|
Tasavvuf, tarikatlar ve cemaatler-2

Tarikatlar ve bunların müesseseleri olan Tekkeler/Zaviyeler, birçok alanda gelişme göstermiş, Manevi seyr u süluk, Ma'rifetullah, Fütüvvet ve uhuvvetin yanı sıra, Kültür, sanat ve edebiyat sahasında da büyük ürünlere kaynak teşkil etmişlerdir. Bir çok ünlü şâir ve edebiyatçı da bu tekkelerden yetişmiş kimseler olup, bir çok önemli eserler buralardan neşet etmiştir. Endülüs ve Mağrip'ten Mısır'a, Bilâd-ı Şam'dan, Kürdistan, Horasan ve Orta Asya'ya kadar bu şekilde câri olmuştur.



Arapça ve Farsça başta olmak üzere çeşitli lisanlarda, asırların birikimi ile oluşan bu literatür, İslâm Dünyasının kütüphanelerini süslemektedir.



Tasavvuf'a ilişkin literatür, daha Hasan-ı Basri Hazretlerinden (Vefatı: 110/728-29) başlamaktadır. Çocukluğumuzda bizlere öğretilen 54 Farz, Hasan-ı Basri'nin bu konuda, günümüze gelebilen iki eserinden birisidir.(Hasan El-Basrî'nin 54 Farz Risâlesinin Arapça Metni İçin Bakınız: Taksim A. Kitaplığı, OE_Yz_0670/2) Diğer eseri ise Mekke-i Mükerreme'de Mücavir/Sâkin olmanın faziletleri ile alakalıdır. (Fezâilu Mekkete Ve's-Seken Fiha; Mektebetu Felâh, Kuveyt)



Ebu Abdillah Hâris bin Esed El-Muhâsibî'nin (Vefatı:243/857-58) “Er-Riâye Lihukûkillâh” adlı ünlü eseri bu hususta temel kaynaklardandır.(Ebu Abdillâh Hâris bin Esed El-Muhâsibî, Er-Ri'âye Lihukûkillâh, Tahkkîk: Abdülkâdir Ahmed Atâ, 4. Baskı Beyrut). Yine Ebu Abdillah Hakîm Et-Tirmizî'nin (Vefatı: 285/898-99) “Nevâdiru'l-Usûl” adlı ünlü eseri bu yolun Sünnet/Hadis'teki kaynaklarını nakledip açıklayan bir eser olarak, konusunda hala temel başvuru kaynağıdır. (Ebu Abdillah Hakîm Et-Tirmizî, Nevâdiru'l-Usûl Fi Ma'rifeti Ehâdisi'r-Resûl, Tahkîk: Tevfik Mahmud Tekle, Dâru'n-Nûr, 2010, Beyrut)



Ebubekir Muhammed bin İshak El-Kelâbâzî (Gülâbadî)'nin (Vefatı:380/990-91) Et-Taarruf Li Mezhebi Ehli't-Tasavvuf adlı eseri Tasavvufun Kur'ân'a ve Sünnet'e dayalı temel prensiplerini, ilk mutasavvıfların kelam dahil, çeşitli hususlardaki görüş ve sözlerini havi en önemli başvuru kaynaklarındandır. (Ebubekir Muhammed bin İshak El-Kelâbâzî, Et-Taarruf Li Mezhebi Ehli't-Tasavvuf, Tahkîk: Ahmed Şemseddîn, Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1993)



Ebu Nasr Es-Serrâc Et-Tusî'nin (Vefatı:378/988-89) El-Luma' adlı eseri, Tasavvufun temel ilkeleri, usulü ve Sufilerin akaidle ilgili görüşlerini mufassal bir surette aktaran çok mühim kaynaklardandır. Bu eser Tasavvuf erbâbının Ehl-i Sünnet akidesine bağlılıklarını ortaya koyması açısından da kıymet arz etmektedir. (Ebu Nasr Es-Serrâc Et-Tusî, El-Luma', Tahkîk: Dr. Abdulhalîm Mahmud-Taha Abdulbâkî Surûr, Dâru'l-Kutubi'l-Hadîse, Mısır, 1960) .Ebu'l-Kasım Abdulkerîm bin Havâzin El-Kuşeyrî'nin (Vefatı:465/1072-73) Risâlesi ise, ilk devir Sufilerin hayatlarını ve sözlerini de havi olması ve Tasavvufla ilgili bazı inceliklere yer vermesi dolayısıyla önem arz etmektedir.



Alî bin Osman El-Cullâbî El-Hucvîrî El-Gaznevî'nin (Vefatı: 492/1098-1099) Keşfu'l-Mahcub adlı Farsça eseri, Tasavvuf konusunda Arapça olmayan ilk kapsamlı eserlerdendir. Eser Tasavvufun usul ve kâideleri, mutasavvıfların hayat ve sözlerinin yanı sıra,Tasavvuf'taki mertebeleri ve nefis terbiyesinde seyr u süluku teafsilatlı olarak izah etmesi cihetiyle büyük kıymeti hâizdir. Hint alt kıtasında “Data Genc Bahş” adıyla nam salmış olan Hucvîrî'nin türbesi Pakistan-Lahor'da olup, Hint Alt kıtasında İslâm'ın yayılmasında çok temel bir rol oynamıştır. (Alî bin Osman El-Cullâbî El-Hucvîrî El-Gaznevî, Keşfu'l-Mahcûb, Arapça'ya Tercüme Ve ta'lik: Abdulhâdî Kandil, Kahire 1974)



Ebu Abdurrahman Es-Sulemî'nin (Vefatı: 412/1021) “Hakâiku't-Tefâsir” adlı İşârî tefsiri, Kitabu'l-Futuvve Ve Tabâkatu's-Sufiyyesi başta olmak üzere çok sayıdaki eseri Tasavvuf literatürünün zengin kaynaklarıdır. (Bkz. Prof. Dr. Süleyman Ateş, Sülemî Ve Tasavvufi Tefsiri-Doktora Tezi, Sönmez Neşriyat,İstanbul; Sülemi, Kitabu'l-Futuvve, Tahkik ve Tercüme, Süleyman Ateş, Ankara İlahiyat Fak. Yayınları, 1976)



Şeyh Seyyid Abdulkâdir El-Cilânî ( Vefatı: 561/1166) ve Seyyid Ahmed Er-Rifâî'nin eserleri ise herkesin bildiği eserlerdir. Abdulkâdir El-Cilâni'nin Ğunyetu't-Tâlibîn, El-Fethu'r-Rabbânî, Cilâu'l-Hâtır adlı eserleri başta olmak üzere telif ettiği eserler başucu eserleridir.



Şeyh Muhyiddîn El-Arabi El-Endulusi Et-Tâî Hazretleri ise “El-Futuhât El-Mekkiyye “ ve “Fusûsu'l-Hikem” adlı eserleri başta olmak üzere, Tasavvuf'ta “Vahdetu'l-Vucûd” olarak isimlendirilen ana akımlardan başlıca birinin ser çeşmesi olmuştur.



Devam edecek.

#Tarikatlar
#Tasavvuf
#Tekkeler
8 yıl önce
Tasavvuf, tarikatlar ve cemaatler-2
İnsaf!
Dağ yürekli adamların büyük seçimine doğru
Demografik dönüşüm
Seçim bitsin, önümüze bakalım!
Yerel seçime ramak kala: DEM, Yeniden Refah ve İYİ Parti