Bütün bunlar başımıza niye geldi? ABD ile Çin arasındaki ‘kutuplar savaşının’ mevzileri olduğu söylendi Ukrayna’nın, Ermenistan’ın, İsrail-Gazze’nin, daha birçoklarının. Doğrudur…
Küresel krizi besleyen sebepler de akut hale gelmişti zaten; ekonomik med-cezirler, enerji ve yollarındaki dalgalanmalar, uluslararası kuruluşların işlevsizliği, ABD’nin Avrupa’ya çökmesi, pandemi, dünya ülkelerinin mevcut düzenden ağır adaletsiz ve eşitsizliklerden yakınmaları, sistemin nalıncı keseri gibi hep Batı’ya yontması, savaşlar, vs…
Yıllar içinde başlıkların her biri ve meşhur “büyük haritanın” açmazları üzerine binlerce yazı yazıldı…
Jeopolitik açıdan tek sabit yine Çin-ABD/Doğu-Batı yüzleşmesiydi. Ancak “dünyalar savaşının” bir sırası/hazırlığı vardı; bunun için ABD-Rusya ilişkisinin nasıl olacağı konusunda Washington ile Londra’nın karara varması gerekiyordu. Vardılar da; önce Moskova’nın “hal edilmesi”nde uzlaşıldı.
Rusya ile birlikte Çin’e yürümek için Moskova’ya diz çöktürme formülünü
seçtiler. Büyük seçimdi, sonuçları da ona göre olacaktır…
Bugün Avrupa’nın tamamında, Rusya’da, Karadeniz ve Kafkaslar’da, Ortadoğu’da, Afrika’da, Batı Asya ve Hint-Pasifik’te yaşanan kırılmaların tamamı bunun türevleri, komplikasyonlarıydı. Dünya Amerika-Çin yüzleşmesine hazırlanıyordu,
yeni düzen de buna göre kurulacaktı…
Birkaç satıra indirdiğimiz öykü, yıllar boyunca, kırıla kırıla gelişti. Her bölgede çok olay yaşandı. Bugün mevcut durumda gram iyileşme olmadığı gibi, yeni savaşlar ve “yeni küresel düzen” için herkesin
devam ediyor. Sonraki aşama için ABD Başkanlık seçimi ve Ukrayna savaşının sonu bekleniyor. Ha, bir de.. Ekonominin durumu…
Siz bu satırları okurken, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen günler süren (3-9 Nisan) sıra dışı Çin ziyaretinden dönüyor olacak. Pekin’de ekonomiyle ilgili/sorumlu sayısız yetkiliyle yaptığı görüşmeler sürerken şu açıklamayı yaptı…
“…
ilişkilerimizi daha istikrarlı bir zemine oturttuğumuza inanıyorum.
Bu, farklılıklarımızı görmezden gelmek ya da zor konuşmalardan kaçınmak anlamına gelmiyor. Ancak birbirimizle doğrudan ve açık şekilde iletişim kurarsak
ilerleme kaydedebileceğimizin farkına vardığımız anlamına
geliyor”…
ABD Hazine Bakanlığı da şunları yayınladı; “ABD ve Çin, dünyanın en büyük iki ekonomisi olarak, karmaşık ilişkilerini sorumlu şekilde yönetmek, işbirliği yapmak ve dünyanın karşı karşıya olduğu acil küresel zorlukların ele alınmasında liderlik gösterme
yükümlülüklerinin farkındadır”…
Süper güçler arası ekonomik/finansal ilişkilerin uzmanları açısından bu cümleler, “
ABD’nin sıkışmışlığını kesin biçimde ispatlıyor”!
Siyasi açıdan Ukrayna savaşındaki gerileme, İsrail yüzünden önüne sürülen fatura, ABD Başkanlık seçimleri, Beyaz Saray’ı darlamış durumda. Ancak ekonomik durum boğucu…
Altın fiyatlarındaki yükseliş, petrolde yukarı yönlü dalgalanmalar kadar, ülkenin kısa ve uzun vadeli borç ihracı da içinden çıkılmaz bir kör kuyuya düşmüş durumda.
“Amerikan tahvillerinin en büyük alıcısının Amerika olduğu”
gibi garip bir çaresizlik halinden bahsediyor uzmanlar…
Yellen’in Çin çıkarmasının zamanlaması da mânası da bu. Bu ziyaret o kadar önemli ki, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov alelacele Çin’e uçmuş bulunuyor, ‘ne oluyor’ diye. Xi, bizzat sakinleştirdi onu!
DÜNYA AMERİKAN SEÇİMLERİNİ SATIN ALMIYOR…
Evvelinde ABD Başkanı Biden ile Çin lideri Xi Jinping’in telefon görüşmesi var. (02/04)
Beyaz Saray’ın resmi açıklaması, “iki ülke ilişkisinin i
stikrar kazanmaya başladığı konusunda mutabık kaldıklarını”
duyurdu. Yellen’den sonra Dışişleri Bakanı Blinken’ın ziyareti gelecek ve
2024’ün kalanında ilişkilerin nasıl olacağı belirlenecek
. Savunma Bakanları da ayrıca görüşecekler. Görülüyor ki, iki ülke arasında
yapılıyor!
Çok açık ki ABD yeni bir kriz istemiyor, görüşmeyi kendi başlatıyor ve amacı Çin’in ‘zamanlamayı görerek’ bir başka tartışmalı bölgede adım atmasını engellemek. Ekonomide ya da Tayvan’da.
Parada herhangi istikrarsızlık başkanlık seçiminin yitirilmesi anlamına gelir.
Çünkü Amerikan finans sistemini deri tutuyor. Özellikle altındaki yükseliş ‘global güven arayışını’ gösteriyor. Başkanlık seçimleri küresel ekonomi tarafından bir türlü satın alınamıyor ve ABD güvenli liman özelliği eriyor. Hepsi kriz habercisidir…
İkide bir Amerika’nın savunma bütçesini diğer ülkelerle kıyaslayarak kutsayan akılların, ülkenin ulusal borcunun kaç ülkenin toplam değerine denk geldiğini görmeleri gerekiyor!
AMERİKA’YI YİNE EZİKLER KURTARABİLİR…
Mesele şudur; Çin şu anda ABD’nin “yaşamsal fonksiyonlarını” etkileyecek ekonomik edevata sahip ve dünyanın tamamı özellikle de Batı resesyon/enflasyon tehdidi altındayken Pekin’i kızdırmak felakete yol açabilir.
ABD ve Avrupa ekonomisine yaslanan, yaslanmak isteyen herkes için de burada ders olmak gerekir!
Herhalde siyasi sonuçları da olacaktır; Pasifik dengeleri ve Ukrayna’da Çin’in tutumu konusunda sürekli söylenen, Avrupa-Çin ilişkilerine tolerans göstermeyen Washington’u düşünmeye itecek bir görünümdür bu…
İki güç arasındaki hesaplaşmanın sona erdiği ya da ABD’nin burada da ricat ettiği çıkarımı aşırı olabilir. Londra’dan Pekin’e kadar uzanan yırtılma hattında yaşanan sayısız kriz noktasında Amerika’nın uzun vadeli planları olmadığı, bunun yerine ancak tutunma noktaları oluşturmaya çalıştığı gözleniyor…
Tarih, dünya ülkelerinin ABD’nin halini “anlama” konusunda genellikle yanlış kararlar verdiği bir tecrübe sunuyor önümüze. 15 yıl önce Çin bir başka krizde Batı’yı kurtarmıştı! Yine aynısını yapabilir. Bu
için de geçerli.
Amerika’nın ölümsüzlüğüne ilişkin kör inanç, bizzat Amerikan zulmüne uğrayan ülkeler tarafından besleniyor. İdam mangasını merhametlilerden yapmayacaksınız…
