Opera, 16.yüzyılda doğmuş bir formdur ve Avrupa"nın her alanda yeniden yapılandırılması gerektiğine inananlardan oluşan "Camerata" adlı grubun, İtalya"da Giovanni Bardi isimli aristokratın sarayında toplanarak, Avrupa"nın yeni müziğinin nasıl olması gerektiğini belirlemeleriyle ortaya çıkmıştır. Bardi ve arkadaşları, Avrupa"da çöküşün hızlandığını ve bir yenilenmenin şart olduğunu düşünürken birçok alanda yenileşmeyi önerir ve müzikte de bir yenileşmenin gerekli olduğuna karar verir. Avrupa müziğinin o günkü düzeyinin korunması ama bu müziğin, Euripides ve Sophokles"in klasik tragedyalarındaki korolarından mülhem, antik Yunan"ın yüksek düzeydeki tiyatrosu ile kaynaştırılarak yeni bir form elde edilmesi ve bunun da yeni Avrupa"nın müziği olması gerektiği konusunda fikir birliğine varılır ve bu fikir birliği operayı doğurur. Yani Opera, bir tasarım müziğidir ve Antik Yunan"ın tiyatrosu ile 16. yy Avrupa müziğinin izdivâcından doğmuştur. Bu müzik türü önce "Drama per musica" olarak isimlendirilir. Jacopo Peri tarafından müzikleri yazılan "Daphne" adlı ilk opera eseri 1597"de sahnelenmiştir. Operanın Avrupa kültür tarihi içinde tutarlı ve Avrupa kültür tarzına uyan bir hikâyesi vardır, bu anlaşılabilir bir şeydir ama Türkiye"nin kendi kültür ve geleneğinin üretmediği bu formu, büyük şehirlerimizdeki konser salonlarında sahnelemekten geçtik, köylere kadar götürüp, hayatında belki de ilk kez opera tarzı müziği gören köylülere dayatır gibi izletmenin anlaşılabilir yanı olduğunu zannetmiyorum. Dünyanın en zengin ses ve melodi kültürüne sahip Anadolu"nun en küçük bir köyünde bile bu zenginliğin ve çeşitliliğin izlerini görebilmek mümkün iken yabancısı oldukları ve kendi kültürel genetik kodlarına uymayan operayı köylerde köylülerimizi bir alana toplayarak dinletmenin, cumhuriyetin ilk yıllarında "Batılılaşacağız" diye yanıp tutuşanların Sivas"ta, Erzurum"da halkı jandarma zoruyla toplayıp senfonik müzik dinlemeye götürenlerin yaptığı faşizan baskıya maruz kalan halkın "Sivas Sivas olalı Timur"dan beri böyle bir işkence görmedi" dediği uygulamadan pek farkı olmasa gerek. Evet şimdi devir değişti, köylerimizde televizyon var, ama galiba köylümüzün saflığı, temizliği, misafirperverliği çok fazla değişmedi. Bunun içindir ki gökten zembille inmiş gibi kendilerine opera öğretmek ve izletmek amacıyla şehirlerden kalkıp gelenleri incitmeden, saygıda kusur etmeden ve misafirperverliğini göstererek sabırla dinlemiştir. Açık yüreklilikle "pek bir şey anlamadık ama.." diyerek o zarif, tabii ve sessiz tepkisini de koymuştur. Ancak köylere opera götürerek bir nevî "Müslüman mahallesinde salyangoz satan" arkadaşların yaptığı çok iyi bir "Opéra Comique" konusu olabilir. Halbuki durum "Opera Seria"lık bir durumdur ! Yani ciddîdir !
Anadolu köylüsünün yaktığı türküler, opera tarihi boyunca yazılmış ve sahnelenmiş bütün operalardan daha fazla yüreğe dokunan ezgilerdir. Bunu anlayamayan varsa, "Şâirim/ Zifiri karanlıkta gelse şiirin hası / Ayak sesinden tanırım/ Ne zaman bir köy türküsü duysam/ Şâirliğimden utanırım" diyen Bedri Rahmi"nin "Türküler Dolusu" şiirini okuyuversin bir zahmet. Bir de Sinan Çetin"in "Mutlu Ol" klibini izleyiversin. Başka bir kültür karşısında böyle bir aşağılık kompleksi, böyle bir ezilmişlik duygusu dünyada herhalde başka bir yerde yoktur. Köylere opera götürmek, kuzuları yemeyi kafasına koyan kurnaz kurdun koyun gibi görünmek için una bulanması gibi, yeni faşizmin ve dayatmacılığın sanat kılıfına bürünmesi olarak izah edilebilir. Tabii bu arada bizim devlet korolarının kendi mûsikîmizi köylerimize ulaştırmak için ne yaptığını sormayı da unutmamalıyız.
Türkiye, yıllar önce Eurovision yarışmasına, Batılılaştığımızı göstermek istercesine "Opera" adlı bir parça ile katılmıştı. Tereciye tere satmaya kalktığımız ve bu işi yüzümüze gözümüze bulaştırarak yaptığımız için sonuncu olmakla kalmamış, Avrupa"yı kendimize güldürmüştük.
Batı müziği dinleyeceksek mukallidler yerine en iyi icrâ edenlerden dinlemeliyiz. Gerçekten yüksek seviyelere ulaşmış Batı müziğine karşı olmak anlamsızdır. Ama mukallidleri eleştirmek anlamlı olabilir.
