Hafta sonu Mersin’deydim.Mersin eşrafından sevgili dostum Fatih Kısa, oğlu Furkan’nın yuvasını kurdu; yeni aileye mutluluklar diliyorum.Video: Mersin’de bir düğün ve kültür işleriDüğünler, sevinçlerimizi de paylaşma esasıyla dostluk görevlerimizden birinin ifasına sebep olduğu kadar, yıllardır göremediğimiz arkadaş ve tanışlarımızla buluşarak hasret gidermemize sebep olması bakımından da önemlidir.Nitekim Furkan’ının düğününde de bu, şu malum döngüyle birlikte tahakkuk etti: gençliğimizde birbir...

Farzedelim ki siz görüşü ve yorumlarıyla meşhur olan bir plastik sanatlar eleştirmenisiniz.Bu meşhur oluşla, sadece görmeyi ve gördüğünü yorumlamayı bilen olmanın ötesine geçmişsinizdir artık; gördükleriniz hakkındaki düşünüşünüzle (tasavvurunuzla), verdiğiniz bilgiyle (tasvir edişinizle) kendi otoritenizi kurmuşsunuzdur.Video: Görüyorum öyleyse varımZira görmeniz ve gördüğünüze dair tasvir ve tasavvurunuzla, şeyleri bihakkın göremediklerini, tasvir ve tasavvurdan aciz olduklarını düşünenerek si...

Doğumlara ve ölümlere hiç aldırış etmeksizin var olan yeryüzüne sanatla tutunma gayreti, normal şartlarda sanatçının geleceğe kalma inat ve ısrarıyla birlikte düşünüldüğünde fıtrî bir mesele olarak makulleştirilebilir.Video: Divriği’de sanat sever bir sultan: Turan HatunSanatla tutunmayı, fertten millete tahvil ederek millî bir yer tutma ile birlikte düşündüğümüzde ise meselenin boyutu değişiverir.Bunun en tipik örneklerinden biri kendimiziz.Gayri müslim iken kuraklık, kıtlık, yosulluk... nedeni...

Yazımın başlığını “dünyaya sanatla tutunmak” şeklinde de kurabilirdim ama bu, hem din ve dünya kelimelerinin bizdeki karşılığı, hem de dünya, dünyevilik, dünyasallık ve sanat bağlamında yeryüzü terimlerinin Heidegger ile yüklendiği yeni manalar nedeniyle daha baştan geçersiz olurdu.Video: Yeryüzüne sanatla tutunmakBize göre din ve dünya nedir?Nakib el-Attas, dyn kökünden din kelimesinin birincil anlamlarını “(1) borçluluk, (2) teslimiyet, (3) muhakeme gücü, (4) fıtrat ya da istidat” şeklinde dör...

Yakaza nedir?Kelime anlamıyla yakaza, uyanıklık; tetikte bulunma, uyumayan kişinin hali; uyumama demektir.Video: Yakaza ya da kuracağımız dünya kurulacağımız dünyadırYakaza (onunla aynı kökten gelen) teyakkuz ve onun -etmek, -geçmek... gibi yüklemleriyle, beklenen bir şeyin her an olabilirliğine karşı aşırı bir dikkati kuşanma; onu gerili(mli) ve kulağı kirişte olarak bekleme anlamlarını da ihtiva etmektedir.Buna göre, bilkuvvenin, kendisini bilfiile sanki ona sürtünüyormuşçasına yakın tuttuğu n...

Bir okurum, zâtı nedeniyle değil, telkin yöntemi ve üslûbu nedeniyle sevmediğim bir vaizin, “Muhyiddîn İbnü’l-Arabî büyük bir kuyuya minik bir çakıl taşı attı.Video: Düşünmekten korkmak ve korkutmakBunu bütün insanlar arasın dedi. Konyalı Sadreddin Konevî diye birisi de aldı onun bu sözlerinden din ihdas etti. Ortaya şöyle bir sorun çıktı Kur’an kullanılarak Hadisler kullanılarak İslam kullanılarak Yunan felsefesinden din çıkarıldı. Muhyiddîn ibnü’l-Arabî Endülüslü, Avrupa kafalı zaten, geldi Av...

