Bu aydan itibaren Merkez Bankası yeni bir fiyat endeksi hesaplamaya ve yayınlamaya başladı. Böylelikle veri setindeki önemli bir boşluk da doldurulmuş oldu. Esasen bu adım 2009 yılına dayanıyor. 2009 yılında IMF üye ülkelerin Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi oluşturmalarına yönelik olarak öncelikli alan tavsiye kararı almıştı. Nitekim 2024 yılı Şubat ayı itibariyle de Merkez Bankası Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi’ni (TGFE) yayımlamaya başladı. Böylelikle Türkiye Uluslararası Ödemeler Bankası’na üye olan 63 ülkeden TGFE yayınlayan 23 ülkeden bir tanesi oldu.

Gelelim endeksin içeriğine. Bu konuda Merkez Bankası ekibinden Özgül Atılgan Ayanoğlu, Ezgi Deryol, Erdi Kızılkaya ve Duygu Konukçu Çelik’in hazırladığı “GAYRİMENKUL FİYATLARINA İLİŞKİN YENİ BİR GÖSTERGE: TİCARİ GAYRİMENKUL FİYAT ENDEKSİ” başlıklı blog yazısına başvuruyoruz. Buna göre Merkez Bankası TGFE’yi oluştururken veri kaynağı olarak gayrimenkul değerleme şirketlerinin bankalar için düzenlediği değerleme raporlarını kullanmış. Söz konusu değerleme raporlarında; gayrimenkulün yaş, alan, konum, yapı kalitesi ve benzeri karakteristik özelliklerine ilave olarak gayrimenkulün parasal değeri kullanılıyor. Her ne kadar ticari gayrimenkul sınıflandırmasında arsa, dükkan, ofis, tarla, sanayi tesisi gibi farklı tanımlamalar olsa da uluslararası yeknesaklığı sağlamak için TGFE’de sadece dükkan ve ofisler değerlemeye tabi tutulmuş. Endeks çeyreklik periyotlarla yayınlanacak.

Endeks verilerine göre; TGFE 2023 yılı dördüncü çeyreğinde Türkiye genelinde, bir önceki çeyreğe göre %12,5 oranında artmış. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre artış nominal olarak %98,2 iken reel olarak ise %21,8.

Alt kırılımlara baktığımızda; Dükkan Fiyat Endeksi 2023 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %13,1 artmış. Ofis Fiyat Endeksi’ndeki artış ise aynı dönem için %9,0. Üç büyük il için TGFE’ye baktığımızda bir önceki yılın aynı çeyreğine göre artışlar şu şekilde:

İstanbul: %80,9

Ankara: %110,2

İzmir: %110,1

Öte yandan böyle bir endeksle fiyat artış hızlarını gözlemlemek de mümkün hale gelmiş durumda. Endeks verilerine göre 2023 yılı boyunca TGFE yıllık yüzde değişimi yavaşlıyor. Yani fiyatların artış hızında bir yavaşlama süreci başlamış durumda.

Özetle TCMB’nin son çalışması ile Türkiye için önemli bir veri açığı da kapanmış oldu. Elbette endeks çok yeni ve tıpkı Konut Fiyat Endeksi’nde olduğu gibi zaman içerisinde yapılacak yeni güncellemelerle daha anlamlı hale gelecektir. Ancak bu halinin bile ticari gayrimenkullerde bir süreden bu yana gözlemlediğimiz artışların derli toplu bir veri setine dönüştürülmesi için oldukça kıymetli olduğunu belirtmeliyiz.