Forbes’in “Dünyanın En Genç Milyarderleri” araştırması ve TÜİK’in “Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı” modülü son yıllarda dikkatleri üzerine çeken kuşakların aktarım mekanizmasına ışık tutuyor. Bugün aile ve akrabalık bağları, eğitim sistemi, iletişim teknolojileri, medya ve kültürel ürünler, ritüeller ve gelenekler kombinasyonunun sonucu olan kuşaklararası aktarım mekanizması, toplumun değerlerini, entelektüel birikimini, kültürel mirasını bir kuşaktan diğerine aktarması, toplumların sürekliliği ve kültürel zenginliği açısından kritik önem taşıyor.
Geldiğimiz noktada savaş, siyasi istikrarsızlık ve enflasyona rağmen dünya çapında milyarderlerin finansal başarıları öne çıkıyor. Dalgalı küresel görünüme rağmen büyüyen servetler, jeopolitik gerilim ve ekonomik istikrarsızlıklara rağmen dayanıklı hisse senedi piyasaları, enflasyonla yükselen karlar, artan gelir eşitsizlikleri.
Rakamla yaklaşık 2800 milyarderin finansal başarılarının göz doldurduğu, servetin küçük bir elit arasında yoğunlaştığı bir küresel ekonomik görünüme şahitlik ediyoruz.
Forbes’in araştırmasına göre dünyada 30 yaşın altındaki tüm milyarderler servetini miras almış durumda. Milyarderlerin ortalama yaşının 66, en yaşlı milyarderin 102, en genç milyarderin 19 yaşında olduğu zenginler liginde transfer sezonu açılmışa benziyor. 30 yaş altına kalan miraslar yaşlanan nüfusla uyumlu olarak kuşaklararası servet transferinin de başlangıcına işaret ediyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde Baby Boomers ve üzeri (1964 veya daha önce doğanlar) Federal Reserve’e göre toplam 147,1 trilyon dolarlık hane halkı servetinin 95,9 trilyon dolarını elinde tutuyor. Yaşlanan milyarderler miraslarını çocuklarına bırakmaya hazırlanıyor.
Son yirmi yılda gençlerin girişimcilik alanına olan ilgileri ve kısa sürede kolay servet edinme motivasyonları eski kuşakların desteğiyle Avrupa ve dünyada destek buluyor. Bizde klasik kamyon ve araba arkası sözü olan “babam sağ olsun” dünyada vücut buluyor, milyar dolarlara hayat veriyor.
Gelir dağılımında adaletsizlik ve yoksulluk meselesi sadece dünün ve bugünün değil aynı zamanda yarının da ekonomik, politik ve sosyal bir sorunu olma özelliğini taşıyor.
Hiç uzağa gitmeden bir hafta öncesinde parti afinitesinin yerine aday ve isimlerin, yerel yönetimde hizmet anlayışı yerine ekonomik kaygıların belirleyici olduğu bir yerel seçim sürecini hep birlikte yaşadık. Ekonomik kaygıların ve beklentilerin yoğun fırtınası altında geçen gerçek belediyecilik ve genel ekonomi söylemlerinin birbiriyle yarıştığı bir süreci geride bıraktık. Böylesine bir atmosferde
enflasyonist sürecin toplum üzerinde bıraktığı sosyo-politik iz kuşaklararası aktarım süreçlerine de yansımaya devam ediyor.
“Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı” modülünün sonuçlarına göre Kendisi 14 yaş civarında iken ailesinin maddi durumunu “çok kötü” olarak belirtenlerin %16,5’i şu an en yüksek yüzde 20’lik gelir grubunda yer alırken, %25,5’i ise en düşük grupta yer aldı. Kendisi 14 yaş civarında iken ailesinin maddi durumunu “çok iyi” olarak belirtenlerin %40,6’sı şu an en yüksek gelir grubunda iken %7,6’sı ise en düşük grupta oldu.
Bir başka ifade ile,
ailelerinin maddi durumunu kötü olarak algılayan bireylerin daha yüksek gelir grubuna yükselme olasılığı, hayata tutunma çabası ve motivasyonu daha yüksek seyrediyor.
Ailelerinin maddi durumunu çok iyi olarak belirten her 10 kişiden 4’ü de bu pırıltılı hayatın şanslı mirasçıları olarak pozisyonlarını korumayı tercih ediyorlar.
Bu veriler aslında ekonomik ve sosyal fırsat eşitsizliğini ortaya koyuyor.
Çocukluk dönemlerinde yaşanan ekonomik zorluklar, bireyleri ilerleyen yaşamlarında gelir düzeylerini yüksek seviyelere taşımaya zorluyor.
Sosyal politika oluşturucuları tarafından erken yaşlardan itibaren ekonomik eşitsizlikleri azaltmaya ve sosyal fırsat eşitsizliklerini düzeltmeye yönelik adımlar atılmasını değerli hale getiriyor.
Self-made iş insanları, başarılı sporcular, eğitim ve akademik başarılar, sosyal girişimcilik örnekleri çocukluk dönemlerinde fakirlikle mücadele eden bireylerin, kararlılık ve azimleri sayesinde büyük başarılar elde edebileceklerine işaret ediyor.
Bizde miras, geçmişin yükünden geleceğin yoluna çıkışın izidir.