Sath-ı mâil, satıh ve meyil kelimelerinden oluşan güzel bir terkip.Satıh, yüzey demek, bir şeyin dış tarafı, içine nüfuz edilmeksizin sadece dışıyla bilinen şey.Video: Düşünmenin sath-ı mâiline girmekMâil eğilmek, meyletmek, bir şeye doğru tevazu içinde sarkmak, günlü başka bir gönüle ağmaya durmak anlamındaki meyil’den geliyor; satıh’ın aksine içe doğru yönelme niyetini hatta teşebbüsünü ihtiva ediyor.Sath-ı mâil terkibi, şimdilerde ancak seçim zamanlarında, “yeni bir seçimin sath-ı mâiline gir...

Özkan Gözel, hak kelimesinin, anlam ve muhtelif kiplerinin izini sürerek, “Özne, Dil, Hak-ikat” merkezli incelemesinden şu özete ulaşıyor:Video: Tasavvuftan safsataya, bid’attan batıla...“Hak-ikat’in bir yandan ve nihaî karakterde Hak ile (ontolojik veya trans-ontolojik ilke), diğer yandan Hakk-an-iyet ve Hukuk ile (Toplumsal’ın ilkesi) etimolojik bağlantısı vardır; ama daha da önemlisi bu iki kavram arasında, etimolojinin ve epistemolojnin ötesinde, dolaysız ve aslî semantik – metafizik bağlant...

Önceki yazımızda, hakikati, “ahirete uygun (şeriat üzere) yaşanması gereken bu dünya hayatının minvali” olarak tanımladıktan sonra, dolayısıyla hakikatin zeminin bu dünya olduğunu söylemiş, şimdi hakikatin keşfi olarak tasavvufun, dünyevî planda yaşayana ne kazadırdığının sorulması gerektiğini belirtmiştik.Video: İnsan-ı kâmil avatar değildirBu sorunun karşımıza çıkardığı ikinci terim: Ahlâktır.Hakikat, en azından İmam Gazalî’nin adlandırmasıyla ilmü’l-mükâşefe’de, keşfin hakikatliliği ve vera’ ...

İbnü’l-Arabî, “(M)akamların bir talebi yoktur. Talep, makamlarla nitelenenlere aittir. Öyleyse edepli insanın hali, zikrettiğimiz şekilde (makamlar hakkında konuşmak) olmalıdır” der (Fütûhât-ı Mekkiyye, 10/97).Video: İnsan-ı kâmil hangi dünyanın mukîmidirBiz öncelikle günümüzdeki tasavvufî teamülde, söz konusu edebin terkinden doğan sorunlarla hemhâl olduğumuzu ve bunun da en başta mevcut şeyhlere müridleri tarafından yüklenen insan-ı kâmil sıfatının doğurduğu olağanüstülük beklentisinden kaynak...

Yakın olan, bazen yakınlığı nedeniyle uzağımıza düşer.İnsan ya da şey anlamında, yanıbaşımızda (elimizin altında) olanları, tam da bu nedenle uzağa ittiğimizin farkında bile olmayız bu yüzden.Video: Taş mantarlar arasında üç günÖrneğin, bir büyüğümüzü, arkadaşımızı, şu bir adım ötedeki mahallede ikamet etmesi nedeniyle, yanıbaşımızda, elimizin altında saydığımız ve dolayısıyla her an görebilme imkânına sahip olduğumuzu düşündüğümüz için, yıllarca görmeyerek yakındakinin uzaklığını tesis etmiş ol...

Video: İyilerin terkettiği her alan, kötüler tarafından doldurulurBir şeyin yaygınlaşması üzerine konuşulduğunda, değer yitimi (ucuzlama) ile hızlı kirlenme kelimeleri kendiliğinden söze dâhil olur.Filhakika, tasavvufî ana akım olarak Nakşibendilik’te, Rabıta’nın herkesçe başvurulabilir hale getirilmesiyle, şeyhlik müessesesinin mekân ve zamanla tahdidi kırılmış, isteyen herkesin şeyhe uzaktan bağlanması ve ilişki kurması mümkün olmuştur.Bununla birlikte, sohbet ve şeyhin hallerini taklit gelene...

