3 Kasım seçimlerine adım adım yaklaşıyoruz. Dünyâdaki siyâsal hesaplar bu seçimin neticelerine göre dönüşecek ve yeniden şekillenecek. Anketler Biden’ı açık ara önde gösteriyor. Ama, bir evvelki seçimde aynı tablo Hillary Clinton için de böyleydi. Anket şirketlerinin güdümlü, daha çok Demokratların hâkimiyetinde olduğuna dâir bir yaygın kanaât var. Yâni bu şirketlerin sicilinde nesnel doğruyu ortaya koymaktan çok bir kamuoyu oluşturmak yolunda çalıştığına dâir endişelerin yaygın olduğunu söyleye...

ABD, 2008’den başlayarak târihinin en ağır buhranlarından birisini yaşıyor. Bu buhranın toplumsal ve siyâsal yansımaları da çok belirgin bir hâl almaya başladı. Hatırı sayılır otoriteler ABD’nin 1861-1865 arasında yaşadığı kanlı sivil savaş şartlarına döndüğünü düşünüyor. Bu defâ bölünme Güney ile Kuzey arasında değil; daha çok entelektüel orta sınıf ağırlığının hissedildiği Doğu ve teknolojik dinamikleri temsil eden Batı yakaları ile Orta Amerika arasında. Kutuplaşma had safhaya varmış durumda....

Kaotik seçime adım adım yaklaşırken, ABD’nin küresel düzlemdeki hegemonik siyâsetlerinin saat gibi işlediğine daha evvel işâret etmeye çalışmıştım. Pasifik’te yürüttüğü kuşatma operasyonu bir tarafa, ağırlığını, âdeta Soğuk Savaş’ı hatırlatır tarzda Rusya’ya verdiğini tâkip edebiliyoruz. Bunu NATO’nun sıklet merkezini Doğu Avrupa’ya yığarak yaptığını görmek zor değil. Soğuk Savaş “gâlibi” olarak ABD, ne Hazar ne de Karadeniz’de istediklerini tam mânâsı ile elde edebilmiş durumda.. Putin devrinde...

Karabağ civârındaki Ermenistan işgâli altındaki coğrafyalarda çatışmalar devâm ediyor. Minsk Üçlüsü’nden Fransa ve ABD bir tarafa, esas mühim olan, Rusya’nın, süreci “mazlum” Ermenistan ve “saldırgan” Türkiye gerilimi senaryosuna oturtan Paşinyan’ın destek çağrılarını terslediğine şâhit oluyoruz. Bu da Âzerbaycan’ın hareket serbestisi ve zaman kazanmasını sağlıyor. Türkiye ve Âzerbaycan işgâl altındaki topraklar kurtarılıncaya kadar harekâtı devâm ettirmekte kararlı görünüyor.ABD’nin son seneler...

İşgâl altındaki Karabağ’a mücâvir alanlarda Âzerbaycan ordusu ile Ermenistan’a bağlı çeteler arasındaki çatışmalar devâm ediyor. Bunu çok denklemli oluşumlar üzerinden tâkip ediyoruz. Astana Üçlüsü olan üç devlet; Rusya, Türkiye ve İran sürecin dolaylı olarak içinde. Bu üç devletin Âzerbaycan-Ermenistan ihtilâfına bakışları hayli faklı. Türkiye açıktan ve doğrudan Âzerbaycan’ın yanında olduğunu vurguluyor. Rusya ise beklemede. Niyetinin Ermenistan’daki Batı yanlısı Paşinyan idâresini cezâlandırm...

Kafkasya’daki büyük hesaplaşma başladı. Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ardından ortaya çıkan “Bağımsız” Ermenistan’ın bir fırsatçılık yapıp gasp ettiği Âzerbaycan’a âit Dağlık Karabağ ve civârındaki çok sayıdaki yerleşim yerinde beklenen savaş çıktı. Temmuz’daki çatışmalar bunun fitilini ateşledi. Bu defâ ilk hareket kimilerine göre Karabağ’daki Ermeni birliklerinden; kimilerine göre de Âzerbaycan’dan geldi. Bâzı çevreler ilk olarak hangi tarafın elini tetiğe götürdüğünü tartışıyor. Aslında bu ...

Doğu Akdeniz meselesinin mevziî bir mesele olarak ele alınmasının yanlışlığına çeşitli vesilelerle dikkât çekmeye çalışıyorum. Bütünlüklü analizlere ihtiyaç var. Bunun da günlük gelişmelere göre gündem oluşturan, “yeni” bir gündemi tartışırken, bir gün evvel konuşulanları unutan perakendeci medya ile başarılamayacağı da ortada. Herkes küreselleşme kavramını diline pelesenk yapmış vaziyette. Ama pek az çevre bunun hakkını veriyor. Siyâsal analizler, pek çoğunu derinlikli bulmasam da mer’i ekonom...

ABD’de seçimler yaklaşıyor. 3 Kasım’a yaklaşık 6 hafta kaldı. Tekmil dünyâ mevzilerinde, Kasım’a kadar çok keskin eylemlerden kaçınıyor. Herkes ABD seçiminin neticesini bekliyor. ABD’deki siyâsal çevreler ise elbette izâfî olarak kendi içlerine kapandı. Dünyâ siyâsetinde ABD, kendisinden beklenen yüksek profil ve performansı göstermiyor. ABD ekonomisinde ise iyiye doğru bir gidişât yok. Pandeminin üzerine tuz biber ektiği ekonomik sarsıntı aşılabilmiş değil. FED dolar basmaya devâm ediyor. Şu ar...

Gözü dönmüşlük cesâret değildir. Cesâret ile karıştırılmasının sebebi korkulardan ve kaygılardan arınmayı sağlamasıdır. Evet, gözü dönmüşlük hâli korkulardan , kaygılardan arınmayı sağlar. Daha doğrusu, bu arınmanın en düz ve kestirme yollarından birisidir gözü dönmüşlük. Ama en kötü yollarından birisi.. Onun için aklı başında olanlar tarafından pek tavsiye edilmez. Çünkü götürüsü getirisinden fazladır. Kısa bir zaman zarfı için kurtulduğumuz şeye, nihâî kertede daha fazla mahkûm eder bizi. Gözü...

Trump Başkanlık süresinin son demlerinde İsrâil ile Arap dünyâsı arasındaki anlaşmaya ağırlık veriyor. Zâten Obama ve Trump arasındaki temel farklılıklardan birisi de İsrâil’e karşı izlenen siyâsetlerde düğümleniyordu. Hatırlayalım; Obama döneminde ABD-İsrâil ilişkileri bir hayli gevşemişti Obama ve kadrolarından gelen açıklamalar, İsrâil’in ABD için bir yük olduğu yolundaydı. Bununla da kalmıyor; ABD, İran ile yakınlaşma ve yumuşama siyâsetlerini geliştirmek istikâmetinde adımlar atıyordu. Trum...

12 Eylül darbesinin üzerinden tam tamına kırk sene geçti. Bugün darbeyi birebir hatırlayan o zamanın gençleri artık yaşlılık evresindeler. Birer birer hayattan çekiliyorlar. Nüfûsumuzun kâhir genç ekseriyeti için 12 Eylül sanki târih öncesi yaşanmış bir hâdise gibidir.Kahredici olan artık 12 Eylül ile hesaplaşmanın nerdeyse imkânsız bir hâle gelmiş olmasıdır. Elbette hiçbir şey o zamanki gibi değil. Ama 12 Eylül, içi şöyle böyle değişmiş olsa da hâla azımsanmayacak kurum ve kuruluşu ile hayatım...

Marxist öğreti, târihin diyalektik yasalarının tesiri altında olduğunu vaz’ eder. Buraya kadar şahsen îtirâzım olmaz. Ama diyalektiğin işleyişi husûsunda teori veyâ öğretinin ileri sürdükleri bana birer basitleme gibi görünür. Kadim bir akıl yürütme olan diyalektikte esâmesi olmayan bir yorumdur bu. Buna diyalektiğin, o devirlerin hâkim paradigması olan Aydınlanma zihniyetinin tesiri altında kalan “sentezci” yorumu olarak baktığımı söyleyebilirim. Tez ve anti-tez çatışmasından bir sentezin doğac...

1 Eylül; yâni Lübnan’ın Bağımsızlık Günü’nde Beyrut’da dikkât çeken bir gelişme yaşandı. Fransız lider Macron, uzun zamandır ekonomik ve siyâsal istikrarsızlıklar içinde kıvranan ve Beyrut limanında yaşanan son patlamanın sarsıcı tesirleri tazeyken, bu “mânâlı günde” Lübnan’a ikinci defâ çıkarma yaptı. Mutantan bir ziyâretti bu. Çarpıcı olan, Macron’un senelerdir kendisini medyaya kapatmış olan Arap dünyâsının ikonik şarkıcısı olan Feyruz’u evinde ziyâret etmesiydi. Bu sûretle seneler sonra düny...

Fransa hayli zamandır Akdeniz’de yırtıcı bir siyâsetle sahneye çıkmış vaziyette. Hedefinde de ağırlıklı olarak Türkiye var. Sürecin iki ana ekseni olduğunu görebiliyoruz. Bir taraftan Libya’da Türkiye’nin açılımını kırmaya çalışıyor; diğer taraftan Lübnan ve Güney Kıbrıs’ı merkeze alarak Verimli Hilâl’de tesirli olmaya gayret ediyor. Türkiye-Yunanistan ve Türkiye-Mısır gerilimlerini tırmandırarak kendisine alan açmaya çabalıyor.Libya’daki Sarrac-Başağa veyâ Trablus-Mistrata gerilimini Fransız is...

Târih kesin ve düzenliliklere sahip olgular toplamı değil. 19.Asırda Engels Anti-Dühring’inde, târihin de tıpkı tabiat gibi kanunları olduğunu; hattâ bunların tabiat kanunlarının bir yansıması olduğunu iddia ediyordu. Hâlbuki yaşanan süreçler bunun böyle olmadığını; tabiatın kanunları gibi târihin kanunlarından bahsedemeyeceğimizi bize öğretti. Târih bir birikim ve “yeni” olarak tezâhür eden herşey “eskiyi” çağrıştıran o birikime eklemleniyor. Evet hiçbir şey aynı kalmıyor. Ama hiçbir şey de o k...

Güncel gelişmeler Akdeniz’de yeni bir paylaşım ve işbölümünün sancılarını yaşadığımıza işâret ediyor. Bu da yaşanan süreçleri sâdece güncel olmaktan çıkarıyor ve târihsel bir kıvama taşıyor.Akılda tutulması gereken husus, bir evvelki paylaşımda Türkiye’nin neredeyse tamamıyla dışlanmış olmasıydı. Türkiye sâdece dışlanmış olmakla kalmıyor; alabildiğine küçültülerek, âdetâ yok edilme tehlikesiyle karşı karşıya bırakılıyordu. Siyâset (diplomasi) ve onun keskin uzantısı olarak savaş bir imkânlar mes...

Çocukluğumda, hele hele 1973 Petrol Krizi sonrasında, büyüklerin meclislerinde Türkiye ve petrol meselesinin başat gündem maddelerinden birisi olduğunu hatırlarım. Doğal gaz pek bilinmezdi. Varsa yoksa petrol.. Türkiye’nin tabiî zenginliklerinin mükemmel olduğu, lâkin “maalesef” petrolümüzün olmadığı yana yakıla konuşulurdu. Bir de petrolümüz olsaydı Türkiye’yi gümüşle kaplamak mümkündü. Bu işin bir “İngiliz Oyunu” olduğu da sıklıkla vurgulanırdı. Petrolü, petrolden başka bir şeyi olmayan Arapla...

Dünyâ gündemi bu soruya kilitlenmiş vaziyette. Yapılan kamuoyu yoklamaları Biden’ın önde olduğunu gösteriyor. Doğrusu ben bunun yanıltıcı olduğunu düşünenlerdenim. Corona salgınının, yaşanan ekonomik buhran ile berâber Amerikalı seçmenlerde Trump karşıtı hisleri arttırdığı ve bunun da Biden’ı kendiliğinden iktidâra taşıyacağı iddia ediliyor. Bu bakış ve değerlendirmenin bir “dilek” göstergesi olmaktan ileri gitmediği kanaâtindeyim. Trump açıklamalarında corona salgınının Çin’den kaynaklandığını ...

ABD’de seçimler yaklaşıyor. Dünyâda “Büyük Patronun” seçimler sonrasında yaşaması muhtemel olan değişimlere göre bir hazırlık dikkat çekiyor. Mesele basit olarak Trump mı Biden mı veyâ Cumhuriyetçiler mi Demokratlar mı ikilemine indirgenmeyecek kadar karmaşık. Tabiî ki ABD seçimleri her zaman dünyâyı alâkadar etmiştir. Ama bugüne kadarki hiçbir seçim bu raddede trajik bir mâhiyet taşımamıştır. Sebebi ise, daha evvel çeşitli vesilelerle izah etmeye çalıştığımız gibi bu seçimin “sermâye-devlet” ge...

Lübnan geçenlerde çok sayıda insanın hayâtını kaybettiği, yaralandığı; dahası sayısız insanın ocağının söndüğü korkunç bir patlamayla gündeme geldi. Bunu münferit, gelip geçici bir hâdise olarak görmeyenlerdenim. Refik Harirî suikastı, ardından Başbakan olan oğlu Saad Harirî’nin akıl almaz bir şekilde Suudi Arabistan’da rehin alınması fitili ateşleyen olaylardı. Ekonomik sıkıntılar ve kötü idâre haberlerini zâten sık sık işitiyorduk. Esâsen yadırgatıcı olanın Sûriye’nin, Irak’ın enkâza döndüğü b...

Bâzı açılardan CHP’nin ideolojik mânâda hayli esnek bir yapısının mevcut olduğunu düşünüyorum. Tabiî ki bu esneklik başıboş bir savrulmalar olarak değil, 6 Ok’un potansiyelleri içinde gerçekleşiyor. Târihsel olarak geçirdiği dönüşümler dikkate alındığında bu durum hayli berrak bir şekilde görülebilir. CHP yükselen eğilimleri görüyor ve taşıdığı birikimi ona göre ayarlıyor. Kritik olan husus, daha kuruluş evresinde liberâllik ile devletçilik arasında yaptığı keskin tercihte yatıyor. Bilindiği üze...

Gerilimin tırmanmasından sonra şu aralar Akdeniz’de sanki bir “sessizlik” yaşanıyor. Ege’de Türkiye ve Yunanistan arasında karşılık Navtex ilânları ile yükselen tansiyon düşürüldü. Libya’da, bugün mü, yarın mı olacak kabilinden beklenen Sirte ve Cufra operasyonları belirsiz bir târihe ertelenmiş gibi görünüyor. Sûriye’de toptekûn çatışmaların yerini mevziî çatışmalar almış durumda. Bir ara kamuoyunun alâkası âniden Ermenistan- Azerbeycan çatışmalarına odaklandı. Şu aralar orası da yatışmış, çatı...

Başından beri kimlik siyâsetlerine dâr eleştirel bir duruşum oldu. Burada vurgulanan meseleleri yok saydığımdan değil. Benim îtirâzım , bunların merkezîleştirilmesinedir. “Etnik”, “cinsel” veyâ “dinsel” olsun, kimlik kavramını ve bu kavram etrafında gelişen siyâsetleri, ağır insanlık durumlarının köpüklenmiş ve yüzeye vurmuş tarafları olarak değerlendiririm. Meseleleri doğuran üretim ve tüketim tarzındaki maddî geri plân şartları tartışmaksızın, yapılan “kültürel sorunlaştırmalar” bir çözüm sağl...

Medeniyet monadolojisine inanmam. Hiçbir medeniyet, yek diğerinden kopuk değildir. Medeniyetlerin orijinalitesi veyâ saflığı târihsel olarak mümkün görünmez bana. Bu bakışı ayrıca çok da kompleksli ve kısırlaştırıcı bulduğumu söyleyebilirim. Ama modern dünyânın inşâsında bu analitik -monadolojik medeniyet görüşü maalesef esas alınmıştır. Bunu başlatanlar da modern dünyânın hâkim güçleri olmuştur. Batı medeniyetini medenî olmanın olmazsa olmaz şartı hâline getirenler; dışlayıcı bir tarzda ilkel-...