Başka bir ifadeyle Biden İsrail-Filistin çatışmasını engelleyecek tedbirleri alacak mı? Yoksa Trump ve Netanyahu ortak yapımı olan ‘Yeni Filistin Devleti ‘ projesini devam mı ettirecek? Bu soruya Filistin Başbakanı Muhammed İştiye’nin verdiği cevap çok iddialı. Zira İştiye Trump ve damadı Kushner tarafından hazırlanan içinde Filistin’in olmadığı ‘Yüzyılın Anlaşma Planının ’ Ocakta Trump ile birlikte Beyaz Sarayı terk edeceğini iddia ediyor. Trump’un seçimi kaybetmesi Biden’in kazanması Filistin cephesi başta olmak bölgede olumlu bir hava yaratmış görünüyor. Obama döneminin Başkan Yardımcısı olan Biden’in Başkanlık görevine başlamasıyla birlikte yeni yönetimin ‘’ İki devletli çözümü destekleyeceği, İsrail ile yapılan müzakerelerin kaldığı yerden devam edeceği, yerleşim faaliyetlerinin İsrail’in özellikle Batı Şeria’yı ilhakına karşı çıkılacağı da iddialar arasında. Diğer taraftan bizzat Biden’in kamuoyuna verdiği sözlerin de gerçekleştirilmesi isteniyor.‘’ Filistin liderleriyle ilişkilerin düzeltilmesi ve Filistinlilere yapılan ve şu anki yönetim tarafından durdurulan yardımların sürdürülmesi beklentisi var. Bu yardımlar arasında mültecilere verilen ekonomik ve insani desteğin sürdürülmesi, Gazze’de devam eden insani krizin ele alınması, Doğu Kudüs’teki ABD konsolosluğunun yeniden açılması ve Filistin Kurtuluş Örgütünün Washington’daki elçiliğinin yeniden açılması için çalışma yürütülmesi isteniyor.
Ancak bazı Ortadoğu uzmanları ise ‘İsrail mühibbi olan Biden’in Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması, İsrail’in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini kabul etmesi ya da ABD büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıması gibi siyasi hamlelerinden ödün vermeyeceği kanısındalar. Zira Biden ve Demokratların çoğu İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn arasındaki ilişkilerin “normalleşmesini” sevinçle karşıladı. Bu nedenle Biden’in Filistin Başbakanı İştiye’nin iddia ettiği gibi ‘Yüzyılın Anlaşma Planını’ bırakın terk etmesini, İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki bu normalleşme sürecinin bölgedeki diğer ülkelere de yayılmasını teşvik etmeleri söz konusu. Ayrıca ABD Başkanı Biden’in İsrail Muhibbi bir demokrat olarak, Filistinli liderleri İsrail’le işbirliğini yenilemeye teşvik etmesi ama İsrail’in Filistinlilerin haklarını ihlal etmesini çok da eleştirmemesi daha muhtemel görünüyor.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Özel Temsilcisi Nebil Şaas, Joe Biden’ın kazanmasını ve Trump’ın kaybetmesini Filistin için “bir kazanım” olarak değerlendirdi. Şaas, Biden yönetimi için şu ifadeleri kullandı: “Biden ve yardımcısı Kamala Harris’ten duyduğumuza göre, daha dengeli olacaklarını, Netanyahu’nun peşinde daha az yürüyeceklerini ve dolayısıyla bize Trump’tan daha az zararlı olacaklarını düşünüyorum.” Aslında Filistinli yetkiler Ehven-i şer olarak Biden’i tercih etmek zorunda bırakılmışlar. Ancak Biden ve yardımcısı Kamala diplomatik bir atakla Filistin’li yetkililerin güvenlerini kazanmayı başarmışlar. Filistin lideri Mahmud Abbas da ABD seçimleri sonrası Beyaz Saray’a yönelik üç yıllık sürdürdüğü siyasi boykottan vazgeçmesi, Başbakan İştiye’ye verilen sözlerin ve beklentilerin ne kadarı Biden ve Kamala tarafından yerine getirilecek?
Ancak ABD’de Joe Biden’ın başkanlık seçimlerini kazanması sonrası İsrail’in Haziran ayından bu yana Filistin’in almayı reddettiği vergileri toplu olarak Ramallah yönetimine ödemesi ‘’İsrail-Filistin yakınlaşmasına‘’ işaret ederken, Biden ve Kamala’nın daha göreve başlamadan verdikleri sözlerden birini tutmaları ve İsrail üzerindeki etkilerini ortaya koyması açısından önemli görünüyor. Ancak Filistin Başbakanı İştiye yaptığı açıklamada ‘’İsrail’le çatışmayı sonlandıracak olanın normalleşme anlaşmaları” değil Filistinlilerle barış olduğunu vurguladı. Bazı Arap ülkelerinin Tel Aviv yönetimiyle imzaladığı normalleşme anlaşmalarının Arap Barış Girişimi’nin ihlali olduğunu aktardı.
İsrail ile yeniden ciddi bir barış sürecini başlatmaya hazır olduklarını vurgulayan Iştiyye, bu barış sürecinin İsrail’in işgali sonlandırması, Kudüs ve Gazze Şeridi’nden ablukayı kaldırması ve Yahudi yerleşim birimi inşa ve genişletme faaliyetine son vermesi ilkeleri çerçevesinde başlayabileceğine dikkati çekti. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, 19 Mayıs’ta, İsrail’in işgal altındaki Batı Şeria’da yer alan yasa dışı Yahudi yerleşim birimleri ve Ürdün Vadisi’ni “ilhak” planının ardından Filistin yönetimi ve Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ), İsrail ve ABD ile imzaladığı güvenlik dahil tüm anlaşmalardan çekildiğini açıklamıştı.
ABD’nin yeni Başkanı Biden ve yardımcısı Kamala’nın bu şartlarda İsrail’e sözü geçer mi?
Geçiniz.