İmam Rabbânî, Babürlü devletinde eklektik bir din oluşturma çalışmalarının hız kazandığı ve Şia etkili Bahaîliğin bu fırsattan istifadeyle elinin yer tutmaya başladığı bir dönemde yaşamıştır.Video: Yenilenebilen tekrar yenilenebilirBiz hâlen “Yeni tasavvuf neyi yenileyebilir?” sorusunun cevabını bulmayı öncelediğimiz için, okurlarımızı onun doğumuna, yetişmesine, mücadelesine ve içinde yer aldığı tarihi şartlara dair bilgiler için, merhum Selçuk Eraydın’ın Tasavvuf ve Tarikatlar, Necdet Tosun’un...

İbnü’l-Arabî’nin (Heidegger terimleriyle) ontik – eksistensiyal - ontolojik tefekküründe insan, dünya içinde varolan olarak varolana tabi akıl sahibi bir mevcudiyettir. Kendisinden hareketle varolanla varolmayı / mevcutla mevcudiyetini tanıyan (keşfeden) insan, dünya içindelikle zihnî irtibatını dünyasallık üzerinden kurar.Video: Vahdeti Vücudçuluk’tan, tasavvufî tecdide doğruBu cihetle insan, örneğin akla ve kalbe sahip olmasıyla, aklın düyası ile kalbin dünyası içinde durabiliyorken, akılla ka...

Önceki yazımızda, İmam Gazalî’nin, felsefenin gücünü kırmasının mümkün olmadığını gördüğü noktada, söz konusu şekliyle metafiziği tasavvufun içinde massetmeye teşebbüs ettiğini ve bunu ilmî kamuya da büyük oranda benimsettiğini söylemiştik.Video: Metafizikle heterodoksi arasında tasavvufAncak İmam’ın bu teşebbüsüyle metafiziği ve dolayısıyla felsefeyi ortadan kaldırmadığını, bilakis İslam toplumunda din ve metafizik olarak birbirleriyle flört de edebilen ikili bir yapının doğmasına neden olduğun...

İlkçağ’da ontoloji ile aynı anlamda kullanılan metafiziğin, Ortaçağ’da ilahiyata bitişmesine, modern zamanda yeni gelişen bilimlere göre istikamet kazanmasına, dolayısıyla buna mahsus ek anlam, mahiyet ve amaç yüklenmesine rağmen, ilk tanımıyla felsefenin değişmeyen konusu olagelmiştir.Video: Yeni tasavvuf neyi yenileyebilirBu anlam / mahiyet ve amaç, Aristoteles’te bil-gelik uğraşısı olarak “Varlık olmak bakımından varlığın”, İbn Sina’da İlahiyat üst başlığı altında “Mevcut olması bakımında mev...

Başkan Erdoğan’ın yoğun gayretlerine rağmen İdlib konusunda Tahran zirvesinden çıkmayan ateşkes kararının düz yorumu şöyle olsa gerektir: Rusya Rusyalığını, İran İranlığını yaptı!Bu sözün arkasında ne sitem var, ne de suçlama; ki böyle olsa bile devletler arası ilişkilerde hiçbir karşılığı yok. Üstelik, “temenniyi, duayı, gökten yardım inmesini beklemeyelim artık gerçeklere bakalım” diyen liberal – laikçi dilin revaçta olduğu şu ortamda insani bir değeri de yok.Video: Hak’tan ve mazlumdan yana o...

Video: Tarihin arkeolojisi mümkün mü?Yazıma başlık olan sorunun cevabı, tereddütsüz “evet”tir.Hatta, bu soruyu sorduğumda, atı alanın Üsküdar’ı geçtiğini bilenlerce ti’ye alınmayı hak edilmiş bir durum sayarak, sinmeye çekmem gerekir.Buna rağmen, soruşum, söz konusu arkeolojinin bizim mahalle tarafından yapılıp yapılamayacağına dair merakımdandır.Aşağıda bunu işleyeceğim ama önce şu arkeoloji kelimesine bir bakalım.Arkeoloji, kazı bilim tanımlamasıyla, kabile dilinin (sözümona Türkçeleştirmenin)...

