21. yüzyılda modernizm kıskacında nefes almaya çalışan insanların karşılarına bazen öyle insanlar çıkar ki bu insanlar tek başlarına bir ekol olmayı başarırlar. Çoğu sessiz ilerler, sadece yaptığı işe odaklıdır. Etrafında olup bitenlerle, günlük telaşlarla, çoğunluğun düşünceleriyle ilgilenmezler. Kendi gündemlerini oluştururlar ve oluşturdukları bu gündeme bir ömür sadık kalırlar. İşte onlardan biri de düşünceleriyle bir ekol oluşturmuş, çalışmalarıyla insanlığı etkilemiş Prof. Dr. Fuat Sezgin’dir.
İSLAM BİLİM TARİHİNE ADANAN BİR ÖMÜR
Prof. Dr. Fuat Sezgin, İslam bilim ve teknoloji tarihi alanında dünya çapında tanınmış, önemli akademisyen ve bilim tarihçisidir. Hayatını, İslam medeniyetinin bilimsel mirasını ortaya çıkarmaya ve tanıtmaya adamıştır. Astronomi, tıp, matematik, kimya, fizik, coğrafya ve mühendislik gibi birçok alanda Müslüman bilim insanlarının çalışmalarını belgelemiştir. “Geschichte des Arabischen Schrifttums (GAS)” adlı 17 ciltlik eser, Arap-İslam bilim tarihine dair en kapsamlı bibliyografik referans kaynağı olarak kabul edilir. Sezgin, 1982’de Almanya’da Frankfurt Goethe Üniversitesi’ne bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü’nü kurmuş ve bu enstitüye ait 800’den fazla objenin sergilendiği bir müze açmıştır. Türkiye’de de benzer bir müzeyi, İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’ni 2008 yılında hayata geçirmiştir.
Vefatının yedinci seneidevriyesinde İslam bilim tarihini dünyaya anlatmaya ömrünü adayan Prof. Dr. Fuat Sezgin’i hem anmak hem de ortaya koyduğu perspektifi hatırlamak adına Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından, “Fuat Sezgin’in Mirası: Bilim Diplomasisi ile Köprüler Kurmak” adlı kitap yayınlandı. Kitap üç bölümden oluşuyor: “Bilim Diplomasisi: Kavramlar, İlkeler, Aktörler”, “Fuat Sezgin ile Bilim Köprüleri Kurmak” ve “Fuat Sezgin: Bilimle, Azimle ve Sabırla Dolu Doksan Dört Yıllık Örnek Bir Hayat”. Türkçe, Arapça, Almanca ve İngilizce olmak üzere dört dilde yayınlanan kitap, Fuat Sezgin hocanın bilim mirasını tüm dünyayla buluşturmayı hedefliyor.
"BUNU KİMSE YAPAMAZ"
Kitabın ilk bölümü, bilim diplomasisi kavramının tarihsel arka planını, günümüzde ifade ettiği anlam dünyasını ve bu kavramın Fuat Sezgin’in çalışmalarıyla kurduğu bağı anlatıyor. Sezgin yaptığı çalışmalar ve öğrendiği 27 dille çalışma pratiğini evrensel bir düzlemde sürdürdüğü için diplomasinin bir kolu olan bilim diplomasisi alanına da önemli bir katkı vermiştir. İkinci bölümde Sezgin’in bilim tarihine yaptığı katkılar, ortaya koyduğu eserler irdeleniyor. Sezgin’in, “Batı medeniyeti, İslam medeniyetinin çocuğudur.” sözü onun bu alana bakışını özetler nitelikte. Üçüncü bölümde, Sezgin’in 94 yıllık hayat hikâyesine odaklanıyor. Bitlis’te başlayan hikâyesi, 1960’tan sonra Almanya’da devam ediyor.
17 ciltlik esere başlama niyetinde olduğunda ve sonrasında hocasıyla olan diyaloğunu şöyle anlatıyor Fuat Sezgin:
“Hocamın, ‘Bunu kimse yapamaz!’ sözleri kulağımda çınlarken ya bu işin zor olduğuna aldanıp pes edecektim ya da her zorluğa göğüs gerip ‘Hiç kimse yapamaz, imkânsız!’ denileni yapacaktım. Ben ikincisini seçtim. Kitabın ilk cildi elimdeydi. Birkaç ay sonra büyük bir heyecanla gönderdim. Büyük bir heyecanla verilecek cevabı bekliyordum. Aylar sonra hocamdan gelen cevap aynen şöyle idi: ‘Hiç kimse böyle kitap yazamadı. Bunu sizden başka kimse de yazamazdı.’ Hocamın beni yüreklendiren bu cevabını hâlâ saklarım.”
“Fuat Sezgin’in Mirası: Bilim Diplomasisi ile Köprüler Kurmak” kitabına online olarak erişilebilir: iletisim.gov.tr/images/uploads/yayin/fuat-sezgin-in-mirasi.pdf