Öte yandan, “Biçimler gözümüzde anlam kazanıyorsa, bunun tek nedeni, onları duygulara sahip bir ruhun dışavurumu olarak görmemizdir. İstenç-dışı biçimde, her şeye bir ruh atfederiz. İnsanoğlunun atalarından gelen bir itkisidir bu. Mitolojik bir itkidir ama günümüzde de geçerlidir, denge durumu bozulmuş bir figür için kaygılanmamamız ancak uzun bir algı eğitiminden geçmemizle sağlanabilir. Bir de, bu itki gerçekten hiç yok olur mu? Kanımca yok olmaz. Böyle bir şey sanatın sonu olur.” (Heinrich Wölfflin, Mimarlık Psikolojisine Öndeyişler, Trc.: Alp Tümertekin – Nihat Ülner, Janus Yayıncılık, İstanbul 2016)

Bu durumda, mezkur ve yapılabilecek sair tanımlar esasında tek bir terkiple mimarinin metafiziğinden, onu ima etmenin ötesinde söz etmek hiç de kolay olmasa gerektir.

Bu paradigma ise bizi, mimariyi metafizik içinde anlamaya ve anlatmaya çalışmanın önemine ve bunu bir tefekkür tarzı olarak ifa edenlerin kıymetine götürür.

Bizde sanata ve bu cümleden mimariye ait nazariyatın yokluğundan söz edenler, eğer gaflet nedeniyle değilse, açık bir hıyanetle böyle söz ediyorlar demektir.

Zira Fârâbî ve Ca’fer Efendi’’den Ekrem Hakkı Ayverdi, Turgut Cansever, Saadettin Ökten ve Halil İbrahim Düzenli’ye… kadar gelen (ve zikredemediğiniz onlarca ismi kapsayan) bir seçkinler silsilesinin tefekkürlerini ve işlerini yakından izleyenler, muhteşem bir nazariyata sahip olduğumuzu kolayca göreceklerdir.

Kitap, hâlen FSMÜ Mimarlık ve Tasarım Fakültesi kurucu dekanı olan görev yapan İbrahim Numan’ın (d. 1948 Lefkoşe), 1981-2021 yılları arasında “Muhtelif yerlerde yayımlanan veya tebliğ olarak verilen muhtelif konuşmalarından” oluşuyor.

“İslamî Estetik Anlayışı’nın Menşe’i Hakkında Düşünceler”le açılan “İnsan, Vahdet ve Mîmârî” adlı ilk bölümü, “Osmanlı Mimarlık Şuuru”; “Kutsal Mekanlardan İzler” ve “İstanbul’a Dair” başlığını taşıyan diğer bölümler takip ediyor.

İbrahim Numan, yazılarında şehir, çevre ve peyzaj gibi güncel konuların yanı sıra Yahya Kemal, Ekrem Hakkı Ayverdi başta gelmek üzere birçok değerli ismi ele alırken, -yukarıda zikrettiğimiz bağlamda- tasavvufî bakış açısında musır olarak, mimarlık ilminin hakikatlerini de derin bir tecrübe eşliğinde işliyor.

Grafik – tasarım açısından da son derece özenli olarak hazırlanmış ve tertemiz bir baskıyla yayınlamış olan Mimarlık ve Düşünce Hayâtımız’ın, mimarinin metafiziği üzerine zihin yoranlar için, müsmir bir fener olacağına inanıyorum.