Çin, bir Uzak Doğu ülkesidir.Dilimizin alıştı(rıldı)ğı bir söyleyiştir bu.Çin de bizim ülkemiz gibi Asya kıstasında yer aldığı halde, bu söyleyişle onu Asya’dan kopardığımızın ve Orta Doğu burnumunun dibindeyken onu neden dilimizle Doğu’nun uzağına fırlattığımızın ayrımında olmadığımız gibi bu dilsel fiilin asıl Batı şartlandırmalı bir siyasi yaklaşımdan kaynaklandığını da pek düşünmeyiz.Bu sonucu, uzak geçmişten değil, Yusuf Genç’in Cins derginin Eylül sayısında, Bekir Cantemir’le yaptığı harit...

Abdülhak Şinasi Hisar, 1905-1908 yılları arasında tahsil için Paris’te bulunmuştur.Bu yıllar, felsefede Bergson rüzgarının esmeye başladığı yıllardır. 1896’da Madde ve Hafıza’sı, 1900’de Gülme’si, 1903’te Metafiziğe Giriş’i, 1907’de Yaratıcı Tekamül’ü yayınlandığına göre, Hisar’ın o Bergson rüzgarının tam ortasına düştüğü aşikardır.Video: Bergson’un iki müridi: Hisar ve TanpınarHisar, üzerindeki Bergson etkisinden, açık değil dolaylı olarak söz etse de, özellikle Fehim Bey ve Biz (1941), Çamlıca...

Gilles Deleuze’e göre “Tekrar etmek, belli bir davranış sergilemektir fakat bunu biricik veya tekil olan, dengi veya benzeri olmayan bir şeye ilişkin olarak yapmaktır. Belki de bu dışsal davranış olarak tekrar da kendi hesabına ona hayat veren daha gizli bir titreşimin, tekil içindeki içsel ve daha derin bir tekrarın yankısıdır. Kutlamaların görünürdeki paradoksu da budur: ‘Baştan alınamaz’ olanı tekrar etmek. İlk sefere ikinci veya üçüncü bir sefer eklemek değil, ilk seferin n’inci kuvvetini al...

Yirmi beş milyon nüfuslu Yemen’de, bu nüfusun yüzde otuzunu oluşturan Şiilerin İran’ın desteğiyle başlattıkları iktidar savaşı, sözüm ona, bakiye Sünni nufusun haklarını korumak isteyen Suudi Arabistan’ın da katılmasıyla, çocuk, kadın, ihtiyar ayrımı gözetmeksizin bir toplu kıyıma dönüşmüş olarak sürüyor.Video: Yemenli çocukların katili kimdir?Son günlerde, bu kıyımları taraftar toplamaya vesile etmek isteyen İran ve Suud yanlısı kimi dindaşlarımızın ilgili paylaşımlarını ibret ve hayretle izliy...

“Bizim madde tasarımımız” der Bergson, “bedenler üzerindeki olası eylemlerimizin ölçüsüdür; ihtiyaçlarımızı ve daha genel olarak işlevlerimizi ilgilendirmeyen şeyin ortadan kaldırılmasından kaynaklanır.”Video: “Gökte Yıldız Arar İken”Bu Bergsonal çerçeveye, manevi taleplerin teşekkül serüvenini de katarak, bizi ilgilendirmeyen şey(ler)in ortadan kaldırılmasının, (en geniş anlamıyla canlı /ruhlu ve düşünen / tinli) bedenimize, maddi ve manevi planında en gerekli olanı seçebilmesi için yer açmak o...

Liberal yazarların, casus papaz krizine ekonomik bir gözle bakılması, Amerika’nın Türkiye’ye tehditleri karşısında AB ülkelerinden kimileri açıkça yanımızda yer alıyorken, hâlâ bir Haçlı seferinden söz edilmemesi şeklindeki telkinleri artarak sürüyor.Video: Savaşın ekonomik çatışma olarak kılık değiştirmesiElhak bu telkine, doğruluk vasfı taşıdığı için ilk bakışta karşı çıkmamız da gerekmiyor. Ancak, Marksist terminolojiyi tersyüz etmekte mahir olan yerli liberallerin, altyapı terimini kullanmak...