|
Mehmet Özdemir’e teşekkür
Mehmet Özdemir
, Ankara İlahiyat'ın İslam tarihi öğretim üyesi.


Aynı fakültede öğrenciyken tanışmamıza rağmen, düzenli bir görüşmemiz olmamıştı. Biraz sessiz, hani ne derler (biraz mahcup; hicap sahibi anlamında)

içine kapanık

bir gençti çünkü.



Nitekim, Özdemir Hoca ile bir Endülüs seyahatinde görüştükten sonra, devre arkadaşlarından

şeyhim Mustafa Yılmaz

'a, onun Endülüs çalışmalarından söz ettiğimde, hayretle “o sessiz, sedasız çocuk mu yapıyor bunca şeyi” diyerek göstermişti tepkisini.



Söz buradan açılmışken, Aralık 2014'teki Endülüs seyahatimde onun Endülüs bilgisinden, bilimsel keşiflerinden çok müstefit olduğumu belirtmeliyim ve bu seyahat sonrası yazımdaki teşekkürümü yeniden iletmeliyim.



Yeni teşekkürüm ise Özdemir Hoca'nın, Nisan 2016 tarihinde,

Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları

arasından çıkan

Endülüs Müslümanları- Siyasi Tarih

ile

Endülüs Müslümanları - Kültür ve Medeniyet

adlı kitapları içindir.



Bunlardan önce, 2014'te İSAM Yayınları arasından çıkmış,

Endülüs

adlı bir kitabı daha var Özdemir Hoca'nın. Sonraki iki kitabın özeti hükmündeki o kitap, bu coğrafyaya seyahat edecekler için de en yetkin rehber hükmündedir.



Endülüs Müslümanları siyaset, kültür ve medeniyet tarihinin ise, masa başında hakkı verilerek özenle okunması gerekir. Çünkü, Özdemir Hoca'nın o konularla ilgili mütecessis yaklaşımı ve bilimsel çabası bunu gerektirmektedir.



Siyasi Tarih'i Endülüs coğrafyasını belirleyerek başlatmış; Fetih, Valiler, Emeviler, Mülukü't-tavaif, Muvahhidler dönemlerini anlatıp, Hristiyan Hakimiyetinde Kalan Endülüs Müslümanları (Müdeccenler – Morsikolar) ve Endülüs Müslümanlarına Osmanlı Yardımı konularını işleyerek tamamlamış.



Kültür ve Medeniyet'i ise şu ana başlıkların detaylı anlatımını içermektedir: Sosyal Hayat, Dini Hayattan Kesitler, Ekonomik Hayat, Müesseseler, Eğitim, İlim ve Fikir Hayatı, Dil ve Edebiyat, Sanat –Mimari, Moriskoların Dini ve Kültürel Hayatından Kesitler, Endülüs Medeniyetinin Tesirleri.



Her iki kitabın, konuları zenginleştiren dipnotlarla, geniş bir bibliyografyayla, fotoğraflarla ve haritalarla donatıldığını da özellikle belirtmeliyim.



Deyim yerindeyse Hristiyanlara teslim ettiğimiz coğrafyaların, beldelerin, şehirlerin anlatılmasını, medeni bir acziyeti, tefessüh edişi tekrarlama şeklinde görenlerimiz olabilir ki, ilk bakışta bunda çok da haksız sayılmazlar.



Ancak, dinlerin kendi iç dinamikleri açısından baktığımızda, İslam'da mekanlarla ilgili yaklaşımın Yahudilik ve Hristiyanlıktakine göre büyük bir farklılık taşıdığı anlaşılacak, zikredilen pesimist bakış açısı da buna göre olumlu yönde değişecektir.



Şöyle ki, mekanlar Yahudi şeriatının zamana, siyasi şartlara göre değişmesine tabi olarak yeni anlamlar kazanır. Kudüs'teki Ağlama Duvarı'nda kıyafet yırtarak, saç yolarak ağlamanın MS 3. Yüzyıl'da ihdas edilmiş olması bunun tipik örneklerinden biridir.



Hristiyanlık'ta mekanlar, tekrarlama yoluyla sürekli olarak çoğaltılan kutsiyetin nesnesidir. Örneğin, Kudüs'teki Via Dolarosa 13. Yüzyıl'da kutsiyet kazanmış ve belli durakları içeren hac yolu olarak konumlandırılmıştır.



İslam'da ise, el-Kuddûs'ün vahiy ile bildirdiği mekanların ve nesnelerin dışında bir kutsiyet yoktur. Bu nedenle o mekanlara ve nesnelere bağlı ibadette sabitlik söz konusu iken, yaratılışta tekrarın olmadığı düşüncesiyle, tüm mekanlar da sürekli bir yenilenmenin alanı olarak görülür

.



Bu cümleden olarak bir Yahudi için (fetih, işgal vb. yolla) mekan kaybı ibadette eksikliğe neden olurken, bir Hristiyan için mekan kaybı kutsiyetin üretimine engeldir.



Bir Müslüman içinse mekan kaybı, sürekli yaratılışın hükmüne tabidir ki, bu manada her kayıp, onu geri kazanma çabasının (kazanma yaratımının) başlangıcıdır ve bu aynı zamanda genel manada kulluk imtihanına dahildir.


Buna göre Endülüs'ün kaybı, aynı zamanda ilgili Müslümanların, cihat yönünden ameli kaybı ve yeni zaman Müslümanlarının da sorumluluğudur. Bu sorumluluk noktasında

kaybedilen zaman (geciken geri kazanma) bir nispetten ibarettir ki, kazanma imkanı tekrar elde edilinceye kadar, salt kazanma bilincini sürekli diri tutmak da, o imkanın yeniden yaratılma sürecine, tıpkı namaz için yeni vaktin beklenmesinin ona dahil olmasındaki gibi, yeniden fethin kendisine dahildir

.



Özdemir Hoca'nın Endülüs'le ilgili müktesebatı, günümüzün bakışıyla rehberlik, bilimsel çalışma olarak adlandırılsa da, son tahlilde söz konusu kazanma bilincinin diri tutulması ve dolayısıyla fetih imkanının yeniden yaratılma sürecine tabi olması bakımından son derece önemlidir.



Bu cümleden olarak Mehmet Özdemir Hoca'ya; kayıp beldelere zikrettiğimiz bilinçle seyahat edenlere, mümince niyet ve hassasiyetle o mekanları yazanlara, ilgili bilgi ve birikimlerini kendilerine nasip kılınan her vesileyle, her araçla paylaşanlara selam olsun!

#Ankara
#İlahiyat
#İslam
7 yıl önce
Mehmet Özdemir’e teşekkür
İnsaf!
Dağ yürekli adamların büyük seçimine doğru
Demografik dönüşüm
Seçim bitsin, önümüze bakalım!
Yerel seçime ramak kala: DEM, Yeniden Refah ve İYİ Parti