Beni yaşanan meselelerin kör derinliği kadar ona insanlığın verdiği tepkiler de çok alâkadar ediyor. İlk bakışta sanki bir hareketlilik var gibi görünüyor. Yaşananlara kızıyor, onu bunu suçluyor,bağırıyor çağırıyor; en fazla hakâret ediyoruz. Yeni haberleşme teknolojisi tekmil tepkileri kendi
kara deliğine çekerek yutuyor ve meçhûle
püskürtüyor. Sanal kamusallıklar, artık yerini aldığı ve sönümlendirdiği hakikî kamusallıklardan çok farklı. Katılım açısından çok daha yüklü ve boyutlu. Bunu demokratikleşme olarak gören ve hayırlı bulanlar da hafife alınmayacak kadar çok.Hâlbuki, katılıma hakikî kamusallıklardan daha fazla alan ve imkân sağlayan sanal kamusallıklar sâdece
boşalma
işlevi görüyor.
Sanal kamusallıklardan tesirli bir kamuoyu çok nâdir olarak türüyor. Bunun çeşitli sebepleri var. Bir defâ, hemen hemen eli şöyle böyle kalem tutan, ağzı iyi kötü lâf yapan herkesin
yazar
(auther) ve
kamusal aydın
rolüne bürünebildiği, herkesin kendi kanalını açabildiği sanal mecrâlardaki yığılma, kontrolsüz
ayrışmalar ve çoğalmalar bir odaklanma ve yoğunlaşma boşluğu
doğuruyor. Çok sesli bir dünyâ bu. Ama niteliği son derecede
kakofonik
. Varoufakis’in kavramlaştırmasıyla
teknofeodalizm
bu. İrili ufaklı, çok nitelikli olanlardan en sefil olanlarına kadar dükalıklardan oluşuyor. (Sosyal medyaya hiç dâhil olmadım. Facebook veyâ twitter hakkında hemen hiçbir şey bilmiyorum-. Ama YouTube izleyicisi olarak orada nasıl bir yapılanmanın hüküm sürdüğünü görebiliyorum). Evet, teknoloji ile mücehhez tam bir feodal zihniyet hüküm sürüyor .
Telelordlar
, kendi mecrâlarında, tâkipçileri ile başbaşa hükümranlıklarının tadını çıkarıyorlar. Burada biz takipçiler orijinal feodalitedeki
yanaşmaların
yerini almış gibiyiz. Tabii ki telelordlar, orijinal lordlar gibi bizleri ezmiyor; hattâ zamânında piyanist şantörlerin yaptığı gibi olabildiğince adlarımızı zikrederek, hâlimizi ve hatırımızı sorarak, sorularımıza cevap vererek ihyâ ediyorlar. Yanaşmalar, adam yerine konulduğumuz, ismimiz zikredildiği, sorularımız karşılık bulduğu için pek memnun oluyoruz. Telelordlar, teb’alarına çok müşfik davranmayı esas alıyorlar. Tabii ki teb’a bu; arada kaçak giren, sabotajcılar da çıkıyor. Onlar bu yeni feodal dünyâların başıbozukları , haydutları. Onlara tabiî ki eskiden olduğu gibi haydut denmiyor. Yeni adları troller. (Hackerlar ise onların en can acıtanları). Eskiler yol keserdi. Bunlar
telelordların meclis bozanları
. Fake hesaplar üzerinden yapıyorlar bozgunculuklarını. Tabiî ki o zaman telelordların hışmına uğruyorlar..
Telelordluk , geleneksel aristokrasilerde olduğu gibi mutlaka bir
nesep kütüğü
göstermeyi gerektirmiyor. İki satır yazısı olmayan, damdan düşer gibi bu mecrâlarda kendilerine yer kapmış olan
köksüz telelordlardan
geçilmiyor. Ama kalem erbâblığından gelen ,yâni e
ntelektüel soykütüğüne
sâhip
lordlar
da var.
Bu geçişler beni hayli düşündürüyor. Meselâ
yazar
(auther)
ile okurun kesin olarak ayrıştığ
ı daha eski devirlerde, yazar, yazdıklarıyla bir
kamuoyu oluşturmayı
esas alıyordu. Meselâ Sartre ve onun gibiler, yazdıkları zaman dünyâyı sarsacaklarını hissediyordu. Belki hiçbir zaman yazarların beklediği derecede, târihin gidişâtını esastan değiştirecek mikyasta ve evsafta olmuyordu; ama yazılanlar üzerinden fikirler dünyâyı şöyle böyle sallıyordu. Bu irili ufaklı sismik hareketlilikler yazarların, fikir ve sanat adamlarının özgüvenini ayakta tutmaya ve iddialarında sâbitkadem olmalarını; “bu defâ olmadı ; ama denemeye devâm” demelerine temin etmeye yetiyordu.
Konvansiyonel medya devri
umutları keskinleştirdi. Fikir ve sanat otoriteleri , ilk başlarda biraz sızlansalar da ,evvelâ gazeteyle barıştı. (Aman ne sukut; kitaptan mecmuaya, oradan gazeteye). En son olarak da TV’lerle barıştık. Yazının ,okuru zorlayabilen tarafları bu yeni mecrâda törpülendi. Bu yeni şifâhî
söylem
üzerinden daha çok kitleye ulaşmak mümkün olacak ve daha tesirli neticeler elde etmek mümkün olacaktı.
TV’lerin özgürlük mecrâsı olarak kutsandığı
90’lı seneleri böyle hatırlıyorum. Ama yazarların (author, novelist) saflık gösterdikleri husus,
bu mecrâların kapitalist teşebbüsle muhasara edildiğini görememeleri; görseler bile bunu fazlaca dert etmemeleriydi.
Evet matbuat ve neşriyat dünyâsı da kapitalist teşebbüsün hüküm sürdüğü mecrâlardı. Lâkin
yazının metâlaşması ile sözün ve görüntünün metâlaşması
aynı değildi. Bir piyasa olarak ilki görece dar; diğeri ise nâmütenâhî genişti. Dolayısıyla ilkinde daha çok devletin müdahalesini ve baskısını görüyor; lâkin kapitalizmin baskısını o kadar da derin hissetmiyorlardı. 90’lar itibârıyla zamânın rûhu liberaldi.
Devletler, bürokrasiler ile ekonominin güçleri derin bir hesaplaşmanın, kavganın içindeydi
. O güne kadar somut olarak devletin sopasıyla mücâdele eden yazarlar, içgüdüsel bir refleksle, bu kavgada sermâyenin yanında yer aldılar. Medya da devletin kontrolünden çıkıp özelleştikçe bunu özgürleşme yolunda bir fırsat olarak gördüler. Kapitalist konvansiyonel medya bir zaman aralığında bunları kullandı. Kanallar bir ara “entelektüel” nitelikli programlardan geçilmez oldu. Bâzılarına doğrudan program yaptırdılar. Ama dümen, giderek,
derin bilgiden ziyâde
kıvrak ve sivri bir kalem gerektiren gazetecilerin eline geçti. Onların (journalistler)“moderasyonu”, yazarları (author-novelist) ikincil plâna itti. Bir
moderatör tahakkümü
başladı. Bunlar, koca koca yazarları yeri geldiğinde susturuyor, azarlıyorlardı.Bu gerilimden melez tiplerin zûhûr ettiğini (journalistik-akademik ara tipler) gördük. Buna ilâveten TV ve tekmil gazetelerin, varlığı devletle iş bağlamaya dayanan sermâyenin baskısı geldi. Mutantan, sansasyonel kovulmalar bunun fonksiyonuydu. Ama bunların tekmilinden daha mühim olan konvansiyonel medyanın 2000’lerden başlayarak hızla
eğlence, magazin vb esaslı yeni bir yapılanmaya
evrilmesiydi. Fikir ve sanat programları hızla tasfiye edildi. Bunun yerini, entelektüel kalibresi çok düşük ve azgın kişilerin katıldığı siyâset tartışmaları aldı. Yazarlar, entelektüeller büyük bir boşluğa düştüler. İmdâda yeni bir mecrâ olan sosyal medya yetişti. Bu mecrâları ilk kolonileştirenler,
konvansiyonel medyanın kaçkınları ve düşkünleri
oldu. Melez tiplerdi bunlar. Yayın yönetmenlerinin veyâ doğrudan patronlarının hışmına uğramış eski sunucular, haberciler, moderatörler…..Bidâyette dudak bükseler de, devletlerin ve sermâyenin hışmına uğramış, örselenmiş yazarlar kamusal misyonlarını burada devâm ettirecek yegâne fırsatın bu mecrâlarda olduğunu gördüler ve kervâna katıldılar.
Kamusal aydın olmak için kamusal hâyetın devamlılığı şarttır. Kamusal hayat sâdece dijitale taşınmakla kalmadı. Aynı zamanda çoğaldı ve çoğullaştı.Yâni artık
kamu değil, birbirinden kopuk kamulardan
bahsediyoruz. İlki herşeyi merkezîleştiren sanayi toplumun mahsûlüydü. Diğeri ise onun çözüldüğü bir ayrışmanın ve dağılmanın mahsulüdür. Bu kamusal aydının da sonudur. Tuhaf ve komik olan kerli ferli yazarların, feodalleşmenin hüküm sürdüğü bu evrede hâlâ kamusal aydın rolüyle felsefî, ahlâkî , dinî ve pekalâ siyâsî perdelerden ahkâm kesmeye devâm etmeleridir.
Telelord sâdece telelordtur;edâlar öyle olsa da teleimparator asla değildir.
#Aktüel
#Toplum
#Süleyman Seyfi Öğün
4 ay önce
Telelordlar
Korku zamanı
Boykotta kafalar neden karışık
Kimin enflasyonu
Terör örgütü elebaşı olarak İsrail portresi…
Hamas’ın ateşkesi kabulü ve İsrail’in Refah Operasyonu
