oran, ortalama seviyenin altındaysa; gümüş pahalı, üzerindeyse gümüş ucuz (şu an olduğu gibi) demektir.
Yatırımcılar şimdi, altınları gümüşe çevirmenin ve oran düştükçe daha ucuza ve daha çok altın almanın hesabını yapıyorlar.
Powell’in Federal Rezerv’in beklenenden çok daha uzun süre para politikasını gevşek tutacağını açıklaması değerli metallerin yükselme trendini destekleyecektir.
Sonuç olarak;
Tarihsel sürece baktığımızda ekonomik gerileme dönemlerinde altın-gümüş oranı yükselmekte (altın daha çok değer kazanmakta), durgunluk dönemi sonrası ise düşmektedir. Bunun en önemli nedeni gümüşün değerli maden özelliği yanısıra endüstriyel bir metal (sanayi üretimi dolayısıyla gümüş talebi artar) olmasıdır.
Analistler; “küresel ekonomi endüstriyel motorlarını harekete geçirdikçe gümüşün yükselmesi devam edecektir”, demektedir.
