Marmaray–Metro ulaşım projeleri nedeniyle Yenikapı, Sirkeci ve Üsküdar liman alanı içinde sürdürülen kurtarma kazılarında
100 Ada’nın olduğu bölüm görücüye çıkmaya hazırlanıyor.
2004-2014 yılları arasında 58 bin metrekare alanı kapsayan, yol seviyesinden eksi 16 metreye kadar elle yapılan kazılarla Cumhuriyet döneminden başlayıp neolotik çağa uzanan 8 bin 500 yıllık ayak izleri kesintisiz takip ediliyor. Bunlardan birisi de İstanbul tarihinin ilk sur parçası.
İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından yürütülen kurtarma kazılarında, İstanbul’un 4 ile 11. yüzyıllardaki en büyük ticari ulaşım merkezi olan Theodosius Limanı ortaya çıkarıldı. Osmanlı döneminde Langa Bostanları olarak anılan lima1nın batı bölümünü Fatih Belediyesi arkeopark olarak tasarlıyor.
Arkeolog Sırrı Çömlekçi, bu alanda 4. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar buluntu grubunun olduğunu söyleyerek, “Konstantin’in İstanbul’da yaptırdığı surların bir parçası bu. Duvarın içinde ve çevresindeki sikkelerle o döneme ait olduğunu tespit ettik. Arkeometrik dediğimiz ahşap halkaları sayarak tarihleme yaptık. İstanbul’da yapılmış ilk surlar diyebiliriz. Daha sonra şehir genişlemeye başlayınca II. Theodosius’a ait ve Osmanlı’ya ait surlar da çıkıyor karşımıza” açıklamasında bulundu.
BİR AN ÖNCE MÜZE KURULMALI
Bizans İmparatorluğu’nun en önemli limanlarından olan Theodosius Limanı’nın orijinal rıhtımı da 100 Ada’nın içerisinde sergilenecek. Çömlekçi, “Yenikapı kazı alanının en batısı olan 100 Ada, limanın da batı ucu. Burada limanın hizmet binaları vardı. Daha sonrasında atölyeler kurulmuş. Mezar odası dediğimiz dört tane hipoje bulduk. İçerisinde kafatası parçaları, kemik parçaları, insan kalıntıları tespit edildi. Yenikapı kazılarındaki bütün buluntular şu anda İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde koruma altında. Eldeki bütün buluntuların yerinde sergilenecek şekilde müze inşaatının da bir an önce başlatılması gerekiyor. Bu projeler gerçekleşirse İstanbul’a çok büyük kültürel değer katacak” diyerek müze ihtiyacını dile getiriyor.
ARKEOPARK MÜJDESİ
Yenikapı buluntularının küçük de olsa bir bölümüne sahip çıkılması, İstanbul adına sevindirici. Fatih Belediyesi sınırlarında olan 100 Ada, yaklaşık 4 bin metrekarelik alanı kapsıyor.
Fatih Belediyesi Kültürel Miras Koruma Müdürü Sümeyye Meryem Arslan, “Theodosius Limanı’na sahip çıkıyoruz” diyerek arkeopark projesini anlatıyor: “Yenikapı kazılarıyla beraber o dönemde İstanbul Arkeoloji Müzesi çok geniş bir alanda kazı çalışması yapmış. Onlardan küçük bir bölümü burası. Zaman içesinde birkaç kere temizlik yapılmış ama atmosfere çok açık olması sebebiyle istemeden de olsa üzerinde bitkilenme oluyor. Kot seviyesinin altında kalma sebebiyle bazı duvarlarda deformasyonlar olmuş. Biz bu alandaki bitki örtüsünü tamamen arındırdık. Akabinde de liman kalıntısını, rıhtımı, mendireği, sur kalıntılarının görülebileceği bir yürüme yolu oluşturacağız. İstanbul’da arkeolojik alanlar çok az. Eğitim alan birçok insan yaz boyunca farklı illerde arkeoloji alanlarına gidiyor. Burada öğrenciler hem deneyim kazanacak hem de bir bölümüne atölye yapma hayalimiz var. Ulaşım için de hem Marmaray hattından bir durak açılacak hem de caddeden bir bağlantısı olacak. Bölgenin yeniden eski değerine kavuşmasını sağlamak istiyoruz.”