5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda Orta Vadeli Program’ın Cumhurbaşkanlığı tarafından eylül ayının ilk haftasına kadar hazırlanacağı ifade edilmiştir. Hazırlanan Orta Vadeli Program, 06 Eylül 2023 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu programda kamu personeline ilişkin geçmiş programlarda olan birçok konuya yer verilmediğini görüyoruz. 2020-2022, 2021-2023 ve 2023-2025 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programlarda yer alan ama 2024-2026 yıllarını kapsayan OVP’de yer almayan kamu personeline yönelik konuları açıklamaya çalışacağız.

2024-2025 yıllarını kapsayan OVP’de norm kadro çalışmalarına yer verilmemiştir. Doğrusu norm kadro çalışmasından niçin vazgeçildiğini anlayamadık. Ancak daha önceki programlarda yer verilmesine rağmen de hayata geçirilememişti. Belki de zaten hayata geçirilemiyor o halde hiç koymayalım denilmiş olabilir.

Norm kadro çalışmaları kamu kurumlarının adeta MR’ını çekmektedir. Daha önceki programlarda şu ifadelere yer verilmişti: “Kamuda kadro ve pozisyonların iş tanımları yapılacak, çalışanların yetkinlikleri belirlenecek, norm kadro çalışmaları gerçekleştirilecek, iş tanımı ve yetkinlikler dikkate alınarak norm fazlası personelin yeniden yerleştirilmesi yapılacak, hedef ve yetkinlik bazlı performans değerlendirme sistemi oluşturularak başarılı personelin ödüllendirilmesini sağlayacak Kamu İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi kurulacaktır.”

Kamuda işgücünün dengeli dağılımının sağlanmasında çok ciddi güçlükler yaşanmakta hatta Sayıştay raporlarına konu olmaktadır. Özellikle memurların özür durumuna bağlı yer değiştirme talepleri personelin dengeli dağılımının sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Yıllarca bütçe kanunlarına hüküm koyularak personel dağılımındaki dengesizliğin giderileceği belirtilmişti. Ancak, sorun bir türlü çözülemedi ve gerekli adımlar atılamadı.

Kamuda norm kadro çalışmaları oldukça önemlidir. Norm kadro çalışmalarının temeli ise iş analizlerine göre yapılacak görev tanımlarına bağlıdır. Yani norm kadro çalışması tamamlanmadan hangi kurumda personel yığılmasının oluştuğunu belirlemek hemen hemen imkansızdır.

Yaklaşık olarak 2000 yılında kamuda bir bütün olarak başlatılan norm kadro çalışmaları büyük bir hızla devam ederken kamu kurumlarının yeniden yapılandırılması gerekçesiyle durdurulmuş, bir daha da raftan indirilmemişti. Daha önceki programlarda da; “Kamu sektöründe çalışanlar için yetenek ölçümü, tekrar yerleştirme ve norm kadro çalışmaları yapılacak, kamu sektörü insan kaynağının ödül ve performans sistemleri vasıtasıyla etkin yönetimi sağlanacaktır” ifadesine yer verilmiş olmasına rağmen bir türlü bu çalışma sonuçlandırılamamıştı.

2024-2026 yıllarını kapsayan OVP’de ise norm kadro çalışmalarından hiç bahsedilmemiştir. Zaten şuana kadar bu konuda kararlı bir adım atıldığını göremedik. Temennimiz bu programda yer almasa da bu konuda kamu kurumlarınca acil adımlar atılacağıdır.

Üzülerek belirtmek zorundayız ki MEB’deki norm kadro fazlası öğretmenlerin iller arasındaki ve il içindeki dengeli dağılımının dahi yapılamadığı bir ortamda kurumlar arası norm kadro fazlasının nasıl dağıtılacağı önemli bir soru olarak önümüzde durmaktadır. Demek ki süslü ifadeler sorunu çözmeye yetmiyormuş. Özellikle MEB’in bu konuda sessizliğini korumasına şaşmamak mümkün değildir. Yani hem öğretmen ihtiyacı hem de 50 bin civarında norm kadro fazlası var. Eğer sonuç MEB’deki gibi olacaksa o zaman norm kadro çalışmasına da gerek yoktur.

OVP’de KİT Yönetişim Reformu yapılacağından bahsedilerek KİT’lerin üst yönetiminde kurumsal yönetim anlayışının güçlendirilmesi yönünde ilgili mevzuatta düzenleme yapılacağı belirtilmiştir.

Performansa dayalı ölçüm yöntemleri kullanılarak kamu işletmelerinin ve yönetim kurullarının hesap verebilirliğinin artırılacağı belirtilmiştir. Faaliyetleri nedeniyle sektörel, idari ve mali alanlarda birbirleri ile etkileşim içerisinde olan kamu işletmeleri arasında eşgüdümü sağlayacak mekanizmaların kurulacağından ve kurumsal düzenlemelerin hayata geçirileceğinden bahsedilmiştir.

Bu durum ister istemez KİT personeline de yansıyacaktır. Bu nedenle bu ifadelerin oldukça önemli olduğunu belirtmemiz gerekiyor.

Daha önceki programda öğretmenlere ve okul yöneticilerine yönelik birçok ifade yer almasına rağmen yeni OVP’de bu konulara yer verilmemiştir. Daha önceki Programda öğretmenlere yönelik olarak şu hususlara yer verilmişti: “Eğitimde adaletin sağlanması amacıyla; Öğrenciler, okullar ve bölgeler arasında mali kaynak, öğretmen ve yönetici niteliği, eğitim donanımı ve kazanımlar açısından oluşan farklılıkların azaltılması için okulu merkeze alan bir sistem yaklaşımı benimsenecek, okul yöneticiliği güçlendirilecek, eğitim kalite endeksi oluşturulacak, deneyimsiz öğretmenler desteklenecek.”

Demek ki belirtilen sorunlar çözüldüğü(!) için OVP’de bu konulara yer verilmemiştir.

OVP’de kamu yönetiminin etkinleştirilmesi ve kamu hizmetlerinin geliştirilmesinde dijital teknolojilerden en üst düzeyde faydalanılacağı belirtilerek bu bağlamda, kamuda dijital teknolojilerin kullanımında yenilikçiliği ve tedarik etkinliğini artırmak ve veriden değer üretmek üzere bulut bilişim ve açık kaynak kodlu yazılımların kamuda kullanımı yaygınlaştırılacak, kamunun genelini kapsayan etkin bir veri yönetişimi mekanizması oluşturulacağı belirtilmektedir.

Yine kamu kurumlarının bilgi teknolojileri proje yönetimi yetkinlikleri geliştirilecek, nitelikli bilişim personelinin kamuda istihdamını kolaylaştırmayı ve özendirmeyi teminen kamu istihdam rejiminde gerekli iyileştirmelerin yapılacağı belirtilmektedir.

Daha önceki yazılarımızda en fazla üzerinde durduğumuz konulalar arasında yer alan husus, liyakatsiz yöneticilerle başarılı sonuç alınamayacağıdır. Ancak, yeni OVP’de de bu konuda açık ifadelere rastlayamadık. 2020-2022 yıllarını kapsayan OVP’de; Ekonomi yönetimi ile ilgili kurumların yeniden yapılandırılacağı, liyakat ve performans odaklı insan kaynağı yönetimiyle kurumlara güvenin artırılacağı, hızlı karar alan, piyasaların ve özel sektörün önünden giden ve özel sektörün önünü açan bir yönetim anlayışının benimseneceği, finansal istikrarı ve güvenliği esas alan yeni bir finansal mimari oluşturulacağı ifade edilmişti. Yeni OVP’de bu konuya da yer verilmemiştir.

Yeni OVP’de uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil esnek çalışma modellerinde yaşanan gelişmeler doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaçları ve iş-özel yaşam dengesi gözetilerek mevzuat düzenlemeleri hızlı ve etkili bir biçimde hayata geçirileceği belirtilmiştir.

Yine İş Kanununda sosyal taraflarla diyalog halinde yapılacak değişiklikler ve bu doğrultuda gerçekleştirilecek ikincil mevzuat çalışmaları ile işgücü piyasalarında güvenceli esneklik sağlanacağı belirtilmiştir.

Esnek çalışma sistemi oldukça geniş bir kavramdır. Ancak, işçi statüsündeki kadın kamu personelinin yarı zamanlı çalışması hayata geçirilmesine rağmen kadın memurların yarı zamanlı çalışmasının dahi şuana kadar çıkarılamayışı üzerinde düşünülmesi gerekmektedir. Programda yazılmasa da sorun oluşturan birçok konuda harekete geçilmesi her zaman mümkündür. Programın ülkemiz için hayırlar getirmesini temenni ediyoruz.