Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - ‘Dünya ahiretin tarlasıdır’Zemahşerî’nin “Mü’minler, mü’minleri bırakıp (dûni), inkarcıları dost edinmesin.” (Âl-i İmrân 3:28) emrini, ilgili kelime üzerinden kendini kafirlerden uzakta tutma ve Allah’ın korumasından başka hiçbir korumaya tabi olmama şeklinde tefsir etmekle, siyasetteki ilk hadde, dünya ve ahireti tek bir imgede toplamak suretiyle dikkat çekmekle, kimi müfessirlerimizin dünyanın değersizliğiyle ilgili sorunlu yaklaşımlarının dışında durduğunu ifade et...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Dünya insanın kötülüğü oranında kötüdür Önceki yazımızı, “Kendi hakikatlerine uygun olarak yaşatıldığımız yerin adıdır dünya! Onun bize rağmen / bizden müstağni olarak sürüp giden varlığında belli bir müddetle ve ona rağm edilmiş olarak yer tutarız” diyerek bitirmiştik.Âlemle ilgili doğru bir tasavvura ulaşmadan, hem dünyada mukim olan kendimizle hem de hayatın mülk, iktidar ve adalet üzerine kurulmuş olması nedeniyle Allah ve –en geniş anlamıyla– varlıkla ilişkilerim...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Yeni siyaset için cevaplandırılması gereken eski sorularHenüz resmî olarak açıklanmasa da partili cumhur başkanlığı sisteminde yeni milletvekilleriyle, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin artık ülkemiz gündeminin ilk maddesi haline geldiği malumdur.Bu demektir ki, siyaset konuşmaya zaten pek meraklı olan çoğunluğumuz eserden isme, enflasyondan hayat pahalılığına, yerel yönetimlerin başarısından, ilgili sivil toplumların çalışmalarına kadar… hemen her şey kahvehanelerin, siy...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - İbn Haldun’un İktidar TeleolojisiKamuran Gökdağ Hocamızın, İktidar’ın Teleolojisi – İbn Haldun’un Toplum ve Siyaset Teorisinde Asabiyet adlı (aynı zamanda doktora çalışması olan) kitabını, 2019 Kasım ayındaki Mardin ziyaretimde bizzat kendi elinden almıştım.İbn Haldun’un asabiyet teorisinde esas aldığı umran, bedeviyet, hadariyet, mülk, devlet, iktidar, hilafet vb. kavramlardan ’80 kuşağının ziyadesiyle etkilendiği malumdur. Çünkü bu kuşak kendini materyalizmle, daha ...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Mimar Tanyeli, Sultan Fatih’in çarşıyı denetlemesini nasıl okurdu?Önceki yazımda mimar, profesör ve bu ikisi nedeniyle zaten aydın olan Uğur Tanyeli’nin New York Central parktan çekilmiş bir fotoğraftaki sefil kulübelerin yıkılış haberiyle (1932), Osmanlı’da yoksullar görmesin diyen çarşıdan fileyle değil kapalı hasır sepetle yiyecek taşınmasına dair bir rivayeti nasıl karşılaştırdığını kendi kelimeleriyle nakletmiştim.Tanyeli’nin bu bahsi tamamlayan son cümlelerini d...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Bozuk bakışın mimarlığıBozuk bakışa bir mimari nispet etmek mümkün müdür?Çünkü bozuk kelimesi kırık, yıkık, işlevsizleşmiş, düzensiz, kusurlu, kötü… olanı; mimari ise a priori olarak bir düzeni, işlevselliği, kusursuzluğu, yapmayı… ifade eder.Bunlara göre bozuk bakışı mimari ile nitelemek, niteleyen olarak daha baştan mimarinin bozukluğunu pekiştirmektir.Boz kmk-kelimesinin tiksinti, nefret, kin, düşmanlık, öç alma (Bkz.: Çağbayır Sözlüğü); gözbebeğinde görmeye mani o...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Fitne kimin işine yararÖnceki gün Taksim’de PKK ve türevi olan örgütler tarafından yapılan bombalı saldırının yapılma nedeni, basit gibi görünen şu örnekte tüm sadeliğiyle ortaya çıkmaktadır:“Bu tweeti VPN sayesinde paylaşabiliyorum.Güya halkın paniğe kapılmaması için yayın yasağı getirenler, tüm medyayı baskılayarak herkesi daha çok korkutuyorlar.@tcbestepe Halkın haber alma özgürlüğünü baltalamayın, milleti korkutmayın.”Şimdi küsurat partilerinden birinin başkanlığı...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Eskitilmemesi gereken bir eser: İhyâİhyâ’u ‘ulûmi’d-dîn, adına dört yüzü aşkın kitap nispet edilen, buna göre ömrünün her bir gününe dört cüz, yaklaşık kırk sayfa yazı düşen Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed el-Gazzâlî’nin en meşhur eseridir.İhyâ’nın Türkiye’de her yıl yüz bin takım satıldığına dair duyumlara itibar edecek olursak, onun en mütevazı kütüphanelerde bile baş eser olarak yer aldığına hükmetmemiz gerekir. Satıldığı oranda okunduğunu da söylemek isterdik, ...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Kamusal linçlerin neresindeyiz?Özkan Gözel, Heidegger’in kamusallık fenomeni esasındaki görüşlerinin şerhinde şu hususları da işlemiştir:“…Özel hayatın ya da mahremiyetin (privacy) giderek ortadan kalkmasını ve her şeyin alenileşerek bir nevi kamusallaşmasını, ileri iletişim teknolojilerinin dikizleme ve gözetleme yordamlarını beraberlerinde getirmesine bakarak da anlayabiliriz. Bu minvalde içinde yaşadığımız ileri teknoloji toplumu giderek bir denetim toplumuna dönüş...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Görünmeyen hapishanemiz: KamuDiğer canlılardan farklı olarak kendisine akıl ve dolayısıyla teemmül nimeti verilen insanın, gerekli olmadıkça düşünmek istemediği, az bir kısmının düşündüğü ama onların da az bir kısmının ancak asıl düşünülmesi gerekeni düşünebildiği bilinen bir husustur.Bu sebeple insanların, kamu genel tanımı altındaki ortak bir görünmez hapishanede, eski söyleyişle avam ve havas, yeni söyleyişle yığınlar ve seçkinler olarak ikiye ayılması usul haline ...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Bir münevverin siyasetle imtihanı - 2Mahir Ünal’ın devrimlerin sertliğinden söz etmesi yanlış mıdır?Asla!Tamamen doğrudur.Ayrıca konu zaten hep gündemdedir. Bir torunun dedesinin mezar taşını okumaktan mahrum edilmesiyle başlayıp, ilmî, kültürel ve siyasî düzeylerde yapıla gelen tartışmalar bugün de devam etmektedir.Öte yandan, son olarak Ünal’ın münevver kimliğiyle vurguladığı mesele, sadece inkâr eden değil aynı zamanda inkâr edilen yönünden büyük çelişkidir.Zira bö...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Bir münevverin siyasetle imtihanı 1Münevver, doğru bilgi ile aydınlanmak isteyenleri aydınlatan kişi demektir.Şu ya da bu konunun uzmanı değildir, bizzat hayattan topladığı bilgileri düzene koyan ve onu tekrar hayata sunandır.Bu yanıyla teoriden çok pratikte mukimdir; dünün bilgi ve tecrübesini bugünün hayrı için yeniden tedavüle koyandır.İnsanlığın hâllerini anlamayı ve talep edenlere anlatmayı uğraş olarak seçtiği için yaşadığı toplumun hem berisinde hem de ilerisin...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Heidegger’in Dünya’sıMartin Heidegger’i (ö. 1976) kendi anadili olan Almanca ya da çeviri kitaplarından okuyan hemen herkes onun anlam dünyasına, felsefe dünyasına yaptığı önemli katkılardan söz ederler.Heidegger adının dünya ile bütünleşmiş olmasının nedeni, onun hem şahsiyeti ve akademik hayatıyla kendi özel dünyasının ilginçliğinden hem de Dasein esasında kendisinden önceki felsefenin dünya anlayışını eleştirileriyle sarsmasından ve dolayısıyla felsefede yeni bir d...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - ‘Göz kesil ve gör, kulak ol duy, dil ol söyle’Kurgu yapmak gerçeklikteki bir eksiklikten değil, kalp, ruh, akıl ve nefsin akıl ile hayalin sınırsızlığından kaynaklanmaktadır. Aynı durum ilahî kelâm ile şiir için de geçerlidir.Şeriat, hakikat ve hikmet yönünden kurguya tabi olmayan İlahî kelâmda, Sahibinin / Yaratıcısının eksiklikten münezzeh olması itibariyle hiçbir eksiklik yoktur. Hayata mahsus hâllerin kurgu yoluyla ayrıntılı bir surete taşınması da yine insandaki ...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - ‘Ruh rüzgârdan incedir’Yazı başlığım İbnü’l-Arabî’ye aittir. Hazret kendisinden başka hiçbir şeyle tanımlanamayacak olanı, en azından aklen tanınabilir hâle getirmek için bu benzetmeye başvurmuştur.Çünkü, “Ruh, Rabbimin bileceği bir şeydir (emrindedir). Size pek az ilim verilmiştir.” (İsra, 17/85) mealindeki ilâhî beyan açıktır. Ruhun keyfiyeti hakkında soru sorulmamasının istenmesiyle varlığı teyit edilmiş, manası ise müphemliğinin teslimine havale edilmiştir. İmam K...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Sanatın iki kanadı: Hevâ ve hevesSanatı kalbe mal edip, kuvveden (mefhumdan) fiile (görünürlüğe) çıkışını ruhun niteliklerinden olan hevâ ve heves ile nefsin niteliklerinden meraka tabi kıldığımızda, onu da genelde nefis için yapageldiğimiz iyi(lik) ve kötü(lük) ayrımının içine çekmiş oluruz.Allah’ın yaratmasında (halk, hilkat) iyi ve kötü ayrımı yoktur. Yaratılan olarak insan nefsi de böyledir; özünde iyidir ama görünmeyen varlığı, iyi ile kötü ayrımıyla şârî’nin bil...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Sanat bunun neresindeMüslüman sanatlarının dinamiklerinden, insanın nefsi nedeniyle kendisinin ve şeytanın onun kurdu olmasını öne alışımızdan maksat istidat, istihkak ve imkan üzere sanat nimetine muhatap olduğunu keşfeden kişinin, fıtrî bir yönelimle kendi varlığını korumayı; bu uğurda kime karşı neden, nasıl bir savunma ve savaş içinde olacağını bilmesinin de öncelikli oluşundandır.Zira Kur’an’dan, Peygamberimizin (s.a.s) hadislerinden ve büyüklerimizin sözlerinden...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - İnsan, şeytan, ilk günah ve sonrasıİslâmî zihniyet planında sanatçıyı ve sanatını belirleyen önemli unsurlardan biri insan-şeytan ilişkisidir. Zira bu husus, insanın kendi nefsi nedeniyle kendine düşmanlığından sonra ikinci düşmanını tanımasına, dünya ve ahiret hayatını bu tanıma tarzına göre tanzimine sebeptir.Öyle ki bu ilişki, başka inanışlarda insanın günahkâr olarak doğma fikrine sebep olmuş, İslam şeriatında ise bunun reddiyle önemli fark oluşmuş, insan nefsinin...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Herkesle aynı herkesten ayrıAllah’ın orduları terkibinden hareketle insanın kendinde savunulmaya muhtaç yurt olarak, kendinde bir savaş hâlinde olduğunu, bu yurt oluşun, savunmanın ve savaşın İmam Gazzâlî tarafından kalp, ruh, nefs ve akıl terimleri üzerinden temellendirildiğini belirterek, bunlarla insanda nelerin göründüğünün değil, asıl bunlarla ortaklaşa kurulan bir zihniyet perspektifinin ne olduğunun bilinmesine vurgu yapmış, sanatın da bu perspektife dahil oldu...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - İnsan bu, malum!Önceki yazımızı “İlahî Sanatı, icrası yönünden kalbi ve onun hallerini zemin edinen sanat, sadece sonuçları yani esere dönüşmesi itibariyle Fıkh’ın alanına girer” diyerek bitirmiştik.Buradan bakıldığında insanın tanınabilir ve tanınamaz şeklinde iki ayrı özelliğe sahip olduğu görülmektedir. Felsefecilerin “İnsan bu, meçhul!” şeklindeki meşhur söyleyişleri de insanın layıkıyla tanınamayacağına dair kanaati özellikle destekliyor gibidir.Bizim inanışımıza...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - İnsan nefsi nedeniyle kendisinin kurdudurDüşünme konusunda büyüklerimizden devraldığımız birçok değerli husustan biri, Müslüman olmayanların ve Müslümanmış gibi görünenlerin din ve dünya hakkındaki yanlışlarını düzeltmekle uğraşmak yerine, mutemet âlimlerimizin doğrularını pekiştirmenin çok daha makul ve muteber olduğudur.Bu husus bizim konu edindiğimiz sanat için de geçerlidir. İnsan, din ve sanat ilişkisini, din cihetinden insanın hilkatine, yani onun fıtratının ve ...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i bizim neyimiz olur?Dün, Peygamber Efendimizin (sav) 1451. doğum yılıydı. Onun getirdiği şeriatın ve adının her zamanda ve mekanda payidar kalmasını dileyerek, bu vakti yaşayan Müslümanların Mevlid Kandili’ni tebrik ediyorum.Bugüne özel ya da bugün vesile edinilerek Cenab-ı Hakk’ın yüceltilmesine, Peygamberinin övülmesine mahsus olarak okunan aşrı-şeriflerin, ilahilerin, mevlid esaslı siyer ve naatların… ilgili mertebelerine ulaşmasını, Müs...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Müslüman sanatlarının ana dinamikleriİlâhî sanat, mevcudatın tümünü kuşatması cihetinden genel, Allah’ın güzel olması ve güzeli sevmesi cihetinden de güzeldir.Bu bağlamda çirkinlik sadece bir nispetten ibaret olup, ancak şeriatlarca belirlendikleri ve güzelliği anlama ve değerlendirme maharetine sahip tek varlık olan insanın inandığı şeriata ve onun tarafından koşullanmış bakışına, anlayışına tabi olarak şekillendiği için özeldir. Öyle ki buradan bakıldığında çirkinin...

Yeni Şafak · Ömer Lekesiz - Gerçeklik sanatçıya neden yetmez?Elifba’dan Alfabe’ye geçilmekle sadece harfler değiştirilmedi, bir kültür dili olan Türkçe’den kavmiyetin kısır diline geçildi.Bunun tipik örneklerinden biri, gündelik dil içinde birlikte yaşayan gerçek ve hakikat terimlerimden, gerçeğin öne alınmasıyla hakikatin kaybedilmesidir. Zira Hakk ve hak ile ilişkili olan hakikat, tam da bu onun bu metafizik mevzisinden uzaklaşmak için, şeylerin hareketlerinin tamamına karşılık olan gerçeğe in...