İttifak yahut işbirliği olarak adlandırılan siyasi birliktelikler, politik hayatımızın vazgeçilmez unsurlarıdır. Siyasetin işleyişi ve iktidarın elde edilmesi adına bir tür zorunluluğa da işaret eden bu durum, Türkiye siyasi tarihinde birçok örnekte gözlemlenebilir. O sebeple son yıllarda Cumhur-başkanlığı Hükümet Sistemi değişikliği sonrasında daha fazla tartışılan ittifak ya da işbirliği modelleri siyasetin her döneminde farklı şekillerde işleyen bir model olmuştur.

Fakat burada dikkat edilmesi gereken bir husus var. O da ittifak ya da işbirliği olarak adlandırılan süreçlerin nasıl işlediği ve söz konusu birlikteliklerin hangi motivasyonla kurulduğudur. Örneğin bir ittifak sadece seçimleri ve sonrasındaki kazanımları dikkate alarak kurulabilir ve biz buna bir seçim ittifakı diyebiliriz. Buradaki işbirliği belirli kazanımları elde etme adına pragmatik gerekçelerin ağır bastığı bir süreç yönetimidir aslında. Şayet seçimlerde istenilen elde edilemezse bahse konu ittifakın sürdürülebilmesi de mümkün değildir. Yahut seçim kazanılsa bile zafer sonrasında ortaya çıkan kazanımların paylaşılmasına dair krizler ortaya çıkabilir.

90’lara kadar Özal ile belirli bir ivme kazanan siyaset 1987’de siyasi yasaklarının kaldırıldığı referandum sonrasında yapılan ilk genel seçimlerin ardından 90’lara yine koalisyonlarla girmiştir. 90’ların ikinci yarısında ortaya çıkan belirsizliklerin yükünü taşıyamayan siyasete bir müdahale daha söz konusu olmuş ve Türkiye demokrasisi ağır yaralar almıştır. 2000’lere kadar süregelen bu tür seçim işbirliklerinin nihai kertede belirli kazanımlar üzerine inşa edildiği ve pragmatik gerekçelerle oluştuğu söylenebilir. Aksi takdirde daha uzun soluklu olmaları ve Türkiye siyasetinin devamına ve dönüşümüne hizmet etmeleri beklenirdi.

Farklı bir siyasal sistemde de olsa 14 Mayıs 2023 seçimleri öncesindeki Millet ittifakı da bu tür bir pragmatik saiklerle inşa edilmiştir. Öyle ki henüz seçimlere giderken bu ittifakın bir seçim ittifakı olduğu kamuoyuna deklare edilmiş ve seçim sonrasında neler yapılacağı tartışmaları sadece kazanımları üzerinden yorumlanmıştır. Hangi partinin kaç milletvekili ile temsil edileceği, bürokratik mekanizmaların nasıl paylaştırılacağı ve kaç tane Cumhur-başkanı yardımcılığı olacağı gibi tartışmalar, bu ittifakın kamuoyundaki algısını da belirli bir yöne sevk etmiştir. Söz konusu ittifak adına konuşan aktörlerin ekranlar önündeki tartışmaları ve belirli süreçleri yönetme performansları oldukça da sorunlu olmuş ve Millet ittifakı krizlerle anılan bir siyasi partiler kombinasyonu olmuştur. Kriz ve belirsizlikleri seçim öncesinde kendi içinde yaşayan bu birlikteliğin seçimleri kazanması durumunda Türkiye’yi nasıl yöneteceği sorusu geniş kitlelerde bir belirsizlik yaratmış ve bu durum oy tercihlerine yansımıştır. Seçimler sonrasında devam etmeyen bu ittifak, bir tür koalisyon modeli olarak da değerlendirilmiş ve Türkiye siyasetinde henüz seçim kazanmadan yokluğa mahkum olan bir model olarak tarihteki yerini almıştır.