Kur korumalı mevduat hesaplarında yeni bir döneme doğru ilerliyoruz. Değişen nedir diye soracak olursak; KKM’nin getirisidir diye cevaplayabiliriz.
KKM’nin özelliği gereği döviz kurlarında dengeleme işlevi görmeyi amaçlıyordu. Bu işlevi yerine getirdi diyebiliriz.
Ancak dövizin uzun süredir yataya yakın seyri KKM’nin cazibesinin ortadan kalkmasına sebep olmaktadır.
KKM’de vade ağırlıklı olarak üç ay, bu nedenle örneklemeyi bu vade üzerinden yapacak olursak; temmuz ayında açılan ya da yenilenen hesapların vadesi Ekim sonu itibariyle doluyor. Vadesi dolmaya yakın temmuz döneminde politika faizi yüzde 14 dolayısıyla tavan faizi ise 17 ve 90 günlük faiz ise yaklaşık 4.25’tir. Doların Temmuz ila Kasım ayı arasındaki artışı ise yüzde 7’ye çok yakın olduğunu kabul edebiliriz.
Buna göre; Temmuz'da açılan ya da yenilenen hesaplar için bu ay yüzde 7 oranında ödeme yapılacak, ödenecek kur farkı (7-4.25) 2.75 puanla şimdiye kadarki en düşük düzeye inecek. Bu rakamın hem enflasyona hem de beklenen enflasyona karşı getirisi ise çok düşük.
Yukarıda bahsettiğimiz durumdan dolayı KKM’den çıkış söz konusu olabilir.
Bu konuda tedbir alınmalıdır.
KKM’den çıkışa karşılık nakdin nereye gideceği düşünülebilir; ilk cevap son dönemin gözdesi borsa. Ancak ikincisi ise belirsiz diye düşünürken altın ithalat rakamlarına bir göz gezdirmeyi uygun buldum. Mayıs ayından beridir yükseliş trendine giren altın ithalatı bilhassa Temmuz ayında 22 tondan Eylül’de 39 tona ulaştığını müşahede ettim.
İşin şöyle bir boyutu var; borsa sıfır toplamlı bir oyundur. Zira satın alınan her hisseye karşılık bir satan bir de alan var. Yani satın alma için yeni giren para, satan için de bir nakit haline gelmektedir.
İşte bu nakidin nereye gideceği yeni bir soru olarak önümüze çıkıyor.
En başa dönecek olursak, 2021 yılında TL mevduatın getirisinin düşmesi nedeniyle dövize yönelen akım KKM ile durduruldu ancak şu an KKM’nin getirisi de ortadan kalkmaya başladı. Yüksek enflasyona karşılık, paranın değer yitirdiği bu denklemde elbette en güzeli reel sektöre yatırım yapmak. Ancak herkes ticareti bilmez, bilemez. Bu kesim, yani tasarruf sahipleri için enflasyona yenilmeyecek bir araç olmalı ki altına veya dövize geçiş yaşanmasın.
Tasarrufların döviz ve altına geçişi her ekonomi için çok zararlıdır. Ancak bunlar arasında en kötüsü altın talebinin yükselmesidir.
Niye diyecek olursak, altın yatırımcısı altını sistemde tutmak yerine yastık altı tutmayı tercihe çok daha fazla yatkındır. Bu nedenle altın talebindeki artış sadece ithalatı değil sistemden çıkışı da ifade eder.
2017 ila 2022 yılları arasında altın ithali ile altın ihracatı arasındaki fark yaklaşık 60 milyar dolardır. Bu demektir ki ilgili dönemdeki cari açığın 60 milyar doları hane halkının cebindedir.
Zira bankaların altın mevduatındaki artış bu rakamdan çok çok uzaktır. Yani altın yastık altına çekilmiş.
Ekonomi yönetimi açısından negatif reel getiri ile uzun dönem ilerlemek çok meşakkatli bir iş ve zor bir dengedir. Bilhassa enerji fiyatlarının ve emtia fiyatlarının yüksek olduğu dönemde işler daha da zorlaşmaktadır.
Avrupa’da kışın getireceği zorluklar neticesinde azalan talep Türkiye’yi de zorlayacaktır. Bunun neticesinde ihracat tarafında işlerimiz pek kolay olmayacaktır.
Bu kadar fazla olumsuz gelişmenin olduğu dünyada her an zor seçenekler önümüzde belirebilir.
Bunlar için bugünden hesaplı ve tedbirli olmak gereklidir.
Birçok yönden kendini geliştiren
Türkiye ekonomisi, salgın döneminde dahil olmak üzere hükümetin aldığı doğru ve öngörülü kararlar ile büyük bir direnç göstererek
ekonomiyi kesintisiz 7 çeyrektir büyütmeyi başardı.
Bu dönemde dünyada fahiş şekilde artan enerji ve emtia fiyatlarına göğüs gererek yapılan bu sıçrama Türkiye’yi cazibe merkezi haline getirdi, vites büyüttü.
Türkiye’yi yeni bir merkez haline getiren adımlar ara sıra tansiyon yükselse de kalıcı olacaktır.
Zira alt yapısıyla, üst yapısıyla, bilhassa sanayisi ile gelişen Türkiye ile iş ilişkisi kurmak tüm coğrafyanın karşılıklı faydasınadır.